Οδηγίες προς τους Επαγγελματίες Υγείας των Αεροϋγειονομείων και τα Πληρώματα Αεροσκαφών σε περίπτωση ύποπτου κρούσματος εν πτήση

O ιός SARS-CoV-2 ανιχνεύθηκε πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 2019 στην περιοχή Γιουχάν της Κίνας και έκτοτε έως σήμερα έχει διασπαρεί σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Αποτελεί ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού, που μέχρι τότε δεν είχε απομονωθεί στον άνθρωπο, και η λοίμωξη αναπνευστικού που προκαλεί ονομάστηκε COVID-19.

Ποιος είναι ο τρόπος μετάδοσης;

Ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο κυρίως μέσω του αναπνευστικού με σταγονίδια από το φτέρνισμα, το βήχα ή την ομιλία. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί μέσω επαφής με επιφάνειες πρόσφατα μολυσμένες με σταγονίδια, αν δεν τηρούνται τα μέτρα υγιεινής των χεριών.

Πότε μια περίπτωση της νόσου θεωρείται περισσότερο μεταδοτική;

Ένα περιστατικό θεωρείται περισσότερο μεταδοτικό όταν εμφανίζει συμπτώματα, αλλά δυνητικά θα μπορούσε να μεταδίδει τη λοίμωξη και 1-4 ημέρες πριν την εκδήλωση συμπτωμάτων. Η κύρια μετάδοση συμβαίνει κατά την συμπτωματική φάση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της COVID-19 λοίμωξης;

Τα κύρια συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν τα κατωτέρω: Πυρετός, ξηρός βήχας και καταβολή. Μερικοί εμφανίζουν πονόλαιμο, αρθραλγίες / μυαλγίες και ρινική συμφόρηση. Τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια και περίπου το 80% των ασθενών αναρρώνουν χωρίς ανάγκη ειδικής θεραπείας.

Ποιοι ασθενείς κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν σοβαρή νόσο;

Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή) και πιθανώς πνευμονία, που χρειάζεται νοσηλεία σε νοσοκομείο. Τα άτομα, που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου (π.χ. ηλικιωμένοι, καρδιοπαθείς, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, ηπατοπάθειες ή πνευμονοπάθειες), είναι πιθανότερο να εμφανίσουν σοβαρή νόσο.

Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των εργαζομένων στα αεροϋγειονομεία, των μελών πληρώματος και των αερογραμμών

Ενίσχυση της ευαισθητοποίησης για την ανίχνευση περιστατικών

Η υγειονομική αρχή του αεροδρομίου, τα μέλη του πληρώματος και οι αερογραμμές θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με την επιδημία του COVID-19 και για την αναγνώριση των σημείων και συμπτωμάτων της οξείας αναπνευστικής λοίμωξης (ARI): πυρετός και αιφνίδια εμφάνιση αναπνευστικής λοίμωξης με ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα: δύσπνοια ή βήχα.
Τα μέλη του πληρώματος και οι εργαζόμενοι των αεροϋγειονομείων θα πρέπει να εκπαιδεύονται σχετικά με τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται όταν ένας ταξιδιώτης εμφανίζει σημεία και συμπτώματα συμβατά με οξεία αναπνευστική λοίμωξη, για την παροχή βοήθειας και για σωστή επιλογή και χρήση των Μέτρων Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ).
Τα μέλη του πληρώματος πρέπει να μπορούν να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα, να παρέχουν βοήθεια και να ενημερώνουν την υγειονομική αρχή.
Θα πρέπει να παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τα συμπτώματα, τα μέτρα πρόληψης και τι πρέπει να κάνει κανείς όταν εμφανίσει συμπτώματα.

Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο μετάδοσης της COVID-19 λοίμωξης σε αεροσκάφος;

Πριν το ταξίδι ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των επιβατών και του προσωπικού για τα συμπτώματα της COVID-19 λοίμωξης και τα μέτρα πρόληψης.
Πριν την επιβίβαση παροχή πληροφορίας σχετικά με τα συμπτώματα της λοίμωξης και τα μέτρα πρόληψης σε επιβάτες και προσωπικό π.χ. με ενημερωτικά φυλλάδια, προβολή ενημερωτικών σποτ, ηχητικών μηνυμάτων κλπ.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού συνεχής ενημέρωση σε επιβάτες και στο προσωπικό για τα συμπτώματα της λοίμωξης, μέτρα πρόληψης και ενέργειες (αναφορά στο προσωπικό) σε περίπτωση που εμφανίσουν συμπτώματα.

Γενικά μέτρα πρόληψης μετάδοσης λοιμώξεων

Συστήνεται σε όλους τους χώρους του αεροδρομίου καλός εξαερισμός, καθώς και εύκολη πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό και σαπούνι, ώστε να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής.

Πρώτη γραμμή άμυνας κατά των λοιμώξεων είναι η προσεκτική υγιεινή των χεριών. Συνιστάται συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό. Aν τα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά αλκοολούχο διάλυμα (τουλάχιστον 60% αιθυλικής αλκοόλης ή 70% ισοπροπυλικής αλκοόλης). Η χρήση γαντιών δεν υποκαθιστά το πλύσιμο των χεριών.
Σχολαστική τήρηση των μέτρων υγιεινής όπως:
κάλυψη του στόματος και της μύτης με χαρτομάντηλο κατά το βήχα ή το φτέρνισμα
αποφυγή επαφής των χεριών με στόμα, μύτη ή μάτια για πρόληψη διασποράς μικροβίων
Αποφυγή στενής επαφής (απόσταση 1-2 μέτρα) με ασθενείς που έχουν συμπτώματα του αναπνευστικού.

Πώς ορίζεται η στενή επαφή (υψηλός κίνδυνος έκθεσης) με κρούσμα COVID-19;

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, στενές επαφές είναι:

Ένα άτομο που ζει στην ίδια οικία με περιστατικό COVID-19
Ένα άτομο που είχε άμεση σωματική επαφή με περιστατικό COVID-19 (π.χ. χειραψία)
Ένα άτομο που είχε άμεση επαφή χωρίς να έχουν ληφθεί τα ατομικά μέτρα προστασίας με μολυσματικές εκκρίσεις περιστατικού COVID-19
Ένα άτομο που είχε επαφή πρόσωπο με πρόσωπο με περιστατικό COVID-19 σε απόσταση μικρότερη των 2 μέτρων ή για περισσότερο από 15 λεπτά
Ένα άτομο που παρέμεινε σε κλειστό περιβάλλον (π.χ. αίθουσα διδασκαλίας, αίθουσα συσκέψεων, αίθουσα αναμονής νοσοκομείου, κλπ.) με περιστατικό COVID-19 σε απόσταση μικρότερη των 2 μέτρων ή για περισσότερο από 15 λεπτά
Ένας επαγγελματίας υγείας ή άλλο άτομο που παρέχει άμεση φροντίδα σε περιστατικό COVID-19, ή εργαζόμενοι σε εργαστήρια που χειρίζονται κλινικά δείγματα από περιστατικά COVID-19 χωρίς την χρήση ή επί αστοχίας των συνιστώμενων Μέσων Ατομικής Προστασίας
Συνταξιδιώτης στο ίδιο αεροσκάφος ο οποίος καθόταν σε απόσταση δύο θέσεων (προς οποιαδήποτε κατεύθυνση) από περιστατικό COVID-19, άτομα που ταξίδευαν μαζί ή άτομα που παρέχουν φροντίδα και μέλη πληρώματος που εξυπηρέτησαν το συγκεκριμένο τμήμα του αεροσκάφους όπου καθόταν το περιστατικό (αν η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ή η μετακίνηση του περιστατικού υποδηλώνουν εκτεταμένη έκθεση, οι επιβάτες που κάθονται στο ίδιο τμήμα ή όλοι οι επιβάτες του αεροσκάφους μπορούν να θεωρηθούν στενές επαφές)

Διαχείριση ύποπτου κρούσματος από το νέο κορωνοϊό (SARS–COV-2)

Εάν ένας επιβάτης ή εργαζόμενος εμφανίσει συμπτώματα λοίμωξης COVID-19 εφαρμόζονται τα παρακάτω:

Συνιστάται η καταγραφή της κατάστασης της υγείας του επιβάτη σύμφωνα με τη Γενική Δήλωση Αεροσκαφών (παράρτημα 9, Διεθνής Υγειονομικός Κανονισμός) και η υποβολή της στις υγειονομικές αρχές των πυλών εισόδου όταν απαιτηθεί. Επιπλέον συνιστάται η συμπλήρωση του δελτίου εντοπισμού επιβάτη (passenger locator form). Το συγκεκριμένο δελτίο είναι χρήσιμο για τη συλλογή πληροφοριών των επαφών των επιβατών με συμπτώματα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενδεχόμενη διερεύνηση και παρακολούθηση, αν χρειαστεί.

