Προϊόντα καπνού – Πληροφορίες που μπορεί να σας ενδιαφέρουν
«Ελαφρά», «Ήπια» ή «Χαμηλής Περιεκτικότητας σε Πίσσα» Τσιγάρα. Μια όχι Ασφαλέστερη Επιλογή
Πολλοί καπνιστές επιλέγουν τα λεγόμενα «light» (ελαφρά), «mild» (ήπια) ή «lowtar» (χαμηλής περιεκτικότητας σε πίσσα) τσιγάρα, επειδή πιστεύουν ότι αυτά τα τσιγάρα είναι λιγότερο επιβλαβή για την υγεία τους από τα κανονικά τσιγάρα. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, τα τσιγάρα αυτά δεν είναι ασφαλέστερα από τα κανονικά. Η έκθεση σε πίσσα και νικοτίνη από ένα ελαφρύ τσιγάρο μπορεί να είναι εξίσου υψηλή με εκείνη ενός κανονικού τσιγάρου, ανάλογα με τον τρόπο εισπνοής του καπνού από τον καπνιστή. Συνεπώς, τα προϊόντα καπνού αυτού του είδους αποτελούν εξίσου σοβαρό κίνδυνο για την υγεία, όσο και τα κανονικά τσιγάρα.
Αναλυτικότερα…. Εάν καπνίζετε light τσιγάρα, είναι πιθανό να εισπνέετε τόσο πίσσα, νικοτίνη ή άλλες χημικές ουσίες όσο και αν καπνίζατε κανονικά τσιγάρα. Πολλοί καπνιστές αντί να διακόψουν το κάπνισμα, επιλέγουν light τσιγάρα πιστεύοντας ότι έτσι επιβαρύνουν λιγότερο την υγεία τους. Στην πραγματικότητα όμως, οι καπνιστές αυτών των τσιγάρων παρουσιάζουν τα ίδια ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας με τους καπνιστές των κανονικών τσιγάρων. Ο μόνος εγγυημένος τρόπος για να μειώσετε τον κίνδυνο για την υγεία σας, καθώς και τον κίνδυνο για τους άλλους από την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα, είναι να σταματήσετε εντελώς το κάπνισμα. Ο κίνδυνος παραπλάνησης των καπνιστών είναι τόσο μεγάλος που η χρήση αυτών των παραπλανητικών ενδείξεων στις συσκευασίες των προϊόντων καπνού έχει απαγορευτεί στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως οι αναφορές για την περιεκτικότητα των τσιγάρων αυτών σε πίσσα και νικοτίνη δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια από τους καπνιστές, προκειμένου να υπολογιστεί πόση πίσσα ή νικοτίνη θα εισπνεύσουν στην πραγματικότητα. Αυτό οφείλεται στο ότι ο τρόπος με τον οποίο μετρώνται τα στοιχεία αυτά στο εργαστήριο (συσκευή που μιμείται το κάπνισμα) διαφέρει από τον πραγματικό τρόπο που εισπνέει το τσιγάρο ο καπνιστής. Η μέτρηση δηλαδή των ουσιών στο εργαστήριο και η πραγματική τελικά ποσότητα εισπνοής των ουσιών που εμπεριέχονται στο τσιγάρο μπορεί να διαφέρει σημαντικά. Στα light τσιγάρα υπάρχουν μικρά ανοίγματα στο φίλτρο, στο σημείο όπου οι καπνιστές συνήθως τοποθετούν τα χείλη τους ή τα δάκτυλά τους όταν καπνίζουν. Κατ’ αυτό τον τρόπο, στο εργαστήριο μετράται μικρή ποσότητα πίσσας και νικοτίνης, επειδή ο καπνός αναμειγνύεται με αέρα. Στην πραγματικότητα μόλις ο καπνιστής κλείσει με τα χείλη του ή τα δάκτυλα του τα ανοίγματα στο φίλτρο, καπνίζει ένα κανονικό τσιγάρο. Δηλαδή, σε πραγματικές συνθήκες καπνίσματος τα light τσιγάρα επιβαρύνουν την υγεία όσο και τα κανονικά τσιγάρα.
