Ελονοσία

Γενικές Πληροφορίες

Η ελονοσία (malaria) είναι λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το παράσιτο «πλασμώδιο» της ελονοσίας και μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπήματος μολυσμένου Ανωφελούς κουνουπιού (Anopheles). Τα κουνούπια μολύνονται από ασθενείς με παρασιταιμία.

Η ελονοσία ενδημεί -με συνεχιζόμενη μετάδοση- σε 83 χώρες/περιοχές του πλανήτη (WHO, World Malaria Report, 2024), κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Η ελονοσία ήταν ενδημική και σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής έως τα μισά του 20ού αιώνα, εκριζώθηκε όμως από αυτές, κατόπιν εντατικών προγραμμάτων ελέγχου.

Στην Ελλάδα η ελονοσία εξαλείφθηκε το 1974, μετά από εντατικό και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946-1960). Έκτοτε καταγράφονται πανελλαδικά ετησίως 20-110 εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας, δηλαδή κρούσματα που προσβλήθηκαν σε χώρα του εξωτερικού. Η καταγραφή εισαγόμενων κρουσμάτων ελονοσίας είναι απολύτως αναμενόμενη, με την αύξηση των ταξιδιών και μετακινήσεων πληθυσμών παγκοσμίως, και παρατηρείται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες.

Επιπρόσθετα, τα έτη 2009 – 2021 καταγράφηκαν -σχεδόν κάθε έτος- σε ορισμένες (κυρίως αγροτικές) περιοχές της χώρας κρούσματα P.vivax ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης (σε ασθενείς που δεν ανέφεραν ιστορικό ταξιδιού σε ενδημικές χώρες), κυρίως ως σποραδικά κρούσματα 1^ης γενιάς μετάδοσης, αλλά και σε συρροές (ιδίως τα έτη 2011-2012).

Στον Πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται ο αριθμός των δηλωθέντων κρουσμάτων ελονοσίας ανά επιδημιολογική κατάταξη και έτος, τα τελευταία έτη.

Πίνακας: Κρούσματα ελονοσίας ανά επιδημιολογική κατάταξη κρούσματος (εισαγόμενο, με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης) και έτος νόσησης¹ (για τα εισαγόμενα) ή εκτιμώμενης προσβολής (για τα εγχώρια), Ελλάδα, 2009 – 2024².

Έτος νόσησης/ προσβολής	Κατάταξη κρούσματος
Έτος νόσησης/ προσβολής	Εισαγόμενα κρούσματα	Κρούσματα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης³
2009	44	7
2010	40	4
2011	54	42
2012	73	20
2013	22	3
2014	38	0
2015	79	8
2016	111	6
2017	100	7
2018	44	11
2019	38	1
2020	21	2
2021	28	4
2022	31	0
2023	32	0
2024	35	0

Κρούσματα στα οποία δεν καταγράφηκε η πληροφορία αυτή, κατατάχθηκαν με βάση το έτος νοσηλείας ή δήλωσης.
Δεν συμπεριλαμβάνονται: γνωστές, καταγεγραμμένες υποτροπές κρουσμάτων, δύο εγχώρια κρούσματα από malariae (περίοδος 2012) που αποδόθηκαν σε προηγούμενες περιόδους μετάδοσης και τρία κρούσματα ελονοσίας άγνωστης κατάταξης (δύο το 2016 και ένα το 2018).
Πρόκειται για κρούσματα P.vivax ελονοσίας, εκτός από πέντε κρούσματα P.falciparum (ένα το 2017, ένα το 2020 και συρροή τριών κρουσμάτων το 2021), με πιθανή μετάδοση εντός του περιβάλλοντος νοσοκομείου (συμπεριλαμβάνονται στον Πίνακα).

