ΚΕΕΛΠΝΟ

Γονόρροια – Οδηγίες (Μάιος 2018)

Τι είναι η γονόρροια;

Η γονόρροια είναι το δεύτερο πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ) στην Ευρώπη το οποία προκαλείται από το βακτήριο N. gonorrhoeae με σοβαρές επιπτώσεις στην δημόσια υγεία. H N. gonorrhoeae προσβάλει το βλεννογόνο των γεννητικών οργάνων, όπως ο τράχηλος, η μήτρα και οι σάλπιγγες στις γυναίκες και η ουρήθρα στις γυναίκες και στους άνδρες.

Πόσο συχνή είναι η γονόρροια;

Η γονόρροια είναι συχνή λοίμωξη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) ο αριθμός των νέων περιστατικών ανέρχεται περίπου στις 820.000 ετησίως εκ των οποίων το 50% δηλώνεται στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ. Ενδεικτικά, το 2016 δηλώθηκαν 468.514 επιβεβαιωμένα περιστατικά στις ΗΠΑ και 75.349 στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πώς μεταδίδεται η γονόρροια;

Η γονόρροια μεταδίδεται σεξουαλικώς μέσω των γεννητικών οργάνων (πέος και κόλπος), του στόματος και του πρωκτού μολυσμένου ατόμου. Η παρουσία του σπέρματος δεν είναι απαραίτητη. Επιπλέον μεταδίδεται κατά τη διάρκεια του τοκετού από μολυσμένη μητέρα στο νεογνό.

Ποια είναι η κλινική εικόνα της γονόρροιας;

Σε άνδρες η λοίμωξη εκδηλώνεται με συμπτώματα ουρηθρίτιδας όπως η δυσουρία και οι ουρηθρικές εκκρίσεις και σε σοβαρές περιπτώσεις με συμπτώματα επιδιδυμίτιδας. Στις γυναίκες η λοίμωξη των γεννητικών οργάνων είναι συχνά ασυμπτωματική. Σε συμπτωματικές γυναίκες τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσουρία, κολπικές εκκρίσεις, κοιλιακό άλγος και εμμηνόρροια. Συχνά η λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει πρωκτίτιδα και φαρυγγίτιδα. Χωρίς θεραπεία η λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές και ιδιαίτερα στις γυναίκες, όπως η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου, αποβολές στο πρώτο τρίμηνο, εξωμήτρια εγκυμοσύνη και στειρότητα. Η λοίμωξη από N. gonorrhoeae διευκολύνει τη μετάδοση της λοίμωξης από HIV. Η έγκαιρή θεραπεία των περιστατικών μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών και μετάδοσης της λοίμωξης και κατ’ επέκταση συμβάλει στη προστασία της δημόσιας υγείας.

Ποιος είναι ο κίνδυνος γονόρροιας σε ταξιδιώτες;

Ένα μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων γονόρροιας που δηλώνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχετίζεται με ταξίδι. Με βάσει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Επιτήρησης (TESSy) η ανάλυση των δεδομένων που δηλώθηκαν από τις σκανδιναβικές χώρες δείχνει ότι το 25,5% των δηλούμενων περιστατικών γονόρροιας είχε σχέση με ταξίδι κυρίως στην Ταϊλάνδη (31%), στις Φιλιππίνες (8%) και στην Ισπανία (7%). Επίσης σύμφωνα με το Πρόγραμμα Επιτήρησης Μικροβιακής Αντοχής για τη Γονόρροια στο Ηνωμένο Βασίλειο, 10% όλων των περιπτώσεων γονόρροιας και 20% των περιπτώσεων γονόρροιας σε άνδρες που έχουν σεξουαλική επαφή με άνδρες ανέφεραν σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια ταξιδιού.

Σύμφωνα με μελέτη της Σουηδίας η Ταϊλάνδη ήταν η χώρα με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης ΣΜΝ σε ταξιδιώτες (34/ 1000000 ταξιδιώτες) ενώ σύμφωνα με μελέτη της Φιλανδίας ο κίνδυνος γονόρροιας σε ταξιδιώτες ήταν υψηλότερος σε αυτούς που ταξίδεψαν στην Ασία και την Ωκεανία (11/100000 ταξιδιώτες). Επιπλέον, με βάσει την αναφορά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τρείς περιπτώσεις υπερανθεκτικών στελεχών γονοκόκκου (1 άντρας στο Ηνωμένο Βασίλειο και 2 στην Αυστραλία) αφορούσαν σε μετάδοση της γονοκοκκικής λοίμωξης από σεξουαλική επαφή σε χώρα της νότιο-ανατολικής Ασίας.

Πώς προλαμβάνεται η γονόρροια;

Οι ταξιδιώτες πρέπει να είναι ενήμεροι για τη νόσο και τη μετάδοσή της, ιδιαίτερα αν υπάρχει πιθανότητα σεξουαλικής επαφής κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Η γονόρροια όπως και άλλα ΣΜΝ προλαμβάνονται με μέτρα προστασίας για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όπως η χρήση προφυλακτικού (βλ. Προστασία από σεξουαλικών μεταδιδόμενα νοσήματα και αιματογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα). Επιπλέον συστήνεται η διερεύνηση για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα σύμφωνα με τις εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες σε όσους αναφέρουν σεξουαλική επαφή χωρίς προστασία με νέο σύντροφο.

Ποια είναι η αντιμετώπιση της γονόρροιας;

Η θεραπεία της γονόρροιας απαιτεί τη χορήγηση αντιμικροβιακής αγωγής. Οι θεραπευτικές επιλογές για τη γονόρροια περιορίζονται συνεχώς εξαιτίας της ικανότητάς της να αναπτύσσει ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Επισημαίνεται η ανάγκη ορθής χρήσης των αντιβιοτικών και συστήνεται ο εργαστηριακός έλεγχος μετά τη θεραπεία σε όλους τους ασθενείς για να διαγνωστούν εμμένουσες λοιμώξεις και αναδυόμενη αντοχή. Επιπλέον συστήνεται η συστηματική χρήση προφυλακτικού ως μέτρο προφύλαξης της μετάδοσης. Συστήνεται καλλιέργεια 3 – 7 ημέρες μετά την ολοκλήρωση της αγωγής καθώς επίσης και αναζήτηση και έλεγχος επαφών έως και 60 ημέρες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων.

Πηγές Ενημέρωσης

European Centre for Disease Control and PreventionCenters for Disease Control and Prevention - Gonorrhea

Bignell C, Unemo M. 2012 European guideline on the diagnosis and treatment of gonorrhoea in adults. Int J STD AIDS. 2013 1/1/2013;24(2):85-92

Ekanayaka R, Challenor R. A re-audit of the management of gonorrhoea. Int J STD AIDS. 2016 Aug;27(9):801-4

European Centre for Disease Prevention and Control. Surveillance Atlas of Infectious Diseases [cited 30/04/2018]

Westrom L. Incidence, prevalence, and trends of acute pelvic inflammatory disease and its consequences in industrialized countries. Am J Obstet Gynecol. 1980 Dec 1;138(7 Pt 2):880-92

Laga M, Manoka A, Kivuvu M, Malele B, Tuliza M, Nzila N, et al. Non-ulcerative sexually transmitted diseases as risk factors for HIV-1 transmission in women: results from a cohort study. AIDS. 1993 Jan;7(1):95-102

Beaute J, Cowan S, Hiltunen-Back E, Klovstad H, Velicko I, Spiteri G. Travel- associated gonorrhoea in four Nordic countries, 2008 to 2013. Euro Surveill. 2017 May 18;22(20)

Public Health England. Surveillance of antimicrobial resistance in Neisseria gonorrhoeae in England and Wales. Key findings from the Gonococcal Resistance to Antimicrobials Surveillance Programme (GRASP). Data to June 2017 London: Public Health England; 2017 [28 April 2018]

Dahl V, Wallensten A. Self-reported infections during international travel and notifiable infections among returning international travellers, Sweden, 2009-2013. PLoS One. 2017;12(7):e0181625

Unemo M, Shafer WM. Antimicrobial resistance in Neisseria gonorrhoeae in the 21st century: past, evolution, and future. Clin Microbiol Rev. 2014;27(3):587-613