Διεθνής Υγειονομικός Κανονισμός

Ο Διεθνής Υγειονομικός Κανονισμός (ΔΥΚ) είναι μια διεθνής συμφωνία, νομικώς δεσμευτική για 194 συνολικά κράτη, περιλαμβανομένων και των κρατών-μελών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Αποτελεί το βασικό νομοθετικό πλαίσιο της παγκόσμιας υγειονομικής ασφάλειας καθορίζοντας τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα κράτη-μέλη όσον αφορά στην αναγνώριση και στην αντιμετώπιση απειλών για τη δημόσια υγεία.

Η ιδέα της διασφάλισης της δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω διεθνούς συνεργασίας, είναι πολύ παλιά και ξεκινάει εκατοντάδες χρόνια πριν, όταν κρίθηκε επιβεβλημένη η λήψη μέτρων σε διεθνές επίπεδο, για να σταματήσει η εξάπλωση της πανώλης (πανούκλας). Ο πρώτος Διεθνής Kανονισμός Yγιεινής (International Sanitary Regulations – ISR) υιοθετήθηκε το 1951 από τα κράτη -μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και ενοποίησε σε ένα νομοθετικό κείμενο όλες εκείνες τις διατάξεις που είχαν ως στόχο την προστασία από τις ασθένειες για τις οποίες μπορούσε να επιβληθεί καραντίνα. Έκτοτε αναθεωρήθηκε δύο φορές, το 1972 και το 1981.Ο ισχύων ΔΥΚ είναι προϊόν της 58ης Παγκόσμιας Συνέλευσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) στις 23 Μαΐου 2005 και τέθηκε σε ισχύ στις 15 Ιουνίου 2007.

Ο σκοπός και το πεδίο εφαρμογής του ΔΥΚ , όπως ορίζονται στο άρθρο 2 αυτού, είναι: – η πρόληψη – η προστασία – ο έλεγχος και – η απόκριση σε συμβάντα διεθνούς υγειονομικού ενδιαφέροντος με κίνδυνο παγκόσμιας διασποράς. Η μεθοδολογία περιορίζεται στον έλεγχο κινδύνων για τη δημόσια υγεία με ταυτόχρονη αποφυγή -στο βαθμό του εφικτού- παρεμβάσεων στις διεθνείς μετακινήσεις και το εμπόριο. Κύριος στόχος είναι η αύξηση των πιθανοτήτων έγκαιρης αναγνώρισης και δήλωσης στον ΠΟΥ όλων των εν δυνάμει σοβαρών διασυνοριακών απειλών από τα κράτη-μέλη. Δεν εστιάζει μόνο σε συγκεκριμένα νοσήματα, αλλά καλύπτει όλους τους κινδύνους υγείας (βιολογικούς, χημικούς, ραδιολογικούς) και υποχρεώνει τα κράτη να έχουν την κατάλληλη υποδομή που θα επιτρέπει τον έγκαιρο εντοπισμό συμβάντων μέσω ενός καλά εδραιωμένου εθνικού συστήματος επιτήρησης και παρέμβασης.

Στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μας, οι υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας, καλούνται να αντιμετωπίσουν θέματα συνεργασίας με πολλούς άλλους φορείς και να καθορίσουν ένα σύνολο βασικών βημάτων με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση των απειλών και την προάσπιση της δημόσιας υγείας. Ο ΔΥΚ είναι ένας πολύτιμος οδηγός στα χέρια των φορέων δημόσιας υγείας και η σωστή εφαρμογή του είναι κρίσιμη για την προστασία των πολιτών της κάθε χώρας τόσο από εγχώριες όσο και από διασυνοριακές απειλές. Ο ΔΥΚ ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία το 2011 (Ν.3991/2011).

Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας είναι το Εθνικό Εστιακό Σημείο (National Focal Point)  για το ΔΥΚ στην Ελλάδα συμβάλλοντας ενεργά στις παρακάτω βασικές εθνικές δυνατότητες για την προαγωγή της Ασφάλειας της Υγείας.

• Επιδημιολογική επιτήρηση νοσημάτων
• Συμμετοχή στη σύνταξη και εφαρμογή εθνικών σχεδίων δράσης ενάντια σε απειλές για τη Δημόσια Υγεία
• Ετοιμότητα και απόκριση για απειλές ενάντια της Δημόσιας Υγείας
• Επικοινωνία του κινδύνου κατά τη διάρκεια επιδημιών/οξέων συμβάντων με επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία
• Ενίσχυση των δομών παροχής υπηρεσιών υγείας με ανθρώπινο δυναμικό
• Εκπαίδευση του προσωπικού και εφαρμογή αντιμέτρων στις πύλες εισόδου της χώρας
• Συντονισμός και επίβλεψη της εργαστηριακής επάρκειας της χώρας
• Συμμετοχή σε διατομεακά όργανα για την αντιμετώπιση απειλών από:
  • Τροφιμογενή νοσήματα
  • Ανθρωποζωονόσους
  • Βιολογικούς, χημικούς και ραδιολογικούς παράγοντες