Όπως καταδεικνύουν τα πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα των ετών 2009 – 2021, παρά την εξάλειψη της ελονοσίας από τη χώρα μας το 1974, το ενδεχόμενο εγχώριας μετάδοσης της νόσου είναι υπαρκτό σε ευάλωτες περιοχές της Ελλάδας, όπου συνδυάζεται η παρουσία ικανού πληθυσμού του κατάλληλου διαβιβαστή (Ανωφελούς κουνουπιού) με την παρουσία ασθενών με ελονοσία που έρχονται από ενδημικές για την ελονοσία χώρες.

Μετά την κορύφωση του αριθμού των περιστατικών ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης το 2011-2012, ο αριθμός τους ακολούθησε πτωτική πορεία τα επόμενα έτη, με την καταγραφή -κυρίως σποραδικών- εγχώριων κρουσμάτων πρώτης γενιάς μετάδοσης. Σε αυτό συνέβαλε και συμβάλει μία σειρά επίπονων δράσεων δημόσιας υγείας και πρόληψης, οι οποίες εφαρμόσθηκαν -και συνεχίζουν αδιαλείπτως να εφαρμόζονται, συστηματικά και εκτάκτως, κατόπιν εκτίμησης κινδύνου- με τη συνεργασία πολλών φορέων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και συνεισέφεραν στην επιτυχή πρόληψη της επανεγκατάστασης της ελονοσίας στη χώρα. Τα τελευταία τρία έτη (2022 – 2024) δεν καταγράφηκε κανένα συμβάν εγχώριας μετάδοσης ελονοσίας στη χώρα.

Η έγκαιρη ανίχνευση και κατάλληλη θεραπεία των κρουσμάτων ελονοσίας σε συνδυασμό με την προστασία από τα κουνούπια και την έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων ολοκληρωμένων προγραμμάτων διαχείρισης κουνουπιών αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της στρατηγικής της Δημόσιας Υγείας για την αντιμετώπιση της ελονοσίας και την αποτροπή της περαιτέρω διασποράς και επανεμφάνισης της νόσου στην Ελλάδα.

Ο Ε.Ο.Δ.Υ. ανέπτυξε (από δεκαπενταετίας) και εφαρμόζει συστηματικά και αδιαλείπτως επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της ελονοσίας, ενώ το καλοκαίρι του 2015 δημοσιεύθηκε το Σχέδιο Δράσης για την Αντιμετώπιση της Ελονοσίας «ΜΕΡΟΠΗ» του Υπουργείου Υγείας. Βάσει αυτών των σχεδίων, οι βασικές δράσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ελονοσίας περιλαμβάνουν (επιγραμματικά): εκτίμηση κινδύνου, ενίσχυση της επιδημιολογικής επιτήρησης και της εργαστηριακής διάγνωσης της νόσου, ορθή διαχείριση των ασθενών, δράσεις ενημέρωσης κοινού, επαγγελματιών υγείας και φορέων, δράσεις για την επιτήρηση και τον έλεγχο των κουνουπιών, μέτρα για την ασφάλεια του αίματος.

Αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με τα επιδημιολογικά δεδομένα ελονοσίας των τελευταίων ετών και τις δράσεις αντιμετώπισης της ελονοσίας στην Ελλάδα μπορείτε να βρείτε στις ετήσιες και έκτακτες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης ελονοσίας.

Ορισμός

Ορισμοί κρούσματος

Ορισμοί κρούσματος για υποχρεωτική δήλωση νοσημάτων

Πληροφορίες για:

Έκτακτες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης ελονοσίας προηγουμένων ετών 2019-2021

Έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της ελονοσίας στην Ελλάδα 2021, έως 24/09/2021 Έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της ελονοσίας στην Ελλάδα 2021, έως 26/07/2021 Έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της ελονοσίας στην Ελλάδα, 2020, έως 01/09/2020 Έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της ελονοσίας στην Ελλάδα, 2019, έως 29/11/2019 Έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της ελονοσίας στην Ελλάδα, 2019, έως 15/05/2019

