ΚΕΕΛΠΝΟ
Η σύσταση της νέας Αρχής Δημόσιας Υγείας της χώρας ψηφίστηκε (Νόμος 4600/2019) από το ελληνικό κοινοβούλιο και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) παίρνει τώρα τη σκυτάλη από το ΚΕΕΛΠΝΟ με στόχο να οδηγήσει τη δημόσια υγεία στη νέα της εποχή.
Η ιστοσελίδα μας, δε θα μπορούσε και αυτή να μην επηρεαστεί από το πνεύμα εκσυγχρονισμού που διαπνέει τη δημόσια υγεία της χώρας μας αυτήν την περίοδο: Έχει ήδη αλλάξει και αναμένεται να ολοκληρωθεί το επόμενο χρονικό διάστημα ώστε να καταστεί εύχρηστο εργαλείο στα χέρια του κοινού και των επαγγελματιών υγείας.
Με το λογότυπο του ΕΟΔΥ στα σκαριά και εν αναμονή της ολοκλήρωσης των διαδικασιών μετάβασης στο νέο Οργανισμό, αυτό το τεύχος της e – Eνημέρωσης ισορροπεί μεταξύ του παλιού και του νέου, του παρελθόντος και του μέλλοντος… Είναι το τεύχος που κλείνει μια εποχή και προαναγγέλλει μια καινούρια. Ελπίζουμε να το βρείτε ενδιαφέρον και να είστε μαζί μας και στη συνέχεια
Τη διαχρονικότερη κρίση δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, τη μικροβιακή αντοχή, είχε ως θέμα ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στις 14 Μαρτίου, στο αμφιθέατρο του ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ με τη συμμετοχή εκπροσώπων φορέων και κυρίως ελληνικών νοσοκομείων.
«Δεν πρέπει να μένουμε μόνο στις παγκόσμιες ημέρες για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών αλλά έχουμε ανάγκη από τη διαρκή ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης» τόνισε μεταξύ άλλων στην εισήγησή του ο Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ, πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ) κ.Θεόφιλος Ρόζενμπεργκ.
Ο επικεφαλής για το Πρόγραμμα της Μικροβιακής Αντοχής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων, κ. Dominique Monnet, ο καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΟΔΥ, κ. Σ. Τσιόδρας, η κ. Φλ. Κοντοπίδου, παθολόγος-λοιμωξιολόγος, υπεύθυνη του Γραφείου Μικροβιακής Αντοχής και Νοσοκομειακών Λοιμώξεων ΕΟΔΥ, η κ. Α. Καραϊσκου, προϊσταμένη Τμήματος Ποιότητας και νοσηλεύτρια επιτήρησης Λοιμώξεων στο Γενικό Νοσοκομείο Ελευσίνας Θριάσιο, ο κ. Γ. Σαρόγλου, ομότιμος καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων, συντοντιστής/διεθυντής Παθολογικής Κλινικής Metropolitan, ο καθηγητής Μικροβιολογίας και Διευθυντής του Τομέα Μικροβιολογίας, Κοσμήτωρ της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, κ. Αλ. Βατόπουλος φώτισαν ο καθένας από την πλευρά του τις πτυχές του μείζονος ζητήματος της μικροβιακής αντοχής τόσο στη χώρα μας όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Περισσότερα στο δελτίο τύπου.
Στις Βρυξέλλες, στις 4 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η εναρκτήρια εκδήλωση για τη Συμμαχία για τους εμβολιασμούς, με την Ελλάδα να εκπροσωπείται από το πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ και νυν ΕΟΔΥ. Η πρωτοβουλία της Ευρ.Επιτροπής εναρμονίζεται με τη Σύσταση (Recommendation) του Συμβουλίου της ΕΕ για ενδυνάμωση της συνεργασίας για την αντιμετώπιση των νοσημάτων που προλαμβάνονται με εμβολιασμό, η οποία είχε υιοθετηθεί λίγο πριν την έλευση του νέου έτους από τους υπουργούς Υγείας των κρατών μελών. Η Σύσταση εστιάζει σε τρεις πυλώνες: Την ανάσχεση της επιφυλακτικότητας έναντι των εμβολίων και την βελτίωση του επιπέδου εμβολιαστικής κάλυψης, τις βιώσιμες πολιτικές εμβολιασμού στην ΕΕ και το συντονισμό και συμβολή της ΕΕ στην παγκόσμια υγεία. Δίδεται επίσης έμφαση στην στοχευμένη προσέγγιση των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού , απευθύνεται έκκληση για ενίσχυση της σχετικής κατάρτισης στα προγράμματα των ιατρικών σπουδών ενώ αξιοποιούνται οι συνέργειες της ηλεκτρονικής υγείας (e-Health) και των ψηφιακών τεχνολογιών με στόχο τη δημιουργία ηλεκτρονικών αρχείων εμβολιασμού για όλους τους πολίτες της ΕΕ.
