Ο ΧΡΟΝΟΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ!
Τρία σημαντικά δεδομένα χαρακτηρίζουν το φαινόμενο της μικροβιακής αντοχής στη σύγχρονη εποχή και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για περαιτέρω καθυστέρηση στη δραστηριοποίηση της διεθνούς κοινότητας σε πολιτικό, επιστημονικό και κοινωνικό επίπεδο.
Για την ευρύτερη αφύπνιση σε θέματα ορθής χρήσης των αντιβιοτικών τόσο στην κοινότητα όσο και στο νοσοκομειακό χώρο καθώς και των αυξανόμενων κινδύνων, που εγκυμονεί η μικροβιακή αντοχή, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καθιερώσει την Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (εντός του Νοεμβρίου κάθε έτους). Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης νοσημάτων (ECDC) έχει ορίσει επίσης την 18η Νοεμβρίου ως την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά είναι πολύτιμα φάρμακα και η διαφύλαξη της αποτελεσματικότητάς τους μας αφορά όλους. Γι’ αυτό το λόγο η προσπάθεια ευαισθητοποίησης αφορά τόσο στους επαγγελματίες υγείας που συνταγογραφούν τα αντιβιοτικά όσο και τους πολίτες που τα καταναλώνουν.
Η διατήρηση της αποτελεσματικότητας των αντιβιοτικών είναι ευθύνη όλων μας
Η συντονισμένη προσπάθεια των επαγγελματιών υγείας, των φαρμακοποιών, των δημόσιων φορέων αλλά και των πολιτών, για να παραμείνουν τα αντιβιοτικά πολύτιμα και δραστικά στην θεραπεία των μικροβιακών λοιμώξεων, έχει ξεκινήσει.
Το 2014 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η χρονιά με την εντονότερη κινητοποίηση για την αντιμετώπιση της Μικροβιακής Αντοχής από τη διεθνή κοινότητα σε επιστημονικό και πολιτικό επίπεδο. Είναι η πρώτη φορά που η δραστηριοποίησή των διεθνών οργανισμών ξεφεύγει από το θεωρητικό επίπεδο και επιδιώκεται η θέσπιση συγκεκριμένων υλοποιήσιμων στόχων με μετρήσιμα αποτελέσματα. Η διασπορά των πολυανθεκτικών (MDROs/XDROs) και των πανανθεκτικών (PDROs) βακτηρίων στον αναπτυγμένο κόσμο με κύριο αίτιο την αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών, τόσο στον άνθρωπο όσο και στην κτηνοτροφία, δεν αφήνει άλλα περιθώρια για περαιτέρω αναμονή και απραξία.
Περισσότερο από ποτέ, έχει γίνει αντιληπτό ότι η αντιμετώπιση της Μικροβιακής Αντοχής απαιτεί διακρατικές και διηπειρωτικές συνεργασίες. Για πρώτη φορά επίσης, επίκεντρο της διεθνούς αυτής κινητοποίησης είναι η πολιτική δέσμευση των χωρών για την εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων για τον περιορισμό της Μικροβιακής Αντοχής. Η εμπλοκή των κρατών επιδιώκεται να είναι σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο ώστε η αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος να αποτελέσει προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία και να ενισχυθεί με τους απαραίτητους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους.
Η εμπειρία κρατών που αντιμετώπισαν παρόμοιες κρίσιμες καταστάσεις με διαχρονική αποτελεσματικότητα, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, αναδεικνύει ότι οι αλλαγές που υλοποιούνται, βασίζονται σε μακροχρόνια και επίμονη προσπάθεια με ισχυρή την στήριξη και την παρουσία της πολιτείας. Χαρακτηριστικά με ιδιαίτερη σημασία για την πολιτική δέσμευση σε ανώτατο επίπεδο για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής είναι τα πορίσματα των συνόδων των G7 το 2015 http://www.g8.utoronto.ca/healthG8/2015-berlin.html και των G20 το 2017 https://noharm-europe.org/articles/news/europe/g20-health-ministers-declaration-amr.
Εξίσου σημαντική κρίνεται και η ενεργή συμμετοχή των ασθενών στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Άμεσοι αποδέκτες των επιπτώσεων της Μικροβιακής Αντοχής είναι οι ίδιοι οι ασθενείς τόσο στην κοινότητα όσο και στο νοσοκομειακό χώρο. Γι αυτό το λόγο σε όλα πλέον τα διεθνή forum που αποφασίζονται στρατηγικές δημόσιας υγείας, συμμετέχουν εκπρόσωποι οργανώσεων ασθενών. Η ενεργός συμμετοχή των πολιτών και των ασθενών μέσα από την σωστή ενημέρωση αποτελεί βασική παράμετρο και στόχο όλων των σύγχρονων προγραμμάτων υγείας.