Επιπρόσθετα, είναι αλήθεια ότι το κάπνισμα light τσιγάρων οδηγεί τον καπνιστή σε βαθιές και μεγαλύτερης διάρκειας καθώς και πιο συχνές εισπνοές ή σε κατανάλωση μεγαλύτερου αριθμού τσιγάρων ημερησίως, προκειμένου να λάβει επαρκή ποσότητα νικοτίνης, ώστε να ικανοποιήσει την επιθυμία του και να διατηρήσει τα επίπεδα της νικοτίνης στο αίμα του στο βαθμό στον οποίο ο οργανισμός του έχει προσαρμοστεί. Ως αποτέλεσμα, οι καπνιστές καταλήγουν να εισπνέουν περισσότερη πίσσα, νικοτίνη και άλλες επιβλαβείς χημικές ουσίες σε συνθήκες πραγματικού καπνίσματος, σε σχέση με τις μετρήσεις που πραγματοποιούνται στο εργαστήριο. Ο καπνιστής λοιπόν, μπορεί να εισπνεύσει την ίδια ακριβώς ποσότητα πίσσας και νικοτίνης τόσο από ένα κανονικό όσο και από ένα light τσιγάρο. Όλα εξαρτώνται από τον τρόπο καπνίσματος. Οι βαθιές και μεγαλύτερης διάρκειας καθώς και οι πιο συχνές εισπνοές οδηγούν σε μεγαλύτερη έκθεση στις ουσίες αυτές. Μάθετε λοιπόν πως δεν υπάρχει ασφαλές τσιγάρο. Σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα:
- Οι καπνιστές light τσιγάρων δεν αντιμετωπίζουν μειωμένο κίνδυνο για εμφάνιση των νοσημάτων που σχετίζονται με το κάπνισμα.
- Η αλλαγή σε light τσιγάρα δεν βοηθά τους καπνιστές να σταματήσουν και μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσει στη μείωση του κινήτρου τους για τη διακοπή του καπνίσματος.
Τα Θερμαινόμενα Προϊόντα Καπνού. Ενημερωθείτε πριν τα Επιλέξετε
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ως θερμαινόμενα προϊόντα καπνού (ΘΠΚ) θεωρούνται τα προϊόντα καπνού που παράγουν αερολύματα και περιέχουν νικοτίνη, χημικές ουσίες καθώς και άλλες πρόσθετες ουσίες, οι οποίες συχνά είναι αρωματικές. Τα ΘΠΚ μιμούνται τη συμπεριφορά του καπνίσματος των συμβατικών τσιγάρων. Τα ΘΠΚ δεν είναι ηλεκτρονικά τσιγάρα (e-cigarettes). Θερμαίνουν τον καπνό για να παράγουν νικοτίνη, χρησιμοποιώντας συστήματα θέρμανσης με μπαταρία. Αντιθέτως, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θερμαίνουν το υγρό (e-liquid)το οποίο μπορεί να περιέχει ή όχι νικοτίνη και που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν περιέχει καπνό. Τα ΘΠΚ θερμαίνουν τον καπνό, μέσω ενός συστήματος θέρμανσης που περικλείεται σε μια συσκευή, έως τους 350°C (χαμηλότερο από τους 600°C που αφορούν στα συμβατικά τσιγάρα). Η συσκευή θέρμανσης απαιτεί φόρτιση και ο χρήστης, μέσω του ειδικού στομίου, ρουφάει ανά διαστήματα προκειμένου να εισπνεύσει ποσότητα του αερολύματος, το οποίο στη συνέχεια μεταφέρεται δια του στόματος στον οργανισμό.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, όλα τα προϊόντα καπνού, συμπεριλαμβανομένων και των ΘΠΚ, είναι επιβλαβή. Παρά τους ισχυρισμούς που συχνά διατυπώνονται για «μείωση του κινδύνου» από τη χρήση των ΘΠΚ, δεν υπάρχουν επαρκή και αξιόπιστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι είναι λιγότερο επιβλαβή από τα συμβατικά προϊόντα καπνού. Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, τα ΘΠΚ περιέχουν χημικές ουσίες, που δεν βρίσκονται στον καπνό των τσιγάρων και ενδεχομένως να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Επιπλέον, >20 επιβλαβείς και δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες εμφανίζουν σημαντικά υψηλότερες τιμές αναφοράς στα ΘΠΚ σε σχέση τα συμβατικά τσιγάρα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα οι τιμές 22 επιβλαβών ή δυνητικά επιβλαβών ουσιών στα ΘΠΚ ήταν πάνω από 200% υψηλότερες σε σχέση με τις τιμές στα συμβατικά τσιγάρα, ενώ για 7 ουσίες το ποσοστό ξεπερνούσε το 1.000%. Ανεξάρτητες μελέτες έδειξαν ότι τα ΘΠΚ εκπέμπουν σημαντικά επίπεδα καρκινογόνων (νιτροζαμίνες, ακεταλδεΰδη) ή πιθανόν καρκινογόνων ουσιών (φορμαλδεΰδη, ακρυλαμίδιο) καθώς και άλλα τοξικά και ερεθιστικά συστατικά.