Η Συμμαχία απευθύνεται στις ευρωπαϊκές ενώσεις των εργαζομένων στην υγεία αλλά και τις ενώσεις σπουδαστών επιστημών υγείας, τις οποίες καλεί να δεσμευτούν ότι θα παρέχουν σωστή πληροφόρηση στο κοινό, αντικρούοντας τους μύθους και ανταλλάσσοντας καλές πρακτικές.
Οι τρόποι επίτευξης υψηλού επιπέδου εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού αλλά και μεταξύ των εργαζομένων στην υγεία συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της εναρκτήριας εκδήλωσης. Τα μέλη της Συμμαχίας θα εργασθούν για την πραγματοποίηση των δράσεων που θα συμφωνηθούν ενώ οι δράσεις της Συμμαχίας στο ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να επαναληφθούν, κατάλληλα προσαρμοσμένες και σε εθνικό επίπεδο.
Με το νόμο 4600/2019 (ΦΕΚ 43 Α΄/ 9.3.2019) επισφραγίζεται και θεσμικά η διαδικασία μεταρρύθμισης του οργανισμού Δημόσιας Υγείας της χώρας μας, η οποία συντελείται εδώ και καιρό. Το ΚΕΕΛΠΝΟ δίνει τη σκυτάλη στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, τον ΕΟΔΥ, που καλείται σε δύσκολες εποχές να πλοηγηθεί τα συχνά ταραγμένα ύδατα της δημόσιας υγείας στο εθνικό και το διεθνές επίπεδο.
Οι αλλαγές που συντελούνται στον οργανισμό δημόσιας υγείας της χώρας μας δε θα μπορούσαν να αφήσουν άθικτη την online παρουσία του. Το πέρασμα από το ΚΕΕΛΠΝΟ στον ΕΟΔΥ προϋποθέτει αλλά και συνεπάγεται μια ανανεωμένης αισθητικής και λειτουργικότητας ιστοσελίδα, με καθαρή, απλή δόμηση και εύκολη πλοήγηση, πολύτιμο εργαλείο για επαγγελματίες υγείας και κοινό, που αναζητούν υψηλής ποιότητας περιεχόμενο για θέματα δημόσιας υγείας. Μέχρι να ολοκληρωθεί η μετάβαση στη νέα ιστοσελίδα, η πρόσβαση στην παλιά διατηρείται: old.eody.gov.gr
Μείωση παρουσιάζει η δραστηριότητα της γρίπης στην Ελλάδα. Επικρατών υπότυπος είναι ο A(H1N1)pdm09. Αναλυτικότερα, κατά την περίοδο 2018-2019, το επιδημικό κύμα της γρίπης ξεκίνησε την εβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου 2018 – 06 Ιανουαρίου 2019), κορυφώθηκε την εβδομάδα 6/2019 (04–10 Φεβρουαρίου 2019) και σταδιακά παρουσιάζει μείωση.
Από την εβδομάδα 40/2018 έως και την εβδομάδα 10/2019 (04–10 Μαρτίου 2019) καταγράφηκαν 353 σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης, εκ των οποίων τα 340 με νοσηλεία σε ΜΕΘ. Από τα κρούσματα αυτά, εμβολιασμένα ήταν τα 53 (16%). Το ίδιο χρονικό διάστημα καταγράφηκαν συνολικά 118 θάνατοι από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Οι 105 θάνατοι αφορούσαν σε ασθενείς με νοσηλεία σε ΜΕΘ και 13 σε ασθενείς χωρίς νοσηλεία σε ΜΕΘ. Θα τονίσουμε ακόμη μια φορά πως καλύτερος τρόπος προφύλαξης από τη γρίπη είναι ο αντιγριπικός εμβολιασμός.