Μέσα στο 2014 τόσο το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ – CDC, όσο ακολούθως και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας – ΠΟΥ δημοσίευσαν δύο σημαντικές εκτιμήσεις κινδύνου για την διασπορά των σημαντικότερων ανθεκτικών παθογόνων καθώς και για τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις τους στη δημόσια υγεία σε διεθνές επίπεδο. Αυτές οι δημοσιεύσεις ήταν η αρχή μίας παγκόσμιας κινητοποίησης κυρίως από μέρους του ΠΟΥ. Το Δεκέμβριο του 2014 διαμορφώθηκε το πρώτο κείμενο Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της Μικροβιακής Αντοχής σε διεθνές επίπεδο, “Global Action Plan on Antimicrobial Resistance” με τη συμβολή επιστημόνων από 100 μέλη κράτη, συμπεριλαμβανόμενης και της χώρας μας. Το Μάιο του 2015 εκδίδεται από τον ΠΟΥ το τελικό κείμενο αυτού του σχεδίου http://www.who.int/antimicrobial-resistance/global-action-plan/en/.
Το Σχέδιο Δράσης του ΠΟΥ βασίζεται κυρίως στους άξονες της επιτήρησης της υπεύθυνης χρήσης των αντιβιοτικών στον άνθρωπο, στην κτηνιατρική/κτηνοτροφία και στο περιβάλλον και στην προώθηση της έρευνας για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Ήδη μετά την συνάντηση 28 κρατών μελών του ΠΟΥ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, στο Όσλο τον 11ο /2014, δημοσιεύτηκε το πρώτο κείμενο με τα σημαντικότερα προτεινόμενα μέτρα για την υπεύθυνη χρήση των αντιβιοτικών στον άνθρωπο (“Commitments to Responsible Use of Antimicrobials in Humans” http://www.fhi.no/artikler/?id=112149).
Το 2014 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Υγεία ολοκλήρωσε τη διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την ασφάλεια των ασθενών, με επίκεντρο τον έλεγχο της μικροβιακής αντοχής και των νοσοκομειακών λοιμώξεων (“Draft Council Conclusions on Patient Safety and Quality of Care, including the prevention and control of Health care Associated Infections and Antimicrobial Resistance”). Στις δράσεις που εντάσσονται στο πλαίσιο της “Ενιαίας Υγείας” για τις ευρωπαϊκές χώρες “One Health Approach”, οι προεδρίες των κρατών μελών θέτουν ως προτεραιότητα την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής και την υπεύθυνη χρήση των αντιβιοτικών στον άνθρωπο, στην κτηνοτροφία και στο περιβάλλον.
Το 2017 εκδίδεται το επικαιροποιημένο Σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής στο πλαίσιο της “Ενιαίας Υγείας” https://ec.europa.eu/health/amr/action_eu_en.
Η κατανάλωση των αντιβιοτικών συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία της μικροβιακής αντοχής. Η επίδραση των αντιβιοτικών στις φυσιολογικές χλωρίδες του ανθρώπινου οργανισμού έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αλλά και την επικράτηση για μακρύ χρονικό διάστημα ανθεκτικών μικροβίων. Οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιβιοτικά είναι ευάλωτοι στο να αποικιστούν ή να εμφανίσουν λοίμωξη από ανθεκτικά παθογόνα. Επίσης αποτελούν τη δεξαμενή από την οποία πιθανότατα θα μεταδοθούν ανθεκτικά μικρόβια στο οικείο περιβάλλον ή στους συν-νοσηλευόμενους με αυτούς τους ασθενείς.
Οι πολίτες θα πρέπει να ενημερωθούν ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι ακίνδυνα φάρμακα αλλά χαρακτηρίζονται πολλές φορές από σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Γι’ αυτό, η χρήση αντιβιοτικών που περίσσεψαν στο σπίτι ή που λαμβάνονται κατά την γνώμη και την εμπειρία του οικείου περιβάλλοντος, συγγενών και φίλων, είναι επικίνδυνη πρακτική και θέτει σε κίνδυνο την ατομική υγεία αλλά και τη δημόσια υγεία.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η παραγωγή νέων αντιβιοτικών την τελευταία δεκαετία έχει μειωθεί δραματικά με αποτέλεσμα, στην εποχή της ΠανΑντοχής που διανύουμε να μην υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα για τη θεραπεία σοβαρών λοιμώξεων.
Πληροφορίες για τους πολίτες_Αλήθειες για την (ορθολογική) χρήση των αντιβιοτικώνΧρήση αντιβιοτικών χωρίς ιατρική συνταγήΗ διεθνής κοινότητα έχει δραστηριοποιηθεί τα τελευταία τρία χρόνια με στόχο: