ΚΕΕΛΠΝΟ
Της κ.Λίνας Μιχαλά,
Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Μαιευτικής και Γυναικολογίας, Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία
Α’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ΓΝΑ «Αλεξάνδρα»
Τη δεκαετία του ’70, o Γερμανός μικροβιολόγος και ιολόγος Herald zur Hausen (1936-2023) συνέδεσε την παρουσία του ιού HPV στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας, με την μετέπειτα ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Στη συνέχεια, το 1981, κατάφερε να απομονώσει τον τύπο HPV 6 σε κονδυλώματα, ενώ, λίγα χρόνια αργότερα, απομόνωσε τους ογκογόνους τύπους HPV 16 και 18 σε κακοήθεις όγκους του τραχήλου της μήτρας. Μία δεκαετία αργότερα, χρησιμοποιώντας αυτήν την σημαντική πληροφορία, οι Ian Frazer και Jian Zhou στο Queensland της Αυστραλίας, ανάπτυξαν σωματίδια ομοιάζοντα με τον ιό, τα λεγόμενα VLPs, τα οποία έχουν την ικανότητα να προκαλέσουν ανοσολογική απόκριση, χωρίς όμως να προκαλούν νόσο. Έθεσαν έτσι τα θεμέλια για την ανάπτυξη ενός πρωτοπόρου εμβολίου, το οποίο θα ήταν το πρώτο στην ιστορία με ένδειξη την πρόληψη ενός από τους συχνότερους καρκίνου στον άνθρωπο.
Μετά από καλά σχεδιασμένες μελέτες, το πρώτο εμβόλιο κατά του HPV, πρωτοκυκλοφόρησε το 2006, αρχικά με στόχο κυρίως τα έφηβα κορίτσια, ενώ η χορήγησή του εγκρίθηκε και στα αγόρια το 2009. Τα αρχικά εμβόλια προστάτευαν από τους δύο συχνότερους ογκογόνους τύπους HPV, τον 16 και 18, πλέον, από το 2014, κυκλοφορεί νεότερο εμβόλιο, το οποίο παρέχει σημαντική προστασία από 7 ογκογόνους τύπους και τους δύο συχνότερους τύπους, οι οποίοι προκαλούν τα κονδυλώματα.
Η Αυστραλία αποτελεί παράδειγμα χώρας με μαζική εμβολιαστική κάλυψη, όπου τα οφέλη είναι ήδη εμφανή: σχεδόν πλήρης εξάλειψη των κονδυλωμάτων και δραστική μείωση των προκαρκινικών αλλοιώσεων του τραχήλου.
Επιπλέον, όλο και περισσότερα στοιχεία, αποδεικνύουν ότι το εμβόλιο κατά του HPV, προστατεύει γυναίκες και άνδρες από πληθώρα άλλων κακοηθειών, όπως του στοματοφάρυγγα, λάρυγγα και πρωκτού. Επομένως, το εμβόλιο φαίνεται σαφώς ότι δεν αφορά μόνο τον γυναικείο πληθυσμό.
Στον αγώνα κατά του HPV μάλιστα, φαίνεται να είναι εξίσου σημαντικός ο εμβολιασμός και των αγοριών, καθώς, εκτός από το προσωπικό τους όφελος, εκείνα θα αποτελούν αργότερα φορείς του ιού, που θα τον μεταδίδουν στις συντρόφους τους. Επιπλέον, ο μαζικός εμβολιασμός τόσο αγοριών όσο και κοριτσιών, θα επιτρέψει στη δημιουργία ανοσίας αγέλης στο γενικό πληθυσμό.
Παρά την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα του εμβολίου, καθώς και τις εκτεταμένες εκστρατείες ενημέρωσης και προώθησής του, η αποδοχή του παραμένει χαμηλότερη από τα προσδοκόμενα, κυρίως σε σχέση με άλλα εμβόλια, που διενεργούνται στην παιδική ηλικία. Αυτή η παραδοχή, αφορά δυστυχώς και τη χώρα μας.
Ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοχή του εμβολίου είναι η παραπληροφόρηση. Μύθοι που κυριαρχούν, περιλαμβάνουν απόψεις όπως ότι το τεστ Παπανικολάου αρκεί για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ότι η φυσική ανοσία είναι καλύτερη από αυτήν που αναπτύσσεται μετά τον εμβολιασμό, και ότι το εμβόλιο είναι δυνητικά επικίνδυνο ή ότι τάχα προκαλεί στείρωση. Επιπλέον διατυπώνονται εσφαλμένοι ισχυρισμοί, ότι το εμβόλιο δεν θα έπρεπε να διενεργείται κατά την παιδική ηλικία, καθώς, αφορά στη μετέπειτα σεξουαλική ζωή των ατόμων, πιθανώς να αυξάνει τις επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές, ή ότι τα αγόρια δεν χρειάζονται εμβολιασμό.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διάδοση τέτοιων μύθων. Μελέτες, οι οποίες έλεγξαν τις πληροφορίες στις πλατφόρμες του Twitter και του YouTube δείχνουν ότι μεγάλο ποσοστό των χρηστών εστιάζει σε ανησυχίες για παρενέργειες και θεωρίες συνωμοσίας και πολύ λιγότερο στα οφέλη και τις θετικές συνέπειες του εμβολιασμού.
Το παράδειγμα της Δανίας αποτελεί ένα επιτυχημένο μοντέλο αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης. Μέσω της συνεργασίας έγκριτων επιστημονικών και κρατικών φορέων, σχεδιάστηκε καμπάνια με τίτλο «Stop HPV – Stop Cervical Cancer», η οποία περιλάμβανε διαδικτυακή και οπτικοακουστική ενημέρωση, καθώς και τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης για γονείς. Η καμπάνια οδήγησε σε αύξηση της εμπιστοσύνης στο εμβόλιο, αύξηση της χρήσης του και ως εκ τούτου μείωση των προκαρκινικών βλαβών στον τράχηλο της μήτρας.
Το κλειδί επομένως για την επιτυχία της εμβολιαστικής κάλυψης είναι η εκπαίδευση και η επιστημονικά τεκμηριωμένη πληροφόρηση, που μπορούν να καταρρίψουν τους μύθους και να ενισχύσουν την αποδοχή του εμβολίου.
Ας μην ξεχνούμε τέλος, την καμπάνια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, με σύνθημα «90-70-90» και στόχο την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έως το 2030. Ο στόχος αυτός περιλαμβάνει τον προσυμπτωματικό έλεγχο του τραχήλου στο 70% των γυναικών, την αντιμετώπιση του 90% των προκαρκινικών και καρκινικών βλαβών και τον εμβολιασμό του 90% των κοριτσιών έως 15 ετών παγκοσμίως.
Με την παρουσία της διοίκησης αλλά και στελεχών του ΕΟΔΥ, σε ρόλους ομιλητών αλλά και προέδρων συνεδριών, πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη από 1 έως και 3 Νοεμβρίου 2024 το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής με κεντρικό θέμα «Η διασύνδεση της Δημόσιας Υγείας με την ολοκληρωμένη φροντίδα υγείας». Το Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής αποτελεί Φορέα στον οποίο μετέχουν μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, προερχόμενα από Πανεπιστημιακά Ερευνητικά Εργαστήρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής όλης της χώρας. Στο συνέδριο συμμετείχαν περισσότεροι από 500 συνέδροι, δια ζώσης και διαδικτυακά ενώ ενεργό ρόλο είχαν 121 διακεκριμένοι ομιλητές και προέδροι συνεδριών. Για τη φετινή διοργάνωση, το ρόλο της τοπικής οργανωτικής επιτροπής ανέλαβε το Εργαστήριο Υγιεινής, Κοινωνικής – Προληπτικής Ιατρικής και Ιατρικής Στατιστικής, του Τμήματος Ιατρικής, του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής ο κ. Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πρόεδρος ΔΣ του Φόρουμ και Πρόεδρος ΔΣ ΕΟΔΥ.
Κατά τις εργασίες του συνεδρίου συζητήθηκαν ποικίλα επίκαιρα θέματα Δημόσιας Υγείας, με τη συμμετοχή μελών του συνόλου των Πανεπιστημιακών Ερευνητικών Εργαστήριων Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής όλης της χώρας, άλλων διακεκριμένων ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Κύπρο, Τουρκία, Μ. Βρετανία, HΠΑ), αλλά και εκπρόσωπων της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ), του European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) και του WHO Athens Office on Quality of Care and Patient Safety.
Στο πλαίσιο του κεντρικού θέματος του συνέδριου πραγματοποιήθηκαν έξι συνεδρίες. Μεταξύ αυτών τρεις στρογγυλές τράπεζες εστίασαν: στις αρχές, μεθόδους και εφαρμογές της προαγωγής υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), στη σημασία της διεπιστημονικής συνεργασίας ανάμεσα στους επιστήμονες υγείας, καθώς και στη διεπιστημονική προσέγγιση των αναπνευστικών νοσημάτων, με έμφαση στη διασύνδεση της Δημόσιας Υγείας με την ΠΦΥ. Επιπρόσθετα, τρεις διαλέξεις παρουσίασαν την προοπτική βελτίωσης του τρόπου περιγραφής των μελετών στην ΠΦΥ με την προοπτική της διασύνδεσής της με τη Δημόσια Υγεία, τις προκλήσεις των συστημάτων ολοκληρωμένης φροντίδας υγείας, καθώς και τη νεότερη έννοια της τεταρτογενούς πρόληψης.
Δύο συνεδρίες αφιερώθηκαν στην ποιότητα στη φροντίδα υγείας και την ασφάλεια των ασθενών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια στρογγυλή τράπεζα κατά την οποία παρουσιάστηκε η πρόοδος της διαμόρφωσης μιας Εθνικής Στρατηγικής για την Ποιότητα στη Φροντίδα Υγείας και την Ασφάλεια Ασθενών που είναι υπό εξέλιξη στη χώρα μας, αλλά και μια δεύτερη σχετικά με τον έλεγχο και την πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής, ένα μείζον θέμα ασφάλειας ασθενών και με επιπτώσεις στη Δημόσιας Υγεία διεθνώς.
Σημαντική θέση στο συνέδριο είχαν τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της ενιαίας υγείας. Η εναρκτήριος ομιλία του συνεδρίου εστίασε στην επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα μεταδοτικά νοσήματα, ενώ μέσα από μία δεύτερη διάλεξη παρουσιάστηκε η επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στους εργαζόμενους, καθώς και οι οδηγίες από τον International Labor Organization (ILO). Στη στρογγυλή τράπεζα με αντικείμενο την Κλιματική Αλλαγή και τη Δημόσια Υγεία, συζητήθηκε η δράση του παρατηρητήριου για την κλιματική αλλαγή και την υγεία στην Ελλάδα, η συνέργεια καύσωνα και δασικής πυρκαγιάς, το φαινόμενο της θερμικής καταπόνησης εργαζομένων, αλλά και η ανάγκη προστασίας της υγείας της μητέρας και του παιδιού από τη κλιματική αλλαγή. Στο πλαίσιο της ενιαίας υγείας, μέσα από μια διάλεξη παρουσιάστηκε το μεθοδολογικό υπόβαθρο και τα εργαλεία του ανθρώπινου εκθεσιώματος, ενώ μια δεύτερη εστίασε στην απειλή του ιού Η5Ν1 από τα πτηνά στον άνθρωπο. Τέλος, στη στρογγυλή τράπεζα σχετικά με τη χρήση δεδομένων ευρείας κλίμακας στην υπηρεσία της Ενιαίας Υγείας συζητήθηκε η εφαρμογή του ανθρώπινου εκθεσιώματος για την κατανόηση της διαδικασίας παθογένεσης, η πρακτική των συστημάτων επιτήρησης ενιαίας υγείας, καθώς και η εφαρμογή πολυδύναμων τεχνικών ανάλυσης με την παραγωγή πολλών δεδομένων από περιβαλλοντικά δείγματα και η ανάπτυξη αποθετηρίων (repositories) και εργαλείων οπτικοποίησης (visualization tools) για τη χρήση τους από κανονιστικές αρχές.
Η συνεδρία με θέμα «Νεότερα δεδομένα για τους εμβολιασμούς παιδιών και ενηλίκων» υπογράμμισε τη σημασία του εμβολιασμού για την κοινότητα με τεκμηριωμένες τοποθετήσεις των ομιλητών παρουσιάζοντας τα νεότερα εμβόλια στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, δεδομένα σχετικά με την εμβολιαστική κάλυψη παιδιών και εφήβων από την ΗΔΙΚΑ, αλλά και αποτελέσματα από τη δοκιμασία συμπεριφορικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της διστακτικότητας για εμβολιασμό στην κοινότητα.
Στην ψυχική υγεία εστίασαν δυο συνεδρίες και συγκεκριμένα μια στρογγυλή τράπεζα κατά την οποία συζητήθηκε η μεταρρύθμιση στην ψυχική υγεία και οι σύγχρονες προκλήσεις στη χώρα μας, καθώς και μια διάλεξη όπου παρουσιάστηκαν τα νεότερα δεδομένα σχετικά με την πρόληψη και την προαγωγή της ψυχικής υγείας στο χώρο εργασίας.
Τα σύγχρονα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων στη Δημόσια Υγεία συζητήθηκαν στην ομώνυμη στρογγυλή τράπεζα με ιδιαίτερες αναφορές στις δυνατότητες χρήσης των big data και της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και τη δευτερογενή χρήση δεδομένων πραγματικού κόσμου στην καταπολέμηση μείζονων περιστατικών Δημόσιας Υγείας. Επίσης, μεταξύ των θεμάτων Δημόσιας Υγείας που συζητήθηκαν συμπεριλαμβάνονται: το νεότερο νομοθετικό πλαίσιο για τη Δημοσία Υγεία, με έμφαση στην εποπτεία των οικονομικών δραστηριοτήτων στο πεδίο της Δημόσιας Υγείας και υποχρεώσεις εκτίμησης κινδύνου αναφορικά με το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης, η σύγχρονη προσέγγιση στην επιδημιολογική και εργαστηριακή υποστήριξη διερευνήσεων υδατογενών και τροφιμογενών επιδημιών, την έγκαιρη ανίχνευση επιδημικών εκρήξεων και την εκτίμηση ατομικού κινδύνου HIV/HBV/HCV λοιμώξεων σε πληθυσμό χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών, μέσα από το πρόγραμμα «Ιπποκράτης», τα λοιμώδη νοσήματα που συμβάλλουν στην υψηλή θνησιμότητα σε άτομα με χρήση ψυχοδραστικών ουσιών στην Ελλάδα, αλλά και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης HIV.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων της τελευταίας ημέρας του συνεδρίου ήταν η παχυσαρκία, ένα νόσημα με αυξανόμενες διαστάσεις. Κατά τη σχετική στρογγυλή τράπεζα, συζητήθηκαν τα Εθνικά Προγράμματα Αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας και της παχυσαρκίας ενηλίκων, ο ρόλος της σωματικής άσκησης στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, αλλά και η προοπτική της φαρμακευτικής αντιμετώπισης.
Τέλος, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου προσφέρθηκαν τρία φροντιστήρια ανοικτά προς όλους τους συμμετέχοντες (με θεματολογία σχετική με τη μετα-ανάλυση και μετα-ανάλυση δικτύου, τη Δημόσια Υγεία και το σχολικό περιβάλλον και τη μεντελιανή τυχαιοποίηση), ενώ νεότεροι ερευνητές είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν 114 ελεύθερες και αναρτημένες ανακοινώσεις.
Στο φετινό συνέδριο του Φόρουμ στη Θεσσαλονίκη, σε συνέχεια του επιτυχημένου περσινού συνεδρίου της Κρήτης, επιτεύχθηκε η ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών μεταξύ επιστημόνων από διαφορετικά πεδία, συνδράμοντας στη συνεργασία των φορέων που μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προστασία και προαγωγή της υγείας του Ελληνικού πληθυσμού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Εργαστήριο Μικροβιακής Αντοχής και Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του ΕΟΔΥ, που εδρεύει στο Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (Βάρη, Αττικής), συμμετείχε με δυο αναρτημένες ανακοινώσεις και μια ελεύθερη (δείτε παρακάτω)
Ομιλίες παρέθεσαν τα μέλη ΔΣ ΕΟΔΥ:
Γεωργία Κουρλαμπά, Επίκουρη Καθηγήτρια Μεθοδολογίας Έρευνας- Τεκμηριωμένης Νοσηλευτικής Πρακτικής, Τμήμα Νοσηλευτικής – Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου,
Δημήτριος Χατζηγεωργίου, Απτχος (ΥΙ) ε.α., Ειδικός Παθολόγος -Λοιμωξιολόγος,
Καθώς και οι επιστημονικοί σύμβουλοι Προέδρου ΕΟΔΥ:
Σωτήριος Τσιόδρας, Καθηγητής Παθολογίας Λοιμώξεων, Ιατρική Σχολή, Ε.Κ.Π.Α., Π.Γ.Ν.Α., «ΑΤΤΙΚΟΝ»
Τσερώνη Μαρία, ΜΑ, PhD, Νοσηλεύτρια, Επίκουρη Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Λοιμώξεων, Τμήμα Νοσηλευτικής, Ε.Κ.Π.Α.
Σταυροπούλου Ελισάβετ, Παθολόγος- Λοιμωξιολόγος, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λωζάνης
Σχετικοί σύνδεσμοι:
https://www.10publichealthforum.gr/
Ανακοινώσεις- Εργαστήριο Μικροβιακής Αντοχής και Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του ΕΟΔΥ
Του κ. Δημητρίου Παρασκευή, Καθηγητή Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, μέλος του ΔΣ του ΕΟΔΥ
Ο εμβολιασμός γενικά αποτελεί μια πρακτική που είναι αποδεκτή από την κοινότητα αναφορικά με τα οφέλη που παρέχει για την πρόληψη νοσημάτων. Η συμπεριφορά των ανθρώπων για τα εμβόλια ποικίλει από την πλήρη αποδοχή μέχρι την άρνηση όλων των εμβολίων. Η διστακτικότητα για εμβολιασμό (vaccine hesitancy) περιλαμβάνει το φάσμα συμπεριφορών μεταξύ των ατόμων που επιδεικνύουν μερική αποδοχή των εμβολίων μέχρι αυτών που αρνούνται πλήρως όλες τις πρακτικές. Η ομάδα με διστακτικότητα για εμβολιασμό είναι εξαιρετικά ετερογενής και περιλαμβάνει άτομα που εμβολιάζονται αλλά δεν πραγματοποιούν όλα τα συστηνόμενα εμβόλια μέχρι τα άτομα που δηλώνουν πλήρη άρνηση. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η διστακτικότητα για εμβολιασμό ορίζεται ως μειωμένη αποδοχή ή άρνηση για ασφαλή εμβόλια παρά την επαρκή διαθεσιμότητά τους.
Η διστακτικότητα για εμβολιασμό έχει χαρακτηριστεί από τον ΠΟΥ το 2019 ως μια από τις δέκα σημαντικότερες απειλές για τη δημόσια υγεία. Ο εμβολιασμός αποτελεί έναν από τους πιο οικονομικά αποδοτικούς τρόπους πρόληψης νοσημάτων με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι αποτρέπει 2-3 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, ενώ θα μπορούσαν να προληφθούν επιπλέον 1,5 εκατομμύριο θάνατοι, αν η παγκόσμια κάλυψη εμβολιασμού ήταν μεγαλύτερη.