Σύμφωνα με σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τα βρέφη πρέπει να τρέφονται αποκλειστικά μέσω του θηλασμού μέχρι την ηλικία των 6 μηνών για την καλύτερη υγεία και ανάπτυξή τους . Ωστόσο, στην περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα του θηλασμού, η βρεφική φόρμουλα -ή αλλιώς το γάλα σε σκόνη- θα πρέπει να χορηγείται βάσει συγκεκριμένων οδηγιών. Οι εταιρείες παραγωγής μεριμνούν για τη λήψη μέτρων που θα μειώσουν την πιθανότητα εισόδου και πολλαπλασιασμού μικροοργανισμών στο περιβάλλον του εργοστασίου.
“Παρ’όλα αυτά, η βρεφική φόρμουλα δεν αποτελεί αποστειρωμένο προϊόν και αυτό σημαίνει ότι ενίοτε περιέχει παθογόνα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά νοσήματα” επισημαίνει η κ.Ανθή Χρυσοστόμου, στέλεχος του Γραφείου Τροφιμογενών Νοσημάτων.
Τα βακτήρια Salmonella enterica και Cronobacter sakazakii είναι τα συχνότερα αναγνωρισμένα παθογόνα σε βρεφικές φόρμουλες, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία. Άλλα παθογόνα που έχουν συνδεθεί με μόλυνση της βρεφικής φόρμουλα είναι τα: Pantoea (enterobacter) agglomerans (, Klebsiella pneumoniae και το Acinetobacter.
Οι πρώτες επιδημίες σαλμονέλλωσης λόγω παρουσίας Salmonella spp. σε γάλα σε σκόνη έχουν καταγραφεί τα έτη 1945-1954 στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Βουλγαρία και το 1966 στις ΗΠΑ (6). Πιο πρόσφατα, το 2017, 37 παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους μολύνθηκαν στη Γαλλία και ένα στην Ισπανία από Salmonella Agona, λόγω κατανάλωσης βρεφικής φόρμουλα της ίδιας εταιρείας ενώ ένα κρούσμα καταγράφηκε και στην Ελλάδα. Παράλληλα, τον Ιανουάριο του 2019 δηλώθηκαν 4 κρούσματα Salmonella Poona από τη Γαλλία και συνδέθηκαν, επίσης, με την κατανάλωση κοινής βρεφικής φόρμουλα.
Τα νεογνά, ειδικά αυτά που είναι ηλικίας <2 μηνών, τα πρόωρα, τα ανοσοκατεσταλμένα βρέφη και αυτά που έχουν χαμηλό βάρος γέννησης (<2,5 kg) διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο νόσησης.
Ο ΠΟΥ συστήνει τη χορήγηση αποστειρωμένης φόρμουλας σε υγρή μορφή (sterile ready-to-feed liquid infant formula) που δεν περιέχει παθογόνους μικροοργανισμούς, όπου αυτή είναι διαθέσιμη. Για τις περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η χρήση της, οι οδηγίες που θα πρέπει να ακολουθούνται κατά την παρασκευή, την αποθήκευση και το χειρισμό του γάλακτος φαίνονται παρακάτω. Το προσωπικό των υπηρεσιών υγείας (πχ νοσοκομεία, βρεφονηπιακοί σταθμοί) που είναι υπεύθυνο για τη χορήγηση του γάλακτος, οφείλει να είναι πλήρως εκπαιδευμένο σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες που έχουν θεσπιστεί για το χειρισμό της βρεφικής φόρμουλα:
Έχετε ξανακούσει για τον ιό hanta (hantavirus); Γνωρίζετε ότι τα πρώτα του συμπτώματα μοιάζουν με αυτά της γρίπης και μπορεί να περιλαμβάνουν: Πονοκέφαλο, πυρετό, μυϊκούς πόνους, ναυτία ή έμετο, διάρροια.
Η λοίμωξη από τον ιό των Άνδεων μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αναπνευστική νόσο με υψηλή θνησιμότητα (πνευμονικό σύνδρομο Hantavirus (HPS). Μεταδίδεται α) μέσω του αναπνευστικού συστήματος με την εισπνοή εκκριμάτων από τρωκτικά (π.χ. περιττώματα, ούρα), β) με επαφή μολυσμένων χεριών με τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα και γ) μέσω δήγματος από μολυσμένο από τον ιό τρωκτικό. Επιπλέον ο ιός των Άνδεων μπορεί να εξαπλωθεί και από άτομο σε άτομο. Επιδημία ιού των Άνδεων βρίσκεται σε εξέλιξη στην επαρχία Chubut της Αργεντινής η οποία άρχισε στα τέλη του 2018. Τα περισσότερα κρούσματα έχουν αναφερθεί στο Epuyén, το οποίο βρίσκεται στην Παταγονία στη νότια Αργεντινή…
Περισσότερα για τον ιό hanta αλλά και τις υπόλοιπες επιδημίες στον κόσμο στο τελευταίο δελτίο ταξιδιωτικής ιατρικής του ΚΕΕΛΠΝΟ.
