Ελονοσία
Γενικές Πληροφορίες
Η ελονοσία (malaria) είναι λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το παράσιτο «πλασμώδιο» της ελονοσίας και μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπήματος μολυσμένου Ανωφελούς κουνουπιού (Anopheles). Τα κουνούπια μολύνονται από ασθενείς με παρασιταιμία.
Η ελονοσία ενδημεί -με συνεχιζόμενη μετάδοση- σε 85 χώρες/περιοχές του πλανήτη (WHO, World Malaria Report, 2021), κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Η ελονοσία ήταν ενδημική και σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής έως τα μισά του 20ού αιώνα, εκριζώθηκε όμως από αυτές, κατόπιν εντατικών προγραμμάτων ελέγχου.
Στην Ελλάδα η ελονοσία εκριζώθηκε το 1974, μετά από εντατικό και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946-1960). Έκτοτε καταγράφονται πανελλαδικά ετησίως 20-110 εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας, δηλαδή κρούσματα που προσβλήθηκαν σε χώρα του εξωτερικού. Η καταγραφή εισαγόμενων κρουσμάτων ελονοσίας είναι απολύτως αναμενόμενη, με την αύξηση των ταξιδιών και μετακινήσεων πληθυσμών παγκοσμίως, και παρατηρείται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες.
Επιπρόσθετα, τα τελευταία έτη, από το 2009 και μετά, καταγράφηκαν -σχεδόν κάθε έτος- σε ορισμένες (κυρίως αγροτικές) περιοχές της χώρας κρούσματα P.vivax ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης (σε ασθενείς που δεν ανέφεραν ιστορικό ταξιδιού σε ενδημικές χώρες), κυρίως ως σποραδικά κρούσματα 1ης γενιάς μετάδοσης, αλλά και σε συρροές (ιδίως τα έτη 2011-2012).
Στον Πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται ο αριθμός των δηλωθέντων κρουσμάτων ελονοσίας ανά επιδημιολογική κατάταξη και έτος, τα τελευταία έτη.
Πίνακας: Κρούσματα ελονοσίας ανά επιδημιολογική κατάταξη κρούσματος (εισαγόμενο, με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης) και έτος νόσησης (για τα εισαγόμενα) ή εκτιμώμενης προσβολής (για τα εγχώρια), Ελλάδα, 2009 – 2021.
| Έτος νόσησης/ προσβολής |
Κατάταξη κρούσματος |
| Εισαγόμενα κρούσματα |
Κρούσματα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης |
| 2009 |
44 |
7 |
| 2010 |
40 |
4 |
| 2011 |
54 |
42 |
| 2012 |
73 |
20 |
| 2013 |
22 |
3 |
| 2014 |
38 |
0 |
| 2015 |
79 |
8 |
| 2016 |
111 |
6 |
| 2017 |
100 |
7 |
| 2018 |
44 |
11 |
| 2019 |
38 |
1
|
| 2020 |
21 |
2 |
| 2021 |
28 |
4 |
- Κρούσματα στα οποία δεν καταγράφηκε η πληροφορία αυτή, κατατάχθηκαν με βάση το έτος νοσηλείας ή δήλωσης.
- Δεν συμπεριλαμβάνονται: γνωστές, καταγεγραμμένες υποτροπές κρουσμάτων, δύο εγχώρια κρούσματα από malariae (περίοδος 2012), που αποδόθηκαν σε προηγούμενες περιόδους μετάδοσης και τρία κρούσματα ελονοσίας άγνωστης κατάταξης (δύο το 2016 και ένα το 2018).
- Πρόκειται για κρούσματα P.vivax ελονοσίας, εκτός από πέντε κρούσματα P.falciparum (ένα το 2017, ένα το 2020 και συρροή τριών κρουσμάτων το 2021), με πιθανή μετάδοση εντός του περιβάλλοντος νοσοκομείου (συμπεριλαμβάνονται στον Πίνακα).
Όπως καταδεικνύουν τα πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα των τελευταίων ετών, παρά την εξάλειψη της ελονοσίας από τη χώρα μας το 1974, το ενδεχόμενο επανεμφάνισης της νόσου είναι υπαρκτό σε ευάλωτες περιοχές της Ελλάδας, όπου συνδυάζεται η παρουσία ικανού πληθυσμού του κατάλληλου διαβιβαστή (Ανωφελούς κουνουπιού) με την παρουσία ασθενών με ελονοσία που έρχονται από ενδημικές για την ελονοσία χώρες.