Οι παράγοντες που σχετίζονται με τη διστακτικότητα για εμβολιασμό είναι σύνθετοι και ποικίλουν ανά πληθυσμό. Οι σημαντικότεροι παράγοντες περιλαμβάνουν την έλλειψη εμπιστοσύνης, τον φόβο απέναντι στο εμβόλιο, τις ψευδείς ειδήσεις αναφορικά με ανεπιθύμητες ενέργειες, το κοινωνικό περιβάλλον, το μορφωτικό επίπεδο, τη δυσκολία ή αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες εμβολιασμού, καθώς και άλλους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Σε μελέτη, που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα κατά την περίοδο Νοεμβρίου 2020-Ιούνιο 2021, αναφορικά με τη διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια έναντι του COVID-19, τα αποτελέσματα έδειξαν πως η ηλικία αποτελεί έναν ακόμη προγνωστικό παράγοντα. Τα νεότερα άτομα παρουσίασαν μεγαλύτερη διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια σε σχέση με άτομα ηλικίας >65 ετών. Αναφορικά με το φύλο, η μελέτη έδειξε πως οι γυναίκες ήταν περισσότερο διστακτικές απέναντι στα εμβόλια και ιδιαίτερα αν είχαν παιδί ηλικίας ≤12 ετών. Μεγαλύτερη διστακτικότητα παρουσίασαν, επίσης, τα άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο σε σχέση με εκείνα με υψηλότερο. Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε ότι η κυκλοφορία ψευδών ή μη αξιόπιστων πληροφοριών και ειδήσεων, κάτι που παρατηρείται ιδιαίτερα στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στην κοινότητα και έλλειμα εμπιστοσύνης στα εμβόλια αλλά και στην επιστήμη γενικότερα. Αξίζει να σημειωθεί πως οι επαγγελματίες υγείας θεωρούνται ως η πλέον αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης για τον εμβολιασμό, γι’ αυτό και είναι κρίσιμος ο ρόλος τους στην ενίσχυση της πειθούς της κοινότητας για τα εμβόλια. Παράλληλα μια σημαντική παράμετρος που καθορίζει το βαθμό διστακτικότητας για εμβολιασμό είναι οι συνθήκες που επικρατούν και, γενικότερα, αν βρισκόμαστε σε περίοδο υγειονομικής κρίσης. Σε διαστήματα υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσο και απουσία άλλων μέσων πρόληψης ή αντιμετώπισης, η αποδοχή για το εμβόλιο αυξάνει, ενώ αντίθετα όταν ο κίνδυνος είναι χαμηλότερος, η στάση της κοινότητας απέναντι στο εμβόλιο διαφέρει. Η διστακτικότητα για εμβολιασμό αποτελεί ένα κρίσιμο θέμα δημόσιας υγείας που χρήζει μελέτης και παρεμβάσεων παγκοσμίως για την προάσπιση της υγείας των πληθυσμών.
Επιστημονική εκδήλωση, με θέμα «Σεξουαλική Υγεία: Συμβουλευτική & Εξέταση», διοργάνωσε ο ΕΟΔΥ στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά με αφορμή την έναρξη της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Εξέτασης, 18-25 Νοεμβρίου 2024, αλλά και τα εγκαίνια του 3ου κατά σειρά Γραφείου Συμβουλευτικής & Εξέτασης για τη Σεξουαλική Υγεία, που ίδρυσε ο ΕΟΔΥ, στον Πειραιά αυτή τη φορά. Στην εκδήλωση αναδείχθηκε ο σημαντικός ρόλος των Γραφείων Συμβουλευτικής & Εξέτασης για τη Σεξουαλική Υγεία, που ιδρύθηκαν από τον ΕΟΔΥ σε συνεργασία με άλλους φορείς (τρία σε Αθήνα-Πειραιά και ένα στη Θεσσαλονίκη) , στοχεύοντας στον έλεγχο της μετάδοσης του HIV και των άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ). Σύντομα αναμένεται η λειτουργία και άλλων εκτός Αττικής & Θεσσαλονίκης (Αλεξανδρούπολη, Κρήτη, Πάτρα).
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν η Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, κ.Φ. Καλύβα, ο Πρόεδρος ΔΣ ΕΟΔΥ, Καθ.Χ. Χατζηχριστοδούλου, ο κ.Σπ.Σαπουνάς, αντιπρόεδρος ΕΟΦ, ο κ. Χ.Ροϊλός, Διοικητής της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ), η κ.Αλ.Τιτοπούλου, υποδιοικήτρια 4ης ΥΠΕ, ο κ. Γ.Βίτσας, Εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών Δήμου Πειραιά και ο κ. Ν. Πλατανησιώτης, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιά.
Τραπέζι συζήτησης με τίτλο «Η πορεία της Ελλάδας προς την επίτευξη του Ευρωπαϊκού Στόχου για επιπολασμό χρήσης προϊόντων καπνού <5% έως το 2040» διοργάνωσε ο ΕΟΔΥ στο πλαίσιο το 9ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου για τον Έλεγχο του Καπνίσματος (9th European Conference on Tobacco Control, Αθήνα, 22-24/10/2024). Το συνέδριο συνδιοργανώθηκε από το European Network for Smoking and Tobacco Prevention (ENSP), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία – Smoke Free Greece. Πρόκειται για κορυφαία εκδήλωση η οποία συγκεντρώνει διακεκριμένους επιστήμονες, φορείς και οργανισμούς από όλη την Ευρώπη, με στόχο την προώθηση στρατηγικών κατά του καπνίσματος και τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας.
Το τραπέζι συζήτησης συντόνισαν ο Πρόεδρος ΔΣ ΕΟΔΥ, Καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου και ο Αν. Kαθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Γκίκας Μαγιορκίνης. Στο τραπέζι συμμετείχαν οι κ.: Γεώργιος Πατούλης, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, Παρασκευή Κατσαούνου, μέλος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Νικόλαος Βουδούρης, ταμίας της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, Ελεάνα Στούφη, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Εμμανουήλ Παξιμαδάκης, Αντιπρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Πρόληψης και Αποκατάστασης της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και Τζανής Πολυκανδριώτης, Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος.
Παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της πρόσφατης μελέτης του ΕΟΔΥ σχετικά με τη συχνότητα χρήσης προϊόντων καπνού και νικοτίνης στην Ελλάδα από την Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Επιδημιολογίας & Πρόληψης Μη Μεταδοτικών Νοσημάτων και Τραυματισμών του ΕΟΔΥ, κ. Λάμπρου Αγγελική, και στη συνέχεια ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση μεταξύ των παρευρισκομένων. Η συμβολή έγκριτων επιστημονικών εταιρειών και των αρμόδιων φορέων στην εν λόγω συζήτηση ήταν εξαιρετικά σημαντική για τη διερεύνηση συνεργασιών και συνεργειών σε εθνικό επίπεδο προς την επίτευξη αυτού του σημαντικού στόχου για τη χώρα μας.
Το συνέδριο συγκεντρώνει κορυφαίους επιστήμονες, φορείς και οργανισμούς από όλη την Ευρώπη, με στόχο την προώθηση στρατηγικών κατά του καπνίσματος και τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας.
Kατά την τελετή έναρξης απονεμήθηκε στον Καθηγητή Χρήστο Χατζηχριστοδούλου, Πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, το βραβείο ENSP 2024 για την εξαιρετική συμβολή στον έλεγχο του καπνίσματος αναγνωρίζοντας τις προσπάθειες του κ. Χατζηχριστοδούλου και της ομάδας των συνεργατών του για την καταπολέμηση του καπνίσματος και τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας.
Οι ιογενείς γαστρεντερίτιδες είναι λοιμώξεις του γαστρεντερικού συστήματος που προκαλούνται από ιούς και χαρακτηρίζονται από υδαρή διάρροια, έμετο, κράμπες στην κοιλιακή χώρα, ναυτία και μερικές φορές πυρετό. Κάποιες φορές μπορεί να εκδηλωθούν συμπτώματα όπως κεφαλαλγία και αρθραλγίες. Οι ασθενείς αναρρώνουν συνήθως χωρίς επιπλοκές, με εξαίρεση τα βρέφη, τους ηλικιωμένους και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα που μπορεί να εμφανίσουν βαρύτερη κλινική εικόνα. Οι ιοί που προκαλούν ιογενή γαστρεντερίτιδα μεταδίδονται κατά κανόνα από άτομο σε άτομο, μέσω επαφής με μολυσμένες επιφάνειες ή αντικείμενα, καθώς και μέσω της κατανάλωσης μολυσμένου τροφίμου ή νερού. Αύξηση της συχνότητας εμφάνισής τους παρατηρείται συνήθως τους χειμερινούς μήνες, ενώ οι συχνότερα αναγνωριζόμενοι ιοί είναι οι νοροϊοί.
Πρόσφατα δημοσιευμένα δεδομένα υπέδειξαν ότι κατά την περίοδο Ιούλιος 2023-Ιούνιος 2024, καταγράφηκε ιδιαίτερα αυξημένη δραστηριότητα γαστρεντερίτιδας από νοροϊό GII.17 σε τουλάχιστον έξι χώρες της Ευρώπης, ενώ παρόμοια τάση σημειώθηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Παράλληλα σημειώθηκε αύξηση της ανίχνευσης του γονότυπου GII.17 έναντι του GII.4, που είχε επικρατήσει τα τελευταία έτη.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του ΕΟΔΥ την περίοδο Μάιος 2024-Οκτώβριος 2024 καταγράφηκαν επτά εξάρσεις κρουσμάτων γαστρεντερίτιδας ανά την επικράτεια, στις οποίες ο υπεύθυνος μικροοργανισμός ήταν ο νοροϊός, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός εξάρσεων ήταν 1-2, ανά έτος, κατά μέσο όρο τα προηγούμενα έτη.
Χρήσιμες συμβουλές
Ο νοροϊός μεταδίδεται εύκολα ωστόσο η υιοθέτηση των ακόλουθων μέτρων συμβάλει στον περιορισμό της μετάδοσής του:
Συχνό και πολύ καλό πλύσιμο των χεριών
Πλένουμε τα χέρια μας συχνά με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα και ειδικά:
Οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν ώστε και τα παιδιά της οικογένειας να κάνουν το ίδιο.
Μπορούμε να χρησιμοποιούμε αντισηπτικά διαλύματα χεριών σε συνδυασμό με το πλύσιμο των χεριών, όμως σε καμία περίπτωση η χρήση τους δεν το υποκαθιστά
Σχολαστικός καθαρισμός και απολύμανση των επιφανειών
Έπειτα από ένα επεισόδιο εμέτου ή διάρροιας:
Σχολαστικό πλύσιμο μολυσμένων με εμέσματα ή διαρροϊκά κόπρανα υφασμάτων
Αφαιρούμε αμέσως και πλένουμε υφάσματα που μπορεί να έχουν εμέσματα ή διαρροϊκά κόπρανα:
Λόγω του ότι o νοροϊός μπορεί να μεταδοθεί και με αερολύματα (aerosols) συστήνεται η χρήση χειρουργικής μάσκας κατά την απολύμανση επιφανειών (ειδικά κατά την απομάκρυνση των εμεσμάτων), τον χειρισμό μολυσμένων υφασμάτων και κατά την παροχή φροντίδας σε ασθενείς με συμπτώματα γαστρεντερίτιδας από νοροϊό.
Ασφαλής χειρισμός και προετοιμασία τροφίμων
Πριν την προετοιμασία και την κατανάλωση των τροφίμων:
Η περίοδος επώασης του νοροϊού είναι 12-48 ώρες. Οι ασθενείς μεταδίδουν τον ιό κυρίως όσο έχουν συμπτώματα, αλλά πιθανόν και πριν αυτά εκδηλωθούν, ενώ είναι μεταδοτικοί έως και 48 ώρες μετά την αποδρομή τους.
Όταν κάποιος νοσεί από ιογενή γαστρεντερίτιδα, θα πρέπει για όσο διαρκούν τα συμπτώματά του και για διάστημα τουλάχιστον 48 ωρών μετά την υποχώρησή τους:
Λόγω του ότι οι γαστρεντερίτιδες από νοροϊό χαρακτηρίζονται από υψηλή μεταδοτικότητα με αποτέλεσμα να οδηγούν σε επιδημίες μεγάλης έκτασης, το προσωπικό των δομών όπου παρατηρείται υψηλός συγχρωτισμός όπως νοσοκομεία, Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων, βρεφονηπιακοί σταθμοί πρέπει να είναι ενημερωμένο σχετικά με τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης εξάρσεων κρουσμάτων γαστρεντερίτιδας.
Βιβλιογραφικές πηγές:
Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων, το οποίο διεξήχθη στην Αθήνα από τις 14 έως τις 16 Νοεμβρίου, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και την επιστημονική υποστήριξη του ΕΟΔΥ, προσελκύοντας περισσότερους από 600 συνέδρους τόσο με φυσική παρουσία όσο και διαδικτυακά.
Το συνέδριο χαιρέτησαν η Γ.Γ. Δημόσιας Υγείας κ. Φ. Καλύβα και η Γ.Γ. Υπηρεσιών Υγείας κ. Λ. Βιλδιρίδη (με μαγνητοσκοπημένο μήνυμα). Το συνέδριο αποτέλεσε αφορμή για συζήτηση των εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα στο πεδίο της Πρόληψης και Ελέγχου Λοιμώξεων καθώς και της ορθολογικής χρήσης αντιμικροβιακών σκευασμάτων στην Ελλάδα και διεθνώς.
Το συνέδριο φιλοξένησε πλήθος διακεκριμένων ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο Καθηγητής κ. David Weber από τις Η.Π.Α. παρουσίασε διάλεξη για την περιβαλλοντική υγιεινή των νοσοκομείων, εστιάζοντας στον έλεγχο των λοιμώξεων, ενώ συμμετείχε και σε συζήτηση για τις μελλοντικές εξελίξεις στην εποχή μετά την πανδημία COVID-19 και την παγκόσμια απειλή της μικροβιακής αντοχής.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκπροσωπήθηκε από τον κ. Válter Fonseca και το ECDC από τον Καθηγητή κ. Διαμαντή Πλαχούρα. Ο Καθηγητής Martin Kiernan από το Ηνωμένο Βασίλειο, συμμετείχε επίσης, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, με ενδιαφέρουσα διάλεξη.
Η παρουσία του Καθηγητή Weber αποτελεί πρόκριμμα για τη συνεργασία του ΕΟΔΥ και της Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων με την Society for Healthcare Epidemiology of America (SHEA) που είναι έγκριτος επιστημονικός οργανισμός διεθνούς κύρους.
Ο ΕΟΔΥ συμμετείχε με σημαντικό αριθμό στελεχών και με διάλεξη του Προέδρου του ΕΟΔΥ Χ. Χατζηχριστοδούλου με θέμα τον ρόλο του Οργανισμού στον Έλεγχο των Λοιμώξεων, ενώ ο Καθηγητής και μέλος ΔΣ ΕΟΔΥ, κ. Δ. Παρασκευής, παρέδωσε την εναρκτήρια διάλεξη με θέμα Επιδημιολογία λοιμωδών νοσημάτων που αφορούν απειλές για τη δημόσια υγεία.
Σημαντική παρουσία είχε το Υπουργείο Υγείας με συμμετοχή της Γενικής Γραμματέως Δημόσιας Υγείας κ. Καλύβα σε φόρουμ αναφορικά με τις δράσεις για την αναχαίτιση της μικροβιακής αντοχής και των νοσοκομειακών λοιμώξεων, μείζον πρόβλημα το οποίο απαιτεί συστράτευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Η συμμετοχή στο συνέδριο πλήθους επαγγελματιών υγείας, ειδικών στην πρόληψη και τον έλεγχο λοιμώξεων καταδεικνύει το υψηλό επίπεδο επιστημονικής επάρκειας αλλά και της βούλησης και δέσμευσης για την αντιμετώπιση της σιωπηλής πανδημίας της μικροβιακής αντοχής.
Σχετ:
The European Legionnaires’ Disease Surveillance Network/ELDSNet annual meeting
Time: 22-23 October 2024
Place: Dresden-Germany
Στις 22-23 Οκτωβρίου 2024, στη Δρέσδη της Γερμανίας, πραγματοποιήθηκε το ELDSNet Annual Meeting από το ΕCDC, για το οποίο η κα Αναστασία Φλούντζη είχε προσκληθεί να συμμετάσχει και να εκπροσωπήσει τον οργανισμό, καθ’ ότι είναι Laboratory NFP για τη Legionella. ΟΙ στόχοι αυτής της ετήσιας συνάντησης του ELDSNet αφορούσαν στη συζήτηση της τρέχουσας επιδημιολογίας της νόσου των Λεγεωνάριων και σε επίκαιρα θέματα σχετικά με τη Λεγεωνέλα, την παρουσίαση των εξελίξεων στη νομοθεσία των χωρών ΕΕ/ΕΟΧ σχετικά με τις δραστηριότητες του ECDC και του ELDSNet, συζήτηση πρότασης για τη γονιδιωματική επιτήρηση στις χώρες ΕΕ/ΕΟΧ της νόσου, ενημέρωση σχετικά με το Εuropean Reference Lab (ΕURL) για τη λεγεωνέλλα και η κάλυψη γνωστικών κενών και ερευνητικών αναγκών, σχετικά με το θέμα της πρόληψης και ελέγχου της λεγεωνέλλωσης.
8ο ESGLI (ESCMID Study Group for Legionella Infections) meeting
Time: 24-25 October 2024
Place: Dresden-Germany
Στις 24-25 Οκτωβρίου 2024, στη Δρέσδη της Γερμανίας, σε συνέχεια του ELDSNet meeting, πραγματοποιήθηκε το ετήσιο ESGLI meeting, που διοργανώνεται από την ομάδα ESCMID (European Society for Clinical Microbiology and Infectious Diseases)/ESGLI. H κα Αναστασία Φλούντζη είναι μέλος, αλλά και εκλεγμένη γραμματέας στο Διοικητικό Συμβούλιο του ESGLI και διοργανώνει μαζί με τα άλλα μέλη του ΔΣ, τη συνάντηση αυτή κάθε χρόνο. Επίσης, συμμετείχε σε 2 εργασίες που παρουσιάστηκαν:
1)Konstantina Markopoulou, Dimosthenis Chochlakis, Alexandros Lyrantzakis, Anastasia Flountzi, Georgios Tsiotis, Anna Psaroulaki. Metabolomic investigation of various serotypes of Legionella pneumophila in the presence and absence of iron. 8th ESGLI meeting, 24-25 October 2024, Dresden, Germany.
2)Efstathios Koutsostathis, Flountzi Anastasia , Chochlakis Dimosthenis Skopeliti Niki , Mouratidou Elisavet , Psaroulaki Anna , Demiris Nikolaos , Tsatsaris Andreas. Correlation between Legionnaires’ disease (LD) incidence and meteorological data in Crete during 2000-2022. 8th ESGLI meeting, 24-25 October 2024, Dresden, Germany.
Οι συναντήσεις ESGLI είναι μια μοναδική ευκαιρία συνάντησης των επιστημόνων που εργάζονται για τη Λεγεωνέλλα και η οποία θεωρείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως παθογόνο του των υδάτων που ευθύνεται για τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στην υγεία των ατόμων. Το συνέδριο κάλυψε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με τη λεγεωνέλλα και τη νόσο των Λεγεωνάριων (LD), όπως επιδημιολογία, διάγνωση, γονοτύπηση, παθογένεση, οικολογία, μέτρα ελέγχου του νερού και διαχείριση και συζητήθηκε η αυξανόμενη συχνότητα της λεγεωνέλλωσης παγκοσμίως και η επίδραση που θα έχει στο μέλλον στη νόσο, η γήρανση του πληθυσμού, η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη για ενεργειακά αποδοτικές πρακτικές απολύμανσης.
Πατήστε εδώ για να σας αποστέλλουμε το ενημερωτικό δελτίο στο email σας