Η 9η συνάντηση του Ευρωπαϊκού δικτύου για τα Τροφιμογενή και Υδατογενή νοσήματα και τις Ζωονόσους (FWD–Net), το οποίο λειτουργεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), πραγματοποιήθηκε στις 6-8 Φεβρουαρίου στη Στοκχόλμη. Τη χώρα μας εκπροσώπησαν τα στελέχη του ΚΕΕΛΠΝΟ και νυν ΕΟΔΥ κ. Βασιλεία Κοντέ (μέλος της νέας συντονιστικής ομάδας του ECDC για το Δίκτυο FWD and Zoonoses και τεχνικό σημείο επαφής /OCP για τις Ζωονόσους), Κυριακή Τρυφινοπούλου (εθνικό σημείο επαφής για τη μικροβιολογία δημόσιας υγείας) και Κασσιανή Μέλλου (εθνικό σημείο επαφής για το δίκτυο FWD).
Αξίζει να επισημανθεί πως για πρώτη φορά στη νέα συντονιστική ομάδα του Δικτύου, που συστάθηκε επίσημα τον Ιανουάριο του 2019 και αποτελείται από 10 εκπροσώπους των κρατών μελών, υπάρχει και ελληνική εκπροσώπηση, από το π.ΚΕΕΛΠΝΟ και νυν ΕΟΔΥ. Τα μέλη ορίζονται μετά από ανοικτή πρόσκληση και επιλογή ώστε να εξασφαλίζεται αντιπροσωπευτικότητα στους τομείς εμπειρογνωμοσύνης αλλά και γεωγραφικής εκπροσώπησης. Μετά από τη συνεδρίαση της νέας συντονιστικής ομάδας, κατά την πρώτη ημέρα της συνάντησης, ακολούθησε η συνάντηση των Εργαστηριακών Εμπειρογνωμόνων κατά την οποία, μεταξύ άλλων συζητήθηκαν τα αποτελέσματα του επίσημου, πανευρωπαϊκού εξωτερικού ποιοτικού ελέγχου για Salmonella, Listeria monocytogenes και STEC, θέματα σχετικά με τη διερεύνηση από το ECDC της επάρκειας των χωρών που χρησιμοποιούν τεχνικές next generation sequencing για τη μελέτη του ολικού γονιδιώματος (whole genome) της λιστέριας, να προβαίνουν σε ικανοποιητικό επίπεδο συναρμολόγησης και επεξεργασίας των πρωτογενών δεδομένων WGS (Listeria assembly proficiency testing). Τις επόμενες δύο ημέρες έλαβε χώρα η 9η Ευρωπαϊκή κοινή συνάντηση της ολομέλειας των εκπροσώπων του Δικτύου FWD and Zoonoses. Ανάμεσα στα πολλά και ιδιαιτέρως σημαντικά θέματα που συζητήθηκαν, αξίζει να επισημανθούν τα εξής:
| Επιδημιολογικά στοιχεία
Το 2017 δηλώθηκαν 5 079 τροφιμογενείς/υδατογενείς επιδημίες. Η μείωση στον αριθμό των δηλωθεισών επιδημιών κατά 6,8% σε σχέση με το 2016 είναι ευπρόσδεκτη όμως συνεχίστηκε η καταγραφή πάνω από 100 τροφιμογενών/υδατογενών επιδημιών κάθε εβδομάδα το 2017, μερικές εκ των οποίων ήταν διακρατικές, γεγονός που δεν επιτρέπει εφησυχασμό. Πάνω από 91 662 κρούσματα σαλμονέλλωσης δηλώθηκαν το 2017 σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το 2017, δηλώθηκαν 2 480 κρούσματα λιστερίωσης. Αν και καταγράφηκε μικρή μείωση των δηλωθέντων κρουσμάτων το 2017 έναντι 2 509 κρουσμάτων το 2016, διαχρονικά τη χρονική περίοδο 2013-2017 υπήρξε αύξηση κατά 32% (από 1 883 σε 2 480 κρούσματα). Οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, καθώς στα άτομα άνω των 84 ετών η θνησιμότητα ανέρχεται σε 24%. |
Το Δίκτυο
Το πρόγραμμα Food- and Waterborne diseases and Ζoonoses του ECDC έχει ως στόχο να προασπίσει τη Δημόσια Υγεία από απειλές που μεταφέρονται είτε τροφιμογενώς /υδατογενώς είτε απευθείας από τα ζώα στους ανθρώπους. Συντονίζει την επιτήρηση των νοσημάτων αυτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς και την αντιμετώπιση διακρατικών επιδημιών. Το πρόγραμμα ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των αρχών δημόσιας υγείας και ασφάλειας των τροφίμων/κτηνιατρικών αρχών και συντελεί στην υποστήριξη των εργαστήριων αναφοράς των νοσημάτων αρμοδιότητάς του ώστε να υπηρετούν τους στόχους της δημόσιας υγείας. Οι δραστηριότητες αυτές πραγματοποιούνται μέσω κατάλληλων διαύλων επικοινωνίας μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων φορέων και εταίρων συνεργασίας τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρώπης.