Δελτίο Δήλωσης

Δελτίο δήλωσης ελονοσίας (pdf)Δελτίο δήλωσης ελονοσίας (word)

Ενημερωτικά Φυλλάδια

Προφυλαχθείτε από τα κουνούπια (ενημερωτικό φυλλάδιο)Μην αφήνεις τα κουνούπια να σε τσιμπάνε (βιβλιαράκι δραστηριοτήτων για τα παιδιά)Μέτρα προστασίας από τα κουνούπια (παρουσίαση)

Ερωτήσεις & Απαντήσεις

Τι είναι η ελονοσία;

Η ελονοσία (malaria) είναι μία σοβαρή νόσος που οφείλεται στο παράσιτο «πλασμώδιο» (Plasmodium), έναν μικροοργανισμό που προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα. Υπάρχουν πέντε είδη του πλασμωδίου που προκαλούν νόσο στον άνθρωπο. Tα πιο κοινά είδη είναι το Plasmodium falciparum και το Plasmodium vivax. Το Plasmodium falciparum (που ενδημεί και σε πολλές χώρες της υπο-σαχάριας Αφρικής) μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο και, εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως με κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.

Πως μεταδίδεται η ελονοσία;

Ο κύριος τρόπος μετάδοσης της ελονοσίας είναι με τσίμπημα από θηλυκό μολυσμένο κουνούπι που ανήκει στο γένος Ανωφελές (Anopheles). Μόνο κουνούπια του γένους αυτού μπορούν να μεταδώσουν την ελονοσία, εάν είναι μολυσμένα, δηλαδή εάν προηγουμένως έχουν τσιμπήσει άνθρωπο μολυσμένο με το παράσιτο που προκαλεί την ελονοσία.
Με μετάγγιση αίματος, μεταμόσχευση οργάνων και χρήση μολυσμένων βελονών ή συριγγών. Σπανιότερα η μετάδοση μπορεί να γίνει και από τη μητέρα στο έμβρυο.
Το παράσιτο δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της συνήθους κοινωνικής επαφής (π.χ. με άγγιγμα, φιλί) ή της σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Μεταδίδουν όλα τα κουνούπια την ελονοσία;

Τα πλασμώδια της ελονοσίας μεταδίδονται μόνο από τα μολυσμένα θηλυκά κουνούπια του γένους Ανωφελές (από ορισμένα είδη Ανωφελών) και όχι από άλλα γένη κουνουπιών. Μεγαλύτεροι πληθυσμοί Ανωφελών κουνουπιών υπάρχουν κυρίως σε αγροτικές και περι-αστικές περιοχές. Τα Ανωφελή κουνούπια τσιμπούν συνήθως από αργά το απόγευμα έως τις πρώτες πρωινές ώρες. Άλλα γένη κουνουπιών μπορεί να μεταδώσουν άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς, εάν μολυνθούν, όπως π.χ. τον ιό του Δυτικού Νείλου, του Δαγκείου πυρετού κ.ά.

Πόσο σύντομα εμφανίζονται τα συμπτώματα;

Στις περισσότερες περιπτώσεις και ανάλογα με το είδος του πλασμωδίου, τα συμπτώματα εμφανίζονται 1 έως 4 εβδομάδες μετά το τσίμπημα του μολυσμένου κουνουπιού, όμως μπορεί να εμφανιστούν έως και έναν χρόνο μετά τη μόλυνση. Η νόσος από ορισμένα πλασμώδια (π.χ. από P.vivax ή P.ovale), εάν δεν θεραπευθεί ριζικά, μπορεί να υποτροπιάσει, με αποτέλεσμα ο ασθενής να νοσήσει ξανά μέσα σε διάστημα μηνών έως και περισσότερο των πέντε ετών μετά την πρωτολοίμωξη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ελονοσίας;

