ΚΕΕΛΠΝΟ
Η γονόρροια είναι μια σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη, η οποία προκαλείται από το βακτήριο Neisseria gonorrhoeae και αφορά όλα τα σεξουαλικά ενεργά άτομα. Μεταδίδεται κατά την σεξουαλική επαφή με ενοφθαλμισμό από μολυσμένο βλεννογόνο σε άλλο βλεννογόνο, είτε από τη μητέρα στο νεογνό, κάθετα, κατά τον τοκετό.
Η λοίμωξη είναι συχνότερη σε νεαρά άτομα, άντρες που κάνουν σεξ με άντρες, άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους και άτομα που δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό.
Η νόσος έχει χρόνο επώασης συνήθως 1-10 ημέρες (με εύρος 1-14 ημέρες)
Στους άνδρες η νόσος εκδηλώνεται με κλινική εικόνα ουρηθρίτιδας με χαρακτηριστικό βλεννοπυώδες έκκριμα (>80%) και δυσουρία (>50%), και ανιούσα λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει ορχεοεπιδιδυμίτιδα.
Στις γυναίκες η ενδοτραχηλική ή η ουρηθρική λοίμωξη εκδηλώνονται με βλεννοπυώδεις κολπικές εκκρίσεις, δυσουρία και άλγος κάτω κοιλίας, ενώ η ανιούσα λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει φλεγμονώδη νόσο της πυέλου που μπορεί να οδηγήσει σε στειρότητα και έκτοπη κύηση. Η ενδοτραχηλική λοίμωξη είναι ασυμπτωματική στο 50% περιπτώσεων.
Επίσης, ανάλογα με το είδος της σεξουαλικής επαφής μπορεί να υπάρχει πρωκτική και φαρυγγική λοίμωξη οι οποίες είναι συνήθως ασυμπτωματικές.
Η γονόρροια θεραπεύεται με κατάλληλη αντιμικροβιακή αγωγή.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξητική τάση στα κρούσματα γονόρροιας καθώς και στην αντοχή που εμφανίζει ο γονόκοκκος στα αντιμικροβιακά, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Από δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) που προκύπτουν από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επιτήρησης της Ευαισθησίας του Γονόκοκκου στα Αντιμικροβιακά (Euro-Gasp) στο οποίο συμμετέχει και η χώρα μας μέσω του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Γονοκόκκου (ΕΚΑΓ), η αντοχή του γονοκόκκου σε διάφορα αντιμικροβιακά που μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιούνταν στα θεραπευτικά σχήματα της γονόρροιας έχει αυξηθεί. Η αντοχή στην αζιθρομυκίνη παρουσίασε αυξητική τάση από ποσοστό 14.2% για το έτος 2021, στο 25.6% για το έτος 2022. Ανάλογα ήταν τα στοιχεία και για τη σιπροφλοξασίνη, με τα ποσοστά να ανέρχονται από το 62.8% για το 2021, στο 65.9% για το 2022, αντίστοιχα. Αντίθετα, το ποσοστό αντοχής στην κεφιξίμη για το έτος 2022 ήταν χαμηλό και καταγράφηκε της τάξης του 0.3% (1).
Επιπρόσθετα, από πρόσφατη μελέτη που αφορά στην αντοχή του γονόκοκκου στην τετρακυκλίνη, στην οποία συμμετείχαν 19 Ευρωπαϊκές χώρες, προκύπτει ότι η αντοχή του γονόκοκκου είναι ιδιαίτερα υψηλή και ανέρχεται σε ποσοστό της τάξης του 63.4 % (2).
Με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), σε ανάπτυξη αντοχής του γονοκόκκου της τάξης του 5% και άνω σε συγκεκριμένο αντιμικροβιακό, οι κατευθυντήριες οδηγίες για το νόσημα χρήζουν αναθεώρησης (3,4), γεγονός στο οποίο προέβη η χώρα μας (5).
Από τα ανωτέρω φαίνεται ότι η αντιμικροβιακή αντοχή αναδεικνύεται σε μείζον πρόβλημα Δημόσιας Υγείας καθώς επηρεάζει άμεσα την ανταπόκριση στη θεραπευτική αγωγή και κατ’ επέκταση τη διασπορά και τον έλεγχο του νοσήματος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς για το Γονόκοκκο (ΕΚΑΓ) λειτουργεί στο Εργαστήριο Βακτηριολογίας του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ από το 1987 (υπ’ αριθμ. πρωτ. Α1/5755/15-6-1987 απόφαση Υπουργείου Υγείας), με αντικείμενο την επιδημιολογική επιτήρηση της γονόρροιας και της ευαισθησίας της Neisseria gonorrhoeae στα αντιβιοτικά, καθώς και την ανάλυση των μηχανισμών αντοχής που είτε πρωτοεμφανίζονται είτε παρουσιάζουν μεγάλη εξάπλωση στο δείγμα γονοκόκκων που κυκλοφορούν στην ελληνική κοινότητα.
Το 2002, το ΕΚΑΓ συνδέθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιτήρησης των Σεξουαλικώς Μεταδιδομένων Λοιμώξεων (European Surveillance of Sexually Transmitted Infections –ESSTI- Network), το οποίο συγκροτήθηκε και λειτούργησε ως το 2008 στα πλαίσια ευρωπαϊκού προγράμματος DG SANCO (www.essti.org).
Από το 2009, μετά την ενσωμάτωση των δραστηριοτήτων του ESSTI στο ECDC (European Center for Disease Prevention & Control), το ΕΚΑΓ έχει αναλάβει ως εξουσιοδοτημένο εργαστήριο (nominated contact point) την εκπροσώπηση της Ελλάδας ως προς ότι αφορά την επιτήρηση της αντοχής του γονοκόκκου στα αντιβιοτικά, εξασφαλίζοντας τη παροχή της πληροφορίας που απαιτείται για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επιτήρησης της Ευαισθησίας του Γονόκοκκου στα Αντιμικροβιακά (European Gonococcal Antimicrobial Susceptibility Surveillance Program, Euro-Gasp) του ECDC.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ
Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γονόκοκκου
Λεωφ. Βασ. Σοφίας 127, Αθήνα, Τ.Κ.11521
Τηλ. Επικοιν. 210-6478811
(Λοίμωξη από Neisseria gonorrhoeae)
Κάθε άτομο με τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα:
ή
Κάθε νεογνό με επιπεφυκίτιδα
Τουλάχιστον ένα από ακόλουθα :
Επιδημιολογική σύνδεση με μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο (σεξουαλική επαφή ή κάθετη μετάδοση).
Κατάταξη κρούσματος (στα πλαίσια της επιδημιολογικής επιτήρησης)
Α. Ενδεχόμενο κρούσμα*: Δεν χρησιμοποιείται
Β. Πιθανό κρούσμα: Κάθε άτομο που πληροί τα κλινικά κριτήρια και έχει επιδημιολογική σύνδεση
Γ. Επιβεβαιωμένο κρούσμα: Κάθε άτομο που πληροί τα εργαστηριακά κριτήρια
*Ενδεχόμενο κρούσμα = κρούσμα που πληροί τα κλινικά κριτήρια και δεν επιβεβαιώνεται με επιδημιολογικά ή εργαστηριακά στοιχεία. Ο ορισμός κρούσματος ως ενδεχόμενο έχει υψηλή ευαισθησία αλλά χαμηλή ειδικότητα. Έτσι, αναγνωρίζει τις περισσότερες περιπτώσεις κρουσμάτων περιλαμβάνοντας και κάποια ψευδώς θετικά.