Κατά το διήμερο 14 και 15 Ιανουαρίου 2019, στην έδρα του THL-National Institute for Health and Welfare, στο Ελσίνκι, πραγματοποιήθηκε η 3η προκαταρκτική συνάντηση των ηγετών των πακέτων εργασίας (WP) της Ευρωπαϊκής Κοινής Δράσης SHARP – «Strengthened Health and Regulation Preparedness».
Στην Κοινή αυτή Δράση συμμετέχουν όλες οι χώρες της ΕΕ και όχι μόνο. Σκοπός είναι η ενδυνάμωση της προετοιμασίας στην ΕΕ, απέναντι στις σοβαρές Διασυνοριακές απειλές στην Υγεία και η ενίσχυση της εφαρμογής του Διεθνούς Υγειονομικού Κανονισμού. Η δράση χρηματοδοτείται κατά 80% από το 3ο Πρόγραμμα για την Υγεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Ελλάδα συμμετέχει δια μέσου του ΚΕΕΛΠΝΟ, το οποίο συνεργάζεται για το σκοπό αυτό με τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης ,Θεσσαλίας και το ΕΚΕΠΥ.
Στη συνάντηση η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από την κ. Ελεωνόρα Χατζηπασχάλη και τον κ. Γ.Γερολυμάτο, συνεργάτες του ΚΕΕΛΠΝΟ, το οποίο ηγείται και του Πακέτου Εργασίας 3 που αφορά την Αξιολόγηση της δράσης.
Δική του ιστοσελίδα απέκτησε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα EU-JAV για τους εμβολιασμούς, στο οποίο μετέχει και η χώρα μας εκπροσωπούμενη από το ΚΕΕΛΠΝΟ. Το EU-JAV/European Joint Action on Vaccination έχει διάρκεια τρία χρόνια και έχει ως βασική αποστολή τη δημιουργία και διάδοση συγκεκριμένων «εργαλείων» που θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις σύμφυτες με τους εμβολιασμούς προκλήσεις. Πέρα από αυτό όμως, το EU-JAV φιλοδοξεί να σφυρηλατήσει μια ευρωπαϊκή, διαρκή συνεργασία κατά των νόσων που προλαμβάνονται με εμβολιασμό και, κατά συνέπεια, να βελτιώσει τη δημόσια υγεία. Μέσω της ιστοσελίδας https://eu-jav.com/ μπορείτε να παρακολουθήσετε την πρόοδο του προγράμματος, να ενημερωθείτε αλλά και να κάνετε χρήση όλου του υλικού που θα δημιουργηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος. Η Ελλάδα ηγείται –μαζί με το Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο για την υγεία και την ιατρική έρευνα INSERM- του πακέτου εργασίας που αφορά τη διάχυση των αποτελεσμάτων.
Eνημερωτικό φυλλάδιο προγράμματος
Στη Μασσαλία, από τις 20 έως και τις 23 Νοεμβρίου και με βασικό θέμα «Οικοδομώντας γέφυρες για αλληλεγγύη και δημόσια υγεία», θα πραγματοποιηθει το 12ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Δημόσιας Υγείας. Το συνέδριο καλύπτει όλους τους τομείς της δημόσιας υγείας, από την έρευνα και την πρακτική έως τις πολιτικές και την εκπαίδευση.
Περισσότερα (ΕΝ): https://ephconference.eu/