Μετά την κορύφωση του αριθμού των περιστατικών ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης το 2011-2012, ο αριθμός τους ακολούθησε πτωτική πορεία τα επόμενα έτη, με την καταγραφή -κυρίως σποραδικών- εγχώριων κρουσμάτων πρώτης γενιάς μετάδοσης. Σε αυτό συνέβαλε και συμβάλει μία σειρά επίπονων και δαπανηρών δράσεων δημόσιας υγείας και πρόληψης, οι οποίες εφαρμόσθηκαν -και συνεχίζουν αδιαλείπτως να εφαρμόζονται- με τη συνεργασία πολλών φορέων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, συστηματικά και εκτάκτως, κατόπιν εκτίμησης κινδύνου, και συνεισέφεραν στην επιτυχή πρόληψη της επανεγκατάστασης της ελονοσίας στη χώρα.
Η έγκαιρη ανίχνευση και κατάλληλη θεραπεία των κρουσμάτων ελονοσίας σε συνδυασμό με την προστασία από τα κουνούπια και την έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων ολοκληρωμένων προγραμμάτων διαχείρισης κουνουπιών αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της στρατηγικής της Δημόσιας Υγείας για την αντιμετώπιση της ελονοσίας και την αποτροπή της περαιτέρω διασποράς και επανεμφάνισης της νόσου στην Ελλάδα.
Ο Ε.Ο.Δ.Υ. ανέπτυξε (από δεκαετίας) και εφαρμόζει συστηματικά και αδιαλείπτως επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της ελονοσίας, ενώ το καλοκαίρι του 2015 δημοσιεύθηκε το Σχέδιο Δράσης για την Αντιμετώπιση της Ελονοσίας «ΜΕΡΟΠΗ» του Υπουργείου Υγείας. Βάσει αυτών των σχεδίων, οι βασικές δράσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ελονοσίας περιλαμβάνουν (επιγραμματικά): εκτίμηση κινδύνου, ενίσχυση της επιδημιολογικής επιτήρησης και της εργαστηριακής διάγνωσης της νόσου, ορθή διαχείριση των ασθενών, δράσεις ενημέρωσης κοινού, επαγγελματιών υγείας και φορέων, δράσεις για την επιτήρηση και τον έλεγχο των κουνουπιών, μέτρα για την ασφάλεια του αίματος.
Αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με τα επιδημιολογικά δεδομένα ελονοσίας των τελευταίων ετών και τις δράσεις αντιμετώπισης της ελονοσίας στην Ελλάδα μπορείτε να βρείτε στις ετήσιες και έκτακτες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης ελονοσίας.
Ορισμός
Ορισμοί κρούσματος
Ορισμοί κρούσματος για υποχρεωτική δήλωση νοσημάτων
Πληροφορίες για:
Επαγγελματίες
Ταξιδιώτες
Ερωτήσεις & Απαντήσεις
Τι είναι η ελονοσία;
Η ελονοσία (malaria) είναι μία σοβαρή νόσος που οφείλεται στο πλασμώδιο (Plasmodium), έναν μικροοργανισμό (παράσιτο) που προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα.
Υπάρχουν πέντε είδη του πλασμωδίου που προκαλούν νόσο στον άνθρωπο. Tα πιο κοινά είδη είναι το Plasmodium falciparum και το Plasmodium vivax.
Το Plasmodium falciparum (που ενδημεί και σε πολλές χώρες της υπο-σαχάριας Αφρικής) μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο, και -εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως με κατάλληλη θεραπεία- μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.
Πως μεταδίδεται η ελονοσία;
- Ο κύριος τρόπος μετάδοσης της ελονοσίας είναι με τσίμπημα από θηλυκό μολυσμένο κουνούπι που ανήκει στο γένος Ανωφελές (Anopheles). Μόνο κουνούπια του γένους αυτού μπορούν να μεταδώσουν την ελονοσία, εάν είναι μολυσμένα, δηλαδή εάν προηγουμένως έχουν τσιμπήσει άνθρωπο μολυσμένο με το παράσιτο που προκαλεί την ελονοσία.
