ΚΕΕΛΠΝΟ

Επιτήρηση της λοίμωξης από ιό Zika – Διαχείριση ασθενών στην Ελλάδα

Ορισμός ύποπτου κρούσματος – κρούσματος προς διερεύνηση για ιό Zika

Επικαιροποίηση Οκτώβριος 2017

Συνιστάται η άμεση εργαστηριακή διερεύνηση για λοίμωξη από τον ιό Zika κάθε ύποπτου κρούσματος και κάθε «προς διερεύνηση» κρούσματος (όπως ορίζονται παρακάτω), καθώς και η άμεση (τηλεφωνική) ενημέρωση του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. (τηλ. 210 8899052, 6951683553) για τα περιστατικά αυτά (ακόμη και πριν την εργαστηριακή επιβεβαίωσή τους).

Ως «ύποπτο κρούσμα ή κρούσμα προς διερεύνηση για ιό Zika» ορίζεται κάθε άτομο που υπάγεται σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες:

•  Ασθενής που παρουσίασε κλινική εικόνα συμβατή με λοίμωξη από ιό Zika (όπως εξάνθημα ή/και εμπύρετο και άλλα συμβατά συμπτώματα ή σημεία, π.χ. αρθραλγία, μυαλγία, κεφαλαλγία, μη πυώδη επιπεφυκίτιδα /υπεραιμία επιπεφυκότων) εντός τριών (3) εβδομάδων μετά την τελευταία πιθανή έκθεση στον ιό Zika*.
• Ασθενής που παρουσίασε νευρολογικά συμπτώματα (όπως σύνδρομο Guillain-Barre, οξεία χαλαρή παράλυση, μυελίτιδα, μηνιγγίτιδα, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα) εντός τεσσάρων (4) εβδομάδων μετά πιθανή έκθεση στον ιό Zika*.
• ‘Εγκυος γυναίκα με πιθανή έκθεση στον ιό Zika* κατά τη διάρκεια της κυήσεως (σε οποιαδήποτε στιγμή από την έναρξη της κυήσεως) ή κατά τις 8 εβδομάδες πριν τη σύλληψη, ανεξαρτήτως συμπτωμάτων ή σημείων στην έγκυο ή στο έμβρυο (συμπεριλαμβανομένων των ασυμπτωματικών εγκύων).
• Λεχωίδα γυναίκα με πιθανή έκθεση στον ιό Zika* κατά τη διάρκεια της κυήσεως ή κατά τις 8 εβδομάδες πριν τη σύλληψη, όταν το νεογνό παρουσιάζει συγγενείς ανωμαλίες του κεντρικού νευρικού συστήματος (όπως π.χ. μικροκεφαλία) ή άλλες ανωμαλίες, ή κλινική εικόνα συμβατή με λοίμωξη από ιό Zika.
• Νεογνό με συγγενείς ανωμαλίες του κεντρικού νευρικού συστήματος (όπως π.χ. μικροκεφαλία, ενδοκρανιακές αποτιτανώσεις), οι οποίες ανιχνεύθηκαν κατά τη διάρκεια της κυήσεως, κατά τη γέννηση ή και αργότερα, ή με κλινική εικόνα συμβατή με λοίμωξη από ιό Zika, όταν αναφέρεται πιθανή έκθεση στον ιό Zika* της μητέρας κατά τη διάρκεια της κυήσεως ή κατά τις 8 εβδομάδες πριν τη σύλληψη.
• Νεογνό που γεννήθηκε από μητέρα με θετικό εργαστηριακό έλεγχο για τον ιό Zika.
• Θνησιγενές έμβρυο ή κύημα από αυτόματη αποβολή από γυναίκα με πιθανή έκθεση στον ιό Zika* κατά τη διάρκεια της κυήσεως ή κατά τις 8 εβδομάδες πριν τη σύλληψη.

* Η «πιθανή έκθεση στον ιό Zika» περιλαμβάνει:

• ταξίδι ή παραμονή σε περιοχή με μετάδοση του ιού Zika, ή
• σεξουαλική επαφή με «δυνητικά μολυσματικό άτομο» (βλ. ορισμό παρακάτω).

Ως «δυνητικά μολυσματικό άτομο» ορίζεται κάθε άτομο που υπάγεται σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες:

• άτομο που μένει σε προσβεβλημένη περιοχή (περιοχή με μετάδοση του ιού Zika), ή
• γυναίκα που έχει επισκεφθεί προσβεβλημένη περιοχή τις τελευταίες οκτώ εβδομάδες, ή
• άνδρας που έχει επισκεφθεί προσβεβλημένη περιοχή τους τελευταίους έξι μήνες, ή
• γυναίκα που είχε απροφύλακτη σεξουαλική επαφή κατά τις τελευταίες οκτώ εβδομάδες με δυνητικά μολυσματικό άτομο, ή
• άνδρας που είχε απροφύλακτη σεξουαλική επαφή κατά τους τελευταίους έξι μήνες με δυνητικά μολυσματικό άτομο.

Επισημαίνεται ότι ο ορισμός ύποπτου κρούσματος και κρούσματος προς διερεύνηση (προς εργαστηριακό έλεγχο για τον ιό Zika) μπορεί να τροποποιείται ανάλογα με τις επιστημονικές εξελίξεις και ο επικαιροποιημένος ορισμός θα αναρτάται στην ιστοσελίδα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ..