Αν το επιτρέπουν οι συνθήκες της πτήσης, συνιστάται απομόνωση του ασθενή σε απόσταση δύο μέτρων από τους άλλους επιβάτες, με μετακίνηση του ασθενή ή άλλων επιβατών. Από τον ασθενή ζητείται να περιορίσει τις μετακινήσεις του στο ελάχιστο δυνατό και δίνονται οδηγίες για συχνό και προσεκτικό πλύσιμο των χεριών του.
Πρέπει να δοθεί στον ασθενή μία απλή χειρουργική μάσκα η οποία πρέπει να αλλάζει αν είναι εμφανώς λερωμένη. Aν δεν είναι δυνατή η χρήση απλής χειρουργικής μάσκας (πχ αναπνευστική δυσχέρεια), πρέπει να χορηγούνται χαρτομάντηλα για κάλυψη στόματος και μύτης κατά το βήχα ή φτάρνισμα.
Πρέπει να δοθεί στον ασθενή ατομική πλαστική σακούλα για τη συλλογή των προσωπικών του απορριμμάτων (πχ χαρτομάντηλα, μάσκες).
Αν δεν είναι δυνατή η απομόνωση του ασθενή, συνιστάται να δοθούν απλές χειρουργικές μάσκες στους επιβάτες που βρίσκονται σε απόσταση κάτω των δύο μέτρων από τον ασθενή. Η χρήση απλής χειρουργικής μάσκας από τους υπόλοιπους επιβάτες δε συνιστάται.
Τα μέλη του πληρώματος που έρχονται σε κοντινή επαφή με τον ασθενή και τον φροντίζουν, πρέπει να φορούν απλής χειρουργικής μάσκας και γάντια μιας χρήσης. Συνιστάται να οριστεί συγκεκριμένο μέλος του πληρώματος για τη φροντίδα του ύποπτου κρούσματος, αν είναι δυνατό.
Στους λοιπούς επιβάτες της πτήσης πρέπει να γίνει ενημέρωση σχετικά με τα συμπτώματα της νόσου και να δοθούν οδηγίες, να ζητηθεί ιατρική βοήθεια στην περίπτωση που κάποιος παρουσιάσει συμπτώματα.
Ο κυβερνήτης του αεροσκάφους πρέπει να ενημερωθεί και να ενημερώσει άμεσα τον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου προσγείωσης, ώστε να επισπευσθεί η ιατρική εκτίμηση και αντιμετώπιση του ύποπτου κρούσματος σύμφωνα με το καθορισμένο σχέδιο του αεροδρομίου.
Στο αεροδρόμιο ο ασθενής χρειάζεται να οδηγηθεί άμεσα στο ιατρείο για να εξεταστεί από ιατρό όπου πρέπει να υπάρχει χώρος απομόνωσης.
Εφόσον ο ιατρός του αεροδρομίου διαπιστώσει ότι πράγματι πρόκειται για ύποπτο κρούσμα, χρειάζεται να επικοινωνήσει άμεσα με τον ΕΟΔΥ στα τηλέφωνα 210 5212054, 1135 (όλο το 24ωρο), ώστε να συντονιστεί η μεταφορά του ασθενούς στο νοσοκομείο υποδοχής για περαιτέρω εκτίμηση.
ΤοΣχέδιο Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης σε περίπτωση κρούσματος μεταδοτικού νοσήματος του αεροδρομίου πρέπει να ενεργοποιείται, όταν εντοπιστεί επιβάτης που να πληροί τα κριτήρια του ορισμού κρούσματος του νέου στελέχους κορωνοϊού.
Εάν δεν υπάρχει χώρος παροχής υπηρεσιών υγείας, ή εάν με βάση την υποδομή των αερολιμένων δεν είναι εφικτή η ασφαλής μεταφορά του ασθενή απευθείας (δηλαδή με ξεχωριστή πρόσβαση) στο ιατρείο, να έχουν προκαθοριστεί στο Σχέδιο Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης σε περίπτωση κρούσματος μεταδοτικού νοσήματος του αεροδρομίου στις προβλεπόμενες προτυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες (SOPs), οι ενέργειες για την άμεση μεταφορά του ασθενή μέσω ΕΚΑΒ στα νοσοκομεία αναφοράς. Η μεταφορά του ασθενή πρέπει να γίνεται χωρίς να έρχεται σε επαφή με παρευρισκόμενους του αεροδρομίου από εκπαιδευμένο προσωπικό το οποίο να γνωρίζει με ποιον θα επικοινωνήσει σε περίπτωση ύποπτου κρούσματος κορωνοϊού.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι επαγγελματίες υγείας που θα έλθουν σε επαφή με το ύποπτο κρούσμα πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα Μέτρα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ).

Τονίζεται ότι, καθώς η επιδημία εξελίσσεται, οι οδηγίες ενδέχεται να τροποποιηθούν.

Για οποιαδήποτε διευκρίνιση, απευθυνθείτε στον ΕΟΔΥ στα τηλέφωνα 210 5212054, 1135 (όλο το 24ωρο)