- Με μετάγγιση αίματος, μεταμόσχευση οργάνων και χρήση μολυσμένων βελονών ή συριγγών. Σπανιότερα η μετάδοση μπορεί να γίνει και από τη μητέρα στο έμβρυο.
- Το παράσιτο δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της συνήθους κοινωνικής επαφής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.
Μεταδίδουν όλα τα κουνούπια την ελονοσία;
Τα πλασμώδια της ελονοσίας μεταδίδονται μόνο από τα μολυσμένα θηλυκά κουνούπια του γένους Ανωφελές (από ορισμένα είδη Ανωφελών) και όχι από άλλα γένη κουνουπιών. Μεγαλύτεροι πληθυσμοί Ανωφελών κουνουπιών υπάρχουν κυρίως σε αγροτικές και περι-αστικές περιοχές. Τα Ανωφελή κουνούπια τσιμπούν κυρίως από αργά το απόγευμα έως τις πρώτες πρωινές ώρες.
Άλλα γένη κουνουπιών μπορεί να μεταδώσουν ιούς, όπως τον ιό του Δυτικού Νείλου, του Δάγγειου πυρετού κλπ.
Πόσο σύντομα εμφανίζονται τα συμπτώματα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις και ανάλογα με το είδος του πλασμωδίου, τα συμπτώματα εμφανίζονται 1 έως 4 εβδομάδες μετά το τσίμπημα του μολυσμένου κουνουπιού, όμως μπορεί να εμφανιστούν έως και ένα χρόνο μετά τη μόλυνση.
Η νόσος από ορισμένα πλασμώδια (π.χ. από P.vivax), εάν δεν θεραπευθεί ριζικά, μπορεί να υποτροπιάσει, με αποτέλεσμα ο ασθενής να νοσήσει ξανά μέσα σε διάστημα μηνών έως και 5 ετών από το πρώτο επεισόδιο, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις μέχρι και 8 έτη μετά.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ελονοσίας;
Η κλινική εικόνα της νόσου ποικίλλει από ασυμπτωματική έως και σοβαρή νόσηση ή και θάνατο (κυρίως σε λοίμωξη από P.falciparum).
Τα κύρια και πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ελονοσίας είναι: πυρετός (συνήθως υψηλός) με ρίγος, ιδρώτες, πονοκέφαλος, πόνοι στο σώμα, κούραση και γενική αδιαθεσία, συμπτώματα γριπώδους συνδρομής. Ο πυρετός μπορεί να εμφανίζεται κάθε δεύτερη ή κάθε τρίτη ημέρα, χωρίς όμως αυτό να παρατηρείται συχνά (συνήθως εμφανίζεται καθημερινά). Στα μεσοδιαστήματα του πυρετού, ιδίως τις πρώτες ημέρες, ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται εντελώς καλά.
Άλλα συμπτώματα που μπορούν ενίοτε να εμφανιστούν είναι: ναυτία, έμετος, διάρροια, κοιλιακός πόνος, βήχας. Επιπλέον σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί αναιμία και ίκτερος (κίτρινη χροιά των ματιών, του δέρματος και των βλεννογόνων).
Αν δεν δοθεί η κατάλληλη θεραπεία, στις σοβαρές μορφές της νόσου (που συνήθως οφείλονται σε P. falciparum) μπορεί να προκληθούν: νεφρική ή/ και αναπνευστική ανεπάρκεια, νευρολογικά συμπτώματα, επιληπτικές κρίσεις, νοητική σύγχυση, κώμα και θάνατος.
Ασθενείς με ελονοσία που κατάγονται από ενδημικές χώρες μπορεί να έχουν ελαφριά συμπτώματα (λόγω μερικής ανοσίας).
Πως γίνεται η διάγνωση της ελονοσίας;
Χρειάζεται ειδική εξέταση αίματος για να γίνει η διάγνωση της ελονοσίας. Σε περίπτωση που υπάρχει υποψία ελονοσίας (π.χ. εάν είστε άρρωστος και έχετε πρόσφατα ταξιδέψει σε ενδημική χώρα), θα πρέπει να γίνει άμεσα και χωρίς καθυστέρηση η ειδική αυτή εξέταση. Πολλά νοσοκομεία της χώρας έχουν τη δυνατότητα διάγνωσης της ελονοσίας, ενώ το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. προμηθεύει αρκετές Μονάδες Υγείας με δοκιμασίες ταχείας διάγνωσης (που μπορούν να δώσουν απάντηση μέσα σε λίγη ώρα).
Ποια είναι η θεραπεία της ελονοσίας;
Η ελονοσία θεραπεύεται αποτελεσματικά εάν διαγνωσθεί εγκαίρως και ο ασθενής λάβει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Η θεραπεία της ελονοσίας (είδος φαρμάκου και διάρκεια της θεραπείας) εξαρτάται από το είδος του πλασμωδίου που προκαλεί τη νόσο και την περιοχή στην οποία συνέβη η μόλυνση (λόγω της εμφάνισης αντοχής σε μερικά φάρμακα σε ορισμένες χώρες). Η θεραπεία εξαρτάται επίσης από το πόσο σοβαρή είναι η νόσος, από την ηλικία και τις χρόνιες παθήσεις του ασθενούς και από το εάν υφίσταται ή αναμένεται εγκυμοσύνη.
Η θεραπεία συνιστάται να ξεκινάει έγκαιρα στα πρώτα στάδια της νόσου, πριν αυτή εξελιχθεί σε σοβαρή μορφή (ιδίως σε ελονοσία από P.falciparum). Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι απαραίτητες τόσο για τη βελτίωση της πρόγνωσης του ασθενούς, όσο και για τη διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης της ελονοσίας.
Εάν μολυνθώ από ελονοσία θα παραμείνω μολυσμένος για όλη μου την ζωή;
Όχι. Εάν ο ασθενής πάρει τα κατάλληλα φάρμακα, θεραπεύεται εντελώς και δεν είναι πλέον μολυσμένος, στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων. Η ασθένεια όμως μπορεί να επιδεινωθεί ή να εμφανίσει υποτροπές εάν δεν γίνει η σωστή θεραπεία.
Εάν νοσήσω από ελονοσία, θα προστατεύομαι από αντισώματα για την υπόλοιπη ζωή μου;
Όχι, τα άτομα που έχουν νοσήσει μπορεί να μολυνθούν ξανά και να ξανα-αρρωστήσουν. Στις ενδημικές χώρες, τα άτομα τα οποία εκτίθενται συχνά στο πλασμώδιο της ελονοσίας σταδιακά αναπτύσσουν μερική ανοσία, και -όταν μολύνονται- μπορεί να έχουν ελαφριά συμπτώματα. Η ανοσία αυτή δεν διαρκεί για πολύ εάν φύγουν από τις ενδημικές χώρες, οπότε είναι πολύ πιθανό να αρρωστήσουν πλέον σοβαρά σε νέα μόλυνση. Για το λόγο αυτό, τα άτομα αυτά (π.χ. μετανάστες από ενδημικές χώρες) πρέπει επίσης να παίρνουν χημειοπροφύλαξη όταν πηγαίνουν στη χώρα καταγωγής τους, για να επισκεφθούν συγγενείς και φίλους.
Υπάρχει εμβόλιο κατά της ελονοσίας;
Αυτή τη στιγμή δεν κυκλοφορεί εμβόλιο κατά της ελονοσίας. Οι έρευνες όμως για τη δημιουργία εμβολίου βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο και εμβόλια κατά της ελονοσίας αναμένεται να κυκλοφορήσουν στα προσεχή χρόνια.
Σε ποιές χώρες υπάρχουν κρούσματα ελονοσίας;
Η ελονοσία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας στον κόσμο, προκαλώντας 350-500 εκατομμύρια λοιμώξεις παγκοσμίως κάθε χρόνο. Η ελονοσία ενδημεί σε περίπου 90 χώρες/περιοχές, κυρίως τροπικές (στοιχεία Π.Ο.Υ. 2018). Αυτές οι περιοχές εντοπίζονται κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, στην Κεντρική και Νότια Αμερική, στην Ασία, στη Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Ευρώπη και στον Νότιο Ειρηνικό.
Οι κλιματολογικές συνθήκες επηρεάζουν τη γεωγραφική και εποχική κατανομή της νόσου. Σε πολλές τροπικές περιοχές η νόσος μεταδίδεται όλο το έτος, ενώ στις εύκρατες περιοχές η μετάδοση σχεδόν διακόπτεται κατά τους ψυχρούς μήνες. Κατά τη διάρκεια της εποχικής έξαρσης της νόσου, στις ενδημικές περιοχές, ο κίνδυνος μόλυνσης είναι υψηλός.
Μπορώ να αρρωστήσω από ελονοσία στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα ήταν χώρα ενδημική για την ελονοσία μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’60, ενώ θεωρείται «
χώρα ελεύθερη ελονοσίας» από το 1974. Έκτοτε, τα κρούσματα ελονοσίας που καταγράφονται στην Ελλάδα αφορούν κυρίως σε άτομα που μολύνθηκαν σε κάποια ενδημική χώρα στο εξωτερικό (εισαγόμενα κρούσματα). Ωστόσο, από το 2009 και μετά, καταγράφηκαν -σε ορισμένες περιοχές της χώρας- περιστατικά ελονοσίας (από
Plasmodium vivax) χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική χώρα, δηλαδή περιστατικά που προσβλήθηκαν εντός της χώρας.
Στη χώρα μας, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, υπάρχουν σε διάφορες περιοχές κουνούπια ικανά να μεταδώσουν την ελονοσία εφόσον μολυνθούν. Ως εκ τούτου, το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. συμβουλεύει ότι θα πρέπει προληπτικά:
- να εφαρμόζεται συστηματική καταπολέμηση των κουνουπιών σε επίπεδο κοινότητας, ειδικά στις περιοχές που έχουν Ανωφελή κουνούπια, και
- να τηρούνται αυστηρά τα μέτρα ατομικής προστασίας από τα τσιμπήματα κουνουπιών.
Πως μπορούμε να προφυλαχθούμε από τα κουνούπια;
Ι. Προστατευόμαστε από τα τσιμπήματα κουνουπιών όλες τις ώρες που αυτά είναι δραστήρια (από αργά το απόγευμα έως τις πρώτες πρωινές ώρες για τα Ανωφελή κουνούπια):
- Φοράμε κατάλληλα ρούχα που καλύπτουν όσο μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματος γίνεται (μακριά μανίκια και παντελόνια), όταν αυτό είναι ανεκτό. Πιο κατάλληλα είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.
- Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά σώματος (εγκεκριμένα στη χώρα, www.minagric.gr) (σε μορφή σπρέι, λοσιόν ή άλλη), στο ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα. Τα εντομοαπωθητικά θα πρέπει να περιέχουν δραστικές ουσίες με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα, όπως π.χ.: DEET (N,N – διεθυλοτολουαμίδη), ή Iκαριδίνη (icaridin) ή IR 3535 ή Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil, hydrated, cyclized (ecoil (h/c)). Ακολουθούμε αυστηρά τις οδηγίες χρήσης των προϊόντων.
- Kάνουμε συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα (ο ιδρώτας προσελκύει τα κουνούπια).
- Τοποθετούμε και χρησιμοποιούμε αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες) σε παράθυρα, μπαλκονόπορτες, φεγγίτες, αεραγωγούς τζακιού ή άλλα ανοίγματα του σπιτιού. Ελέγχουμε τακτικά και επιδιορθώνουμε τις σήτες.
- Χρησιμοποιούμε κουνουπιέρα, ιδίως σε περιοχές με πολλά κουνούπια ή όταν δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε άλλα προστατευτικά μέσα, π.χ. σε μικρά βρέφη (βάζουμε κουνουπιέρα στις κούνιες και στα καρότσια τους). Σιγουρευόμαστε ότι δεν έχουν εγκλωβιστεί κουνούπια στην κουνουπιέρα.
- Χρησιμοποιούμε ανεμιστήρες ή κλιματιστικά. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών. Η χρήση ανεμιστήρων δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.
- Ποτίζουμε -κατά προτίμηση- τις πρωινές ώρες, για να μειώσουμε την έκθεσή μας στα κουνούπια κατά τη διάρκεια του ποτίσματος.
- Κουρεύουμε τακτικά το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια).
ΙΙ. Περιορίζουμε τα σημεία που τα κουνούπια αφήνουν τα αυγά τους:
Τα κουνούπια αφήνουν τα αυγά τους σε στάσιμα νερά (ακόμα και σε μικρές συλλογές νερού). Είναι σημαντικό
να συμμετέχουμε όλοι στη μείωση των κουνουπιών γύρω μας, δηλαδή να
εντοπίζουμε και να
περιορίζουμε ή να
απομακρύνουμε τα σημεία που τα κουνούπια μπορούν να αφήσουν τα αυγά τους, στους ιδιόκτητους χώρους μας:
- Δεν δημιουργούμε και δεν αφήνουμε στάσιμα νερά πουθενά, μέσα και έξω από το σπίτι μας, σε μπαλκόνια, βεράντες, ταράτσες, κήπους, αυλές, πυλωτές, χωράφια, οικόπεδα. Δεν αφήνουμε να συσσωρεύονται λύματα ή νερά αποχέτευσης. Αντικαθιστούμε/ επιδιορθώνουμε σπασμένους σωλήνες νερού και βρύσες με διαρροές. Καθαρίζουμε τις υδρορροές, τα φρεάτια και τα λούκια από φύλλα και σκουπίδια.
- Απομακρύνουμε τα στάσιμα νερά από βαρέλια, κουβάδες, κάδους, λεκάνες, καρότσια, βάρκες, εγκαταλελειμμένες πισίνες, σιντριβάνια, διακοσμητικές λιμνούλες, υπόγεια, θεμέλια οικοδομών, δεξαμενές κ.α.
- Όλα τα δοχεία, αντικείμενα και περιέκτες που μαζεύουν νερό: τα αναποδογυρίζουμε (εάν δεν τα χρησιμοποιούμε τακτικά), ή αδειάζουμε/ ανανεώνουμε συχνά το νερό τους τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (π.χ. ποτίστρες ζώων, στέρνες, βάζα, πιατάκια γλαστρών κ.α.), ή τα καλύπτουμε (π.χ. δεξαμενές και βαρέλια νερού, πηγάδια, ελαστικά αυτοκινήτων).
Τα
ενδεικνυόμενα μέτρα προστασίας από κουνούπια είναι διαθέσιμα αναλυτικότερα στην ιστοσελίδα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. (
Φυλλάδιο «Προστασία από τα κουνούπια»,
Παρουσίαση «Μέτρα προστασίας από τα κουνούπια»).
Τι πρέπει να κάνω εάν πρόκειται να ταξιδέψω σε χώρα που ενδημεί η ελονοσία;
Εάν πρόκειται να ταξιδέψετε στο εξωτερικό, θα πρέπει εγκαίρως να ενημερωθείτε για τα νοσήματα που ενδημούν στη χώρα αυτή και να λάβετε τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα. Εάν πρόκειται να ταξιδέψετε σε περιοχή ενδημική για την ελονοσία
πρέπει να λάβετε την κατάλληλη χημειοπροφύλαξη και να τηρείτε αυστηρά τα μέτρα ατομικής προστασίας από κουνούπια.
Προκειμένου να λάβετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τον κίνδυνο μετάδοσης της ελονοσίας και άλλων νοσημάτων στον τόπο προορισμού σας, και τους τρόπους προφύλαξης,
σε κάθε περίπτωση ταξιδιού στο εξωτερικό πρέπει να επικοινωνείτε με τις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της περιοχής κατοικίας σας
ή με το Γραφείο Ταξιδιωτικής Ιατρικής του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., 4-6 εβδομάδες πριν από το ταξίδι, αλλά και άμεσα σε ταξίδια της τελευταίας στιγμής.
Μετά την επιστροφή σας από το ταξίδι (και για τουλάχιστον ένα έτος μετά την επιστροφή σας), θα πρέπει να είσαστε
σε εγρήγορση για τυχόν ύποπτα συμπτώματα (π.χ. πυρετό χωρίς σαφή εστία) και
να αναζητήσετε αμέσως ιατρική εκτίμηση εάν αρρωστήσετε, αναφέροντας στον ιατρό το ταξίδι σας σε χώρα ενδημική για ελονοσία.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις οδηγίες για ταξιδιώτες σε χώρες που ενδημεί η ελονοσία μπορείτε να βρείτε στη σελίδα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. για την
Ταξιδιωτική Ιατρική.