Επικαιροποιημένη λίστα των προσβεβλημένων χωρών/περιοχών του ιού Zika (με κατάταξη σε 4 κατηγορίες επιπέδου μετάδοσης) αναρτάται:

• στην ιστοσελίδα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.:http://www.eody.gov.gr: στο γράμμα Z > Zika (ιός) > «Χάρτες κυκλοφορίας του ιού» (πηγή: ECDC), και στο γράμμα Τ > Ταξιδιωτική υγεία > “Πυρετός από τον ιό Zika. Οδηγίες για ταξιδιώτες»,
• στην ιστοσελίδα του ECDC. Zika transmission. Current Zika transmission. Διαθέσιμο σε: http://ecdc.europa.eu/en/healthtopics/zika virus infection/zika-outbreak/Pages/Zika- countries-with-transmission.aspx. (μηνιαία επικαιροποίηση).

Επίσης, στην ιστοσελίδα του ECDC αναρτάται κάθε μήνα επικαιροποιημένη λίστα προσβεβλημένων χωρών/περιοχών με πρόσφατη ή τρέχουσα τοπική ενεργό μετάδοση του ιού τους τελευταίους εννέα (9) μήνες (για βοήθεια στη διάγνωση επιστρεφόντων ταξιδιωτών, ιδίως εγκύων γυναικών που ταξίδεψαν σε προσβεβλημένη περιοχή κατά τη διάρκεια της κυήσεως, Διαθέσιμο σε: http://ecdc.europa.eu/en/healthtopics/zika virus infection/zika-outbreak/Pages/Zika-transmission-past-9-months.aspx)

Διαχείριση (διάγνωση, δήλωση, προστασία) ύποπτων ή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων

Συνιστάται ο άμεσος εργαστηριακός έλεγχος των ύποπτων κρουσμάτων και των κρουσμάτων προς διερεύνηση, όπως περιγράφονται ανωτέρω, ώστε να διαγιγνώσκονται εγκαίρως τα εισαγόμενα κρούσματα. Η έγκαιρη διάγνωση και άμεση δήλωση των (ύποπτων και επιβεβαιωμένων) κρουσμάτων λοίμωξης από ιό Zika έχει ιδιαίτερη σημασία για την πρόληψη της περαιτέρω εξάπλωσής τους.

Στην Ελλάδα, τα δείγματα των ύποπτων κρουσμάτων μπορούν να αποστέλλονται -μαζί με το «Συνοδευτικό δελτίο αποστολής κλινικού δείγματος (για έλεγχο λοίμωξης από τους ιούς Δάγγειου πυρετού, Chikungunya, Zika)»- στο Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Αρμποϊών και Αιμορραγικών πυρετών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Καθ. κα Άννα Παπά, 2310 999006, 2310 999151), για ορολογικό και μοριακό έλεγχο, κατόπιν επικοινωνίας με αυτό. Επίσης, εργαστηριακός έλεγχος για τον ιό μπορεί να διενεργηθεί στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ και στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.

Στη διαφορική διάγνωση της λοίμωξης συνιστάται να συμπεριλαμβάνονται και άλλες λοιμώξεις, όπως π.χ. Δάγγειος πυρετός, νόσος Chikungunya, ελονοσία. Ως εκ τούτου, ο εργαστηριακός έλεγχος των ύποπτων κρουσμάτων συνιστάται να περιλαμβάνει έλεγχο και άλλων αρμποϊών, όπως ιών Δάγγειου πυρετού και Chikungunya, καθώς υπάρχουν αναφορές συν-λοίμωξης, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη το ιστορικό ταξιδιού.

Οι κλινικοί και εργαστηριακοί ιατροί καλούνται να ενημερώνουν άμεσα το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. (τηλ. 210 8899052, 6951683553) για τα ύποπτα περιστατικά (ακόμη και πριν τον εργαστηριακό έλεγχο για λοίμωξη από ιό Zika) και να δηλώνουν άμεσα στο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. τα διαγνωσμένα κρούσματα αυτών των νοσημάτων. Η δήλωση γίνεται με τη συμπλήρωση του ειδικού Δελτίου Δήλωσης (για ιούς Zika, Chikungunya, Δάγγειου πυρετού) και την αποστολή του στο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. με φαξ.

Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να φροντίζουν ώστε τα άτομα με υποψία ή επιβεβαίωση λοίμωξης από ιό Zika (όπως και από ιό Chikungunya ή Δάγγειου πυρετού) να τηρούν αυστηρά τα μέτρα ατομικής προστασίας από τα τσιμπήματα κουνουπιών – να αποφεύγουν τα τσιμπήματα κουνουπιών κατά τη διάρκεια τουλάχιστον των πρώτων δέκα ημερών της νόσου, ώστε να προληφθεί η μόλυνση άλλων κουνουπιών και να μειωθεί ο κίνδυνος τοπικής μετάδοσης. Συνιστάται π.χ. παραμονή σε δωμάτιο με σήτες σε όλα τα παράθυρα/πόρτες, χρήση κουνουπιέρας, εφαρμογή εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών στο γυμνό δέρμα και πάνω από τα ρούχα, χρήση εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών/εντομοκτόνων περιβάλλοντος χώρου. Τα μέτρα προστασίας από τα κουνούπια θα πρέπει να λαμβάνονται -κατά την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών- καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, καθώς τα συγκεκριμένα κουνούπια-διαβιβαστές είναι πιο δραστήρια κατά τη διάρκεια της ημέρας.