Η κλινική εικόνα της νόσου ποικίλλει από ασυμπτωματική έως και σοβαρή νόσηση ή και θάνατο (κυρίως σε λοίμωξη από P.falciparum). Τα κύρια και πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ελονοσίας είναι: πυρετός (συνήθως υψηλός) με ρίγος, ιδρώτας, πονοκέφαλος, πόνοι στο σώμα, κούραση και γενική αδιαθεσία, συμπτώματα ιογενούς συνδρομής. Ο πυρετός μπορεί να εμφανίζεται κάθε δεύτερη ή κάθε τρίτη ημέρα, χωρίς όμως αυτό να παρατηρείται συχνά (συνήθως εμφανίζεται καθημερινά). Στα μεσοδιαστήματα του πυρετού, ιδίως τις πρώτες ημέρες, ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται εντελώς καλά. Άλλα συμπτώματα που μπορούν ενίοτε να εμφανιστούν είναι: ναυτία, έμετος, διάρροια, κοιλιακός πόνος, βήχας. Επιπλέον σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί αναιμία και ίκτερος (κίτρινη χροιά των ματιών, του δέρματος και των βλεννογόνων). Αν δεν δοθεί η κατάλληλη θεραπεία, στις σοβαρές μορφές της νόσου (που συνήθως οφείλονται σε P. falciparum) μπορεί να προκληθούν: νεφρική ή/ και αναπνευστική ανεπάρκεια, νευρολογικά συμπτώματα, επιληπτικές κρίσεις, αιμορραγικές εκδηλώσεις, κυκλοφορική καταπληξία, νοητική σύγχυση, κώμα και θάνατος. Ασθενείς με ελονοσία που κατάγονται από ενδημικές χώρες μπορεί να έχουν ελαφριά συμπτώματα (λόγω μερικής ανοσίας).

Πως γίνεται η διάγνωση της ελονοσίας;

Χρειάζεται ειδική εξέταση αίματος για να γίνει η διάγνωση της ελονοσίας. Σε περίπτωση που υπάρχει υποψία ελονοσίας (π.χ. εάν είστε άρρωστος και έχετε πρόσφατα ταξιδέψει σε ενδημική χώρα), θα πρέπει να γίνει άμεσα και χωρίς καθυστέρηση η ειδική αυτή εξέταση. Πολλά νοσοκομεία της χώρας έχουν τη δυνατότητα διάγνωσης της ελονοσίας, ενώ ο ΕΟΔΥ προμηθεύει αρκετές Μονάδες Υγείας με δοκιμασίες ταχείας διάγνωσης (που μπορούν να δώσουν απάντηση μέσα σε λίγη ώρα).

Ποια είναι η θεραπεία της ελονοσίας;

Η ελονοσία θεραπεύεται αποτελεσματικά, εάν διαγνωσθεί εγκαίρως και ο ασθενής λάβει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Η θεραπεία της ελονοσίας (είδος φαρμάκου και διάρκεια της θεραπείας) εξαρτάται από το είδος του πλασμωδίου που προκαλεί τη νόσο και την περιοχή στην οποία συνέβη η μόλυνση (λόγω της εμφάνισης αντοχής σε μερικά φάρμακα σε ορισμένες χώρες). Η θεραπεία εξαρτάται επίσης από το πόσο σοβαρή είναι η νόσος, από την ηλικία και τις χρόνιες παθήσεις του ασθενούς και από το εάν υφίσταται ή αναμένεται εγκυμοσύνη. Η θεραπεία συνιστάται να ξεκινάει έγκαιρα στα πρώτα στάδια της νόσου, πριν αυτή εξελιχθεί σε σοβαρή μορφή (ιδίως σε ελονοσία από P.falciparum). Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι απαραίτητες τόσο για τη βελτίωση της πρόγνωσης του ασθενούς, όσο και για τη διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης της ελονοσίας.

Εάν μολυνθώ από ελονοσία θα παραμείνω μολυσμένος για όλη μου την ζωή;

Όχι. Εάν ο ασθενής πάρει τα κατάλληλα φάρμακα, θεραπεύεται εντελώς και δεν είναι πλέον μολυσμένος, στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων. Η ασθένεια όμως μπορεί να επιδεινωθεί ή να εμφανίσει υποτροπές εάν δεν ληφθεί η σωστή θεραπεία.