Εντούτοις, δεν υπάρχουν ακόμη επαρκή στοιχεία σχετικά με τις επιπτώσεις του παθητικού καπνίσματος από τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού, παρόλο που οι εκπομπές από τα συγκεκριμένα προϊόντα περιέχουν επιβλαβή και δυνητικά επιβλαβή χημικά συστατικά.
Τα Ηλεκτρονικά Τσιγάρα. Ενημερωθείτε πριν τα Επιλέξετε
Με βάση τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας οι «ηλεκτρονικές συσκευές εισπνοής νικοτίνης» ή αλλιώς «ηλεκτρονικά τσιγάρα», δεν θεωρούνται προϊόντα καπνού, καθώς δεν περιέχουν καπνό αλλά μόνο νικοτίνη. Πιο συγκεκριμένα, οι συσκευές αυτές θερμαίνουν ένα διάλυμα (e-liquid) προκειμένου να δημιουργήσουν ένα αερόλυμα, το οποίο στην συνέχεια εισπνέεται από τον χρήστη. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ποικίλλουν ως προς τον τρόπο που παράγουν τις τοξικές ουσίες και διαχέουν τη νικοτίνη, εξαιτίας των διαφορών τους στο σχεδιασμό, στην ισχύ της μπαταρίας, στα κυκλώματα ελέγχου, καθώς και στις δυνατότητες τροποποίησης και προσαρμογής για χρήση και άλλων ουσιών, εκτός από τη νικοτίνη.
Οι γνώσεις σχετικά με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του ηλεκτρονικού τσιγάρου στην υγεία είναι μέχρι στιγμής περιορισμένες και απαιτείται περαιτέρω έρευνα. Οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων επικεντρώνονται στα εξής:
- Η χρήση προϊόντων νικοτίνης σε οποιαδήποτε μορφή, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών τσιγάρων, ιδίως από τους νέους και τις εγκύους, δεν είναι ασφαλής.
- Για όλους τους χρήστες ηλεκτρονικού τσιγάρου, το αερόλυμα που εισπνέουν περιέχει δυνητικά τοξικές ουσίες. Ωστόσο, υπάρχει έλλειψη δεδομένων σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του με αποτέλεσμα η τοξικότητα των ηλεκτρονικών τσιγάρων να χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Επομένως, στην παρούσα φάση δεν μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η μακροχρόνια χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων είναι ασφαλέστερη από εκείνη των προϊόντων καπνού.
- Το παθητικό κάπνισμα από τις χημικές ουσίες του ηλεκτρονικού τσιγάρου ενδέχεται να αποτελεί σημαντικό κίνδυνο, ειδικά σε ευάλωτους πληθυσμούς. Υπάρχει ένας περιορισμένος αριθμός μελετών αναφορικά με το παθητικό κάπνισμα από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, οι οποίες δεν παρέχουν αρκετά αποδεικτικά στοιχεία που θα μπορούσαν να αποκλείσουν ένα πιθανό κίνδυνο.
- Υπάρχουν ιδιαίτερες ανησυχίες όσον αφορά στην ασφάλεια του ηλεκτρονικού τσιγάρου, καθώς έχουν αναφερθεί περιπτώσεις εκρήξεων και δηλητηριάσεων από νικοτίνη. Επίσης, έχουν επισημανθεί περιπτώσεις ελαττωματικών μπαταριών ηλεκτρονικού τσιγάρου, οι οποίες είχαν ως συνέπεια πυρκαγιές και εκρήξεις.
- Η χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων ως εργαλείο διακοπής του καπνίσματος, δεν υποστηρίζεται από τις ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα βοηθούν στη διακοπή του καπνίσματος αλλά ούτε και πολλές επιστημονικές έρευνες που να συγκρίνουν το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως εργαλείο διακοπής με άλλες μεθόδους για τη διακοπή του καπνίσματος.
- Έως σήμερα, δεν μπορεί να διευκρινιστεί με απόλυτη σαφήνεια, εάν η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου στους ενήλικες οδηγεί σε υποτροπή στο κανονικό κάπνισμα ή αποτελεί πύλη εισόδου για έναρξη του καπνίσματος. Ωστόσο υπάρχουν επαρκή ερευνητικά δεδομένα που οδηγούν στη διαπίστωση ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί πύλη εισόδου για την έναρξη του καπνίσματος στα παιδιά.
- Ερευνητικές μελέτες σε καλλιέργειες κυττάρων και ζώα δείχνουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορούν να έχουν πολλαπλές αρνητικές επιδράσεις. Ωστόσο, είναι λιγότερες από εκείνες των συμβατικών τσιγάρων ή των άλλων προϊόντων καπνού. Ένα βασικό όμως μειονέκτημα των διαθέσιμων πληροφοριών για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι η απουσία μακροπρόθεσμων επιστημονικών δεδομένων σχετικά με το ενεργητικό κάπνισμα, αλλά και την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα. Συνεπώς, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να προκύψουν νέοι κίνδυνοι από τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
- Συχνά διατυπώνεται η άποψη ότι η χρήση εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, μπορεί να αποτελέσει στρατηγική μείωσης της βλάβης για τους καπνιστές. Το σκεπτικό βασίζεται στο ότι αντικαθιστούν μια βλαβερή συνήθεια, όπως είναι τα συμβατικά τσιγάρα, με μια άλλη λιγότερο αλλά όχι τελείως ακίνδυνη συνήθεια. Όμως σημαντικά αντεπιχειρήματα αποτελούν:
- Η εσφαλμένη άποψη ότι οι καπνιστές δεν μπορούν ή δεν θέλουν να σταματήσουν το κάπνισμα. Ωστόσο, οι μελέτες δείχνουν ότι, η πλειονότητα των καπνιστών επιθυμεί να διακόψει το κάπνισμα, ενώ σε ένα μεγάλο ποσοστό δεν αρέσει η εξάρτηση από τη νικοτίνη. Οι καπνιστές σήμερα καπνίζουν λιγότερα τσιγάρα και είναι περισσότερο κινητοποιημένοι σε σχέση με παλαιότερα για να διακόψουν το κάπνισμα και την εξάρτηση τους από τη νικοτίνη.
- Δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης, όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο, αποτελούν αποτελεσματικό εργαλείο για τη διακοπή του καπνίσματος. Αντίθετα,, η πλειονότητα των μελετών έχει δείξει ότι η χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων υπονομεύει σημαντικά την προσπάθεια διακοπής καπνίσματος ή τουλάχιστον δεν έχει θετική επίδραση.
- Η στρατηγική μείωση της βλάβης υποστηρίζει λανθασμένα ότι οι καπνιστές θα αντικαταστήσουν τα συμβατικά τσιγάρα με εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης. Εντούτοις, το 60%-80% των χρηστών ηλεκτρονικών τσιγάρων συνεχίζουν να καπνίζουν χωρίς να παρατηρείται σημαντική μείωση στην κατανάλωση των συμβατικών τσιγάρων.
- Η στρατηγική μείωση της βλάβης βασίζεται σε μη τεκμηριωμένες υποθέσεις ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι σε γενικές γραμμές αβλαβή. Ωστόσο, όλες οι ανεξάρτητες μελέτες υποδεικνύουν πιθανό κίνδυνο με τη συζήτηση να επικεντρώνεται, όχι στην ύπαρξη ή μη βλάβης, αλλά στο μέγεθος της βλάβης για την υγεία, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων. Επίσης, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις από μελέτες στο γενικό πληθυσμό, για αυξημένο βήχα και συριγμό στους εφήβους και για αύξηση των παροξύνσεων του άσθματος, ακόμη και όταν εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα από ηλεκτρονικό τσιγάρο.
- Τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία, ακόμη και εάν αποδειχθούν λιγότερο επιβλαβή από τα συμβατικά τσιγάρα. Πιο συγκεκριμένα, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορεί να συμβάλουν στην αύξηση της χρήσης τους από μη καπνιστές, ειδικά στις νεώτερες ηλικιακές ομάδες. Επιπλέον, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων από εφήβους αυξάνει τον κίνδυνο έναρξης του καπνίσματος με συμβατικά τσιγάρα.
- Οι καπνιστές θεωρούν το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως μια εύκολη εναλλακτική λύση σε σχέση με την προσφυγή στις υπηρεσίες διακοπής καπνίσματος και τη φαρμακοθεραπεία. Πράγματι, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μειωμένη ζήτηση των υπηρεσιών διακοπής καπνίσματος και της χορήγησης φαρμακοθεραπείας, μαζί με ταυτόχρονη αύξηση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, υποδεικνύοντας ότι τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης πιθανόν να αρχίζουν να αντικαθιστούν επιστημονικά τεκμηριωμένα εργαλεία στη διακοπή του καπνίσματος.
- Η στρατηγική μείωση της βλάβης υποστηρίζει εσφαλμένα ότι δεν είναι εφικτό να περιοριστεί η επιδημία του καπνίσματος. Αντίθετα, υπάρχουν πολλές αποτελεσματικές στρατηγικές για τη διακοπή του καπνίσματος σε επίπεδο πληθυσμού, ενώ η μείωση του καπνίσματος εξαιτίας των μέτρων για τον έλεγχο του καπνού αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της δημόσιας υγείας