Εάν νοσήσω από ελονοσία, θα προστατεύομαι από αντισώματα για την υπόλοιπη ζωή μου;

Όχι, τα άτομα που έχουν νοσήσει μπορεί να μολυνθούν ξανά και να ξανα-αρρωστήσουν. Στις ενδημικές χώρες, τα άτομα τα οποία εκτίθενται συχνά στο πλασμώδιο της ελονοσίας σταδιακά αναπτύσσουν μερική ανοσία, και -όταν μολύνονται- μπορεί να έχουν ελαφριά συμπτώματα. Η ανοσία αυτή δεν διαρκεί για πολύ εάν φύγουν από τις ενδημικές χώρες, οπότε είναι πολύ πιθανό να αρρωστήσουν πλέον σοβαρά σε νέα μόλυνση. Για τον λόγο αυτό, τα άτομα αυτά (π.χ. μετανάστες από ενδημικές χώρες) πρέπει επίσης να παίρνουν χημειοπροφύλαξη όταν πηγαίνουν στη χώρα καταγωγής τους, για να επισκεφθούν συγγενείς και φίλους.

Υπάρχει εμβόλιο κατά της ελονοσίας;

Υπάρχουν δύο εμβόλια, που συστήνονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), για ευρεία χρήση σε παιδιά που ζουν σε ενδημικές περιοχές με μέτρια έως υψηλή μετάδοση της νόσου.

Σε ποιες χώρες υπάρχουν κρούσματα ελονοσίας;

Η ελονοσία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας στον κόσμο, προκαλώντας εκατοντάδες εκατομμύρια λοιμώξεις παγκοσμίως κάθε χρόνο (249 εκατομμύρια κρούσματα το 2022) και >600.000 θανάτους. Η ελονοσία ενδημεί σε 85 χώρες/περιοχές του πλανήτη, κυρίως τροπικές (στοιχεία ΠΟΥ, 2023). Αυτές οι περιοχές εντοπίζονται κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Το 2022 το 94% των κρουσμάτων και το 95% των θανάτων καταγράφηκαν στην Αφρική, ενώ το 78% των κρουσμάτων της Αφρικανικής ηπείρου αφορούσαν σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών. Οι κλιματολογικές συνθήκες επηρεάζουν τη γεωγραφική και εποχική κατανομή της νόσου. Σε πολλές τροπικές περιοχές η νόσος μεταδίδεται όλο το έτος, ενώ στις εύκρατες περιοχές η μετάδοση σχεδόν διακόπτεται κατά τους ψυχρούς μήνες. Κατά τη διάρκεια της εποχικής έξαρσης της νόσου, στις ενδημικές περιοχές, ο κίνδυνος μόλυνσης είναι υψηλός.

Μπορώ να αρρωστήσω από ελονοσία στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα ήταν χώρα ενδημική για την ελονοσία μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’60, ενώ θεωρείται «χώρα ελεύθερη ελονοσίας» από το 1974. Έκτοτε, τα κρούσματα ελονοσίας που καταγράφονται στην Ελλάδα αφορούν κυρίως σε άτομα που μολύνθηκαν σε κάποια ενδημική χώρα στο εξωτερικό (εισαγόμενα κρούσματα). Ωστόσο, κατά τα έτη 2009 έως και 2021, καταγράφηκαν -σχεδόν κάθε έτος- περιστατικά ελονοσίας (από Plasmodium vivax) με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης, δηλαδή περιστατικά χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική χώρα, κυρίως ως σποραδικά κρούσματα 1^ης γενιάς μετάδοσης, αλλά και -σε λίγες περιπτώσεις- σε συρροές (ιδίως τα έτη 2011-2012). Στα κρούσματα αυτά 1^ης γενιάς μετάδοσης, η μετάδοση της ελονοσίας P.vivax έγινε μέσω κουνουπιών, τα οποία μολύνθηκαν από ασθενείς με παρασιταιμία που ήρθαν από ενδημικές χώρες του εξωτερικού (εισαγόμενα περιστατικά). Στη χώρα μας, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, υπάρχουν σε διάφορες περιοχές κουνούπια ικανά να μεταδώσουν την ελονοσία εφόσον μολυνθούν. Ως εκ τούτου, ο ΕΟΔΥ συμβουλεύει ότι θα πρέπει προληπτικά:

να εφαρμόζεται συστηματική καταπολέμηση των κουνουπιών σε επίπεδο κοινότητας, ειδικά στις περιοχές που έχουν Ανωφελή κουνούπια, και
να τηρούνται αυστηρά τα μέτρα ατομικής προστασίας από τα κουνούπια, κατά την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών (δεδομένης και της εποχικής κυκλοφορίας του ιού του Δυτικού Νείλου στη χώρα).

Πως μπορούμε να προφυλαχθούμε από τα κουνούπια;

Ι. Προστατευόμαστε από τα τσιμπήματα κουνουπιών όλες τις ώρες που αυτά είναι δραστήρια (από αργά το απόγευμα έως τις πρώτες πρωινές ώρες για τα Ανωφελή κουνούπια):

Φοράμε κατάλληλα ρούχα που καλύπτουν όσο μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματος γίνεται (μακριά μανίκια και παντελόνια), όταν αυτό είναι ανεκτό. Πιο κατάλληλα είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.
Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά σώματος (εγκεκριμένα στη χώρα, www.minagric.gr) (σε μορφή σπρέι, λοσιόν ή άλλη), στο ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα. Τα εντομοαπωθητικά θα πρέπει να περιέχουν δραστικές ουσίες με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα, όπως π.χ.: DEET (N,N – διεθυλοτολουαμίδη), ή Iκαριδίνη (icaridin) ή IR 3535 ή Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil, hydrated, cyclized (ec oil (h/c)). Ακολουθούμε αυστηρά τις οδηγίες χρήσης των προϊόντων.
Kάνουμε συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα (ο ιδρώτας προσελκύει τα κουνούπια).
Τοποθετούμε και χρησιμοποιούμε αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες) σε παράθυρα, μπαλκονόπορτες, φεγγίτες, αεραγωγούς τζακιού ή άλλα ανοίγματα του σπιτιού. Ελέγχουμε τακτικά και επιδιορθώνουμε τις σήτες.
Χρησιμοποιούμε κουνουπιέρα, ιδίως σε περιοχές με πολλά κουνούπια ή όταν δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε άλλα προστατευτικά μέσα, π.χ. σε μικρά βρέφη (βάζουμε κουνουπιέρα στις κούνιες και στα καρότσια τους). Σιγουρευόμαστε ότι δεν έχουν εγκλωβιστεί κουνούπια στην κουνουπιέρα.
Χρησιμοποιούμε ανεμιστήρες ή κλιματιστικά. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών. Η χρήση ανεμιστήρων δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.
Ποτίζουμε -κατά προτίμηση- τις πρωινές ώρες, για να μειώσουμε την έκθεσή μας στα κουνούπια κατά τη διάρκεια του ποτίσματος.
Κουρεύουμε τακτικά το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια).

ΙΙ. Περιορίζουμε τα σημεία που τα κουνούπια αφήνουν τα αυγά τους: Τα κουνούπια αφήνουν τα αυγά τους σε στάσιμα νερά (ακόμα και σε μικρές συλλογές νερού). Είναι σημαντικό να συμμετέχουμε όλοι στη μείωση των κουνουπιών γύρω μας, δηλαδή να εντοπίζουμε και να περιορίζουμε τα σημεία όπου τα κουνούπια μπορούν να αφήσουν τα αυγά τους στους ιδιόκτητους χώρους μας:

Δε δημιουργούμε και δεν αφήνουμε στάσιμα νερά πουθενά, μέσα και έξω από το σπίτι μας, σε μπαλκόνια, βεράντες, ταράτσες, κήπους, αυλές, πυλωτές, χωράφια, οικόπεδα. Δεν αφήνουμε να συσσωρεύονται λύματα ή νερά αποχέτευσης. Αντικαθιστούμε/ επιδιορθώνουμε σπασμένους σωλήνες νερού και βρύσες με διαρροές. Καθαρίζουμε τις υδρορροές, τα φρεάτια και τα λούκια από φύλλα και σκουπίδια.
Απομακρύνουμε τα στάσιμα νερά από βαρέλια, κουβάδες, κάδους, λεκάνες, καρότσια, βάρκες, εγκαταλελειμμένες πισίνες, συντριβάνια, διακοσμητικές λιμνούλες, υπόγεια, θεμέλια οικοδομών, δεξαμενές κ.ά.
Όλα τα δοχεία, τα αντικείμενα και τους περιέκτες που μαζεύουν νερό: τα αναποδογυρίζουμε (εάν δεν τα χρησιμοποιούμε τακτικά), ή αδειάζουμε/ ανανεώνουμε συχνά το νερό τους τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (π.χ. ποτίστρες ζώων, στέρνες, βάζα, πιατάκια γλαστρών κ.α.), ή τα καλύπτουμε (π.χ. δεξαμενές και βαρέλια νερού, πηγάδια, ελαστικά αυτοκινήτων).

Τα ενδεδειγμένα μέτρα προστασίας από κουνούπια είναι διαθέσιμα αναλυτικότερα στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ (Φυλλάδιο «Προφυλαχθείτε από τα κουνούπια», Παρουσίαση «Μέτρα προστασίας από τα κουνούπια»).

Τι πρέπει να κάνω εάν πρόκειται να ταξιδέψω σε χώρα που ενδημεί η ελονοσία;

Εάν πρόκειται να ταξιδέψετε στο εξωτερικό, θα πρέπει εγκαίρως να ενημερωθείτε για τα νοσήματα που ενδημούν στη χώρα αυτή και να λάβετε τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα. Εάν πρόκειται να ταξιδέψετε σε περιοχή ενδημική για την ελονοσία, πρέπει να λάβετε την κατάλληλη χημειοπροφύλαξη και να τηρείτε αυστηρά τα μέτρα ατομικής προστασίας από κουνούπια. Προκειμένου να λάβετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τον κίνδυνο μετάδοσης της ελονοσίας και άλλων νοσημάτων στον τόπο προορισμού σας, καθώς και τους τρόπους προφύλαξης, σε κάθε περίπτωση ταξιδιού στο εξωτερικό πρέπει να επικοινωνείτε με το Τμήμα Ταξιδιωτικής Ιατρικής του ΕΟΔΥ, ή και με τις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφερειακής Ενότητας κατοικίας σας, 4-6 εβδομάδες πριν από το ταξίδι, αλλά και άμεσα σε ταξίδια της τελευταίας στιγμής. Μετά την επιστροφή σας από το ταξίδι (και για τουλάχιστον ένα έτος μετά την επιστροφή σας), θα πρέπει να είστε σε εγρήγορση για τυχόν ύποπτα συμπτώματα (π.χ. πυρετό χωρίς σαφή εστία) και να αναζητήσετε αμέσως ιατρική εκτίμηση εάν αρρωστήσετε, αναφέροντας στον ιατρό το ταξίδι σας σε χώρα ενδημική για ελονοσία. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις οδηγίες για ταξιδιώτες σε χώρες που ενδημεί η ελονοσία μπορείτε να βρείτε στη σελίδα του ΕΟΔΥ για την Ταξιδιωτική Ιατρική.

Σχετικά Νοσήματα

Κουνούπια

ΚΕΕΛΠΝΟ