Αριθμοί που ίσως σας ενδιαφέρουν

  • Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει >4.000 χημικές ουσίες, εκ των οποίων >250 είναι επιβλαβείς και >50 είναι καρκινογόνες.
  • Το κάπνισμα στοιχίζει ετησίως τη ζωή περίπου 8 εκατομμυρίων ανθρώπων περιλαμβάνοντας και 1.2 εκατομμύρια θανάτων μη καπνιστών που όμως εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα.
  • Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2019, περίπου το 22% όλων των θανάτων στην Ελλάδα αποδίδονται στο κάπνισμα (ενεργητικό και παθητικό), ποσοστό υψηλότερο από το αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ (17%).
  • Oι καπνιστές έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων νόσων και χαμηλότερο προσδόκιμο επιβίωσής.
  • Έχει υπολογιστεί, ότι κάθε τσιγάρο που καπνίζεται αφαιρεί κατά μέσο όρο 5 λεπτά από τη ζωή του καπνιστή. Έχει επίσης υπολογιστεί, ότι κάθε 6 δευτερόλεπτα ένας άνθρωπος πεθαίνει εξ’ αιτίας του καπνίσματος και της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα.
  • Η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του 2020, έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό ενήλικων καθημερινών καπνιστών (25%) μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
  • Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2022, ο επιπολασμός του καπνίσματος στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια (25%), ενώ παράλληλα η πρόθεση για τη διακοπή του καπνίσματος έχει αυξηθεί σημαντικά (>40) (International Tobacco Control Policy Evaluation Project, 2018). Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα της μελέτης του ΕΟΔΥ (2024), το 53% των καπνιστών συμβατικών τσιγάρων, το 62% των χρηστών ηλεκτρονικών τσιγάρων και το 55% των χρηστών θερμαινόμενων προϊόντων καπνού προτίθεται να διακόψει το κάπνισμα οποιαδήποτε στιγμή στο μέλλον, ενώ μόνο 3 στους 10 περιστασιακούς ή καθημερινούς καπνιστές συμβατικών τσιγάρων έχουν κάνει απόπειρα διακοπής το τελευταίο 12μηνο.
  • Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα της μελέτης του ΕΟΔΥ (2024), μόλις το 15% των περιστασιακών ή καθημερινών νυν καπνιστών συμβατικών τσιγάρων που έχει κάνει απόπειρα διακοπής κατά το παρελθόν και των πρώην καπνιστών δηλώνει ότι χρησιμοποίησε βοήθεια για τη διακοπή κατά την τελευταία του απόπειρα, με πιο δημοφιλείς επιλογές το ηλεκτρονικό τσιγάρο (56%), τα υποκατάστατα νικοτίνης (32%) και τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού (22%), ενώ μόλις το 12% δηλώνει πως κατέφυγε σε ιατρείο διακοπής καπνίσματος για το σκοπό αυτό.
  • Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωβαρομέτρου για το έτος 2023, το 12% και το 10% των Ελλήνων έχουν κάνει έστω και μια φορά χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου και θερμαινόμενων προϊόντων καπνού αντίστοιχα ενώ τα ανάλογα ποσοστά στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ ανέρχονται σε 8% και 14% αντίστοιχα.
  • Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα της μελέτης του ΕΟΔΥ (2024), σχεδόν 4 στους 10 (38%) Έλληνες κάνουν χρήση καπνικών προϊόντων. Το 24% των Ελλήνων ενηλίκων είναι χρήστες αποκλειστικά συμβατικών τσιγάρων, το 4% είναι χρήστες αποκλειστικά θερμαινόμενων προϊόντων καπνού και το 3% είναι χρήστες αποκλειστικά ηλεκτρονικών τσιγάρων. Ωστόσο, σχεδόν 1 στους 10 (8%) κάνουν πολλαπλή χρήση (dual ή triple) που αυξάνεται ιδιαίτερα στις ηλικίες 18-34 ετών (15%), ενώ τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες φαίνεται να ακολουθούν το ίδιο μοτίβο χρήσης.
  • Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2022, τo 17% των εφήβων ηλικίας 15 ετών στην Ελλάδα αναφέρουν κάπνισμα τον τελευταίο μήνα, ποσοστό αντίστοιχο με το μέσο όρο της Ε.Ε., ενώ σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2019 περίπου 1 στους 10 εφήβους (11%) της ίδιας ηλικίας στην Ελλάδα αναφέρουν χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου, ποσοστό χαμηλότερο από το αντίστοιχο μέσο όρο της Ε.Ε. (14%).

Ενεργητικό Κάπνισμα και Επιπτώσεις στη Υγεία

  • Το κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία για την εμφάνιση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες.
  • Οι θάνατοι από ΧΑΠ είναι 10 φορές περισσότεροι στους καπνιστές, απ’ ότι στους μη καπνιστές.
  • Σχεδόν το 40% των θανάτων από καρκίνο και σχεδόν το 90% θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα μπορούν ν’ αποδοθούν στο κάπνισμα.
  • Το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλεται στο κάπνισμα.
  • Η οστική πυκνότητα των καπνιστών τείνει να είναι μικρότερη από αυτή των μη καπνιστών.
  • Σε ότι αφορά στις γυναίκες, το κάπνισμα έχει βρεθεί ότι προκαλεί διαταραχές στην έμμηνο ρύση, μειώνει μέχρι και κατά 50% την γυναικεία γονιμότητα και σχετίζεται με την πρόωρη εμφάνιση (κατά 2-3 χρόνια) της εμμηνόπαυσης.
  • Το κάπνισμα συσχετίζεται με την έκπτωση των πνευματικών ικανοτήτων των καπνιστών (καλή λειτουργία της μνήμης, της σκέψης και της αντίληψης).
  • Το κάπνισμα επιδρά αρνητικά στο ανοσοποιητικό σύστημα και αυξάνει τον κίνδυνο λοιμώξεων. Οι καπνιστές τείνουν να είναι λιγότερο υγιείς από τους μη καπνιστές, ενώ το κάπνισμα επιδεινώνει τα υπάρχοντα προβλήματα υγείας και αυξάνει τον χρόνο που απαιτείται για να αναρρώσουν οι ασθενείς από κάποια ασθένεια.
  • Το κάπνισμα συσχετίζεται με αυξημένη ευαλωτότητα, και δυσμενείς επιπτώσεις από την ασθένεια COVID-19.
  • Το κάπνισμα αλληλοεπιδρά και μειώνει την αποτελεσματικότητα πολλών φαρμακευτικών σκευασμάτων, τα οποία χορηγούνται ευρέως για νοσήματα όπως η υπέρταση, η αρθρίτιδα, η στηθάγχη και ο σακχαρώδης διαβήτης.
  • Το κάπνισμα της μητέρας κατά την προγεννητική περίοδο συσχετίζεται με το χαμηλό βάρος γέννησης των βρεφών και με την εμφάνιση διαταραχών συμπεριφοράς και μάθησης στην εφηβική ηλικία και αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για την εμφάνιση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας κατά την ενήλικη ζωή.

Παθητικό Κάπνισμα και Επιπτώσεις στην Υγεία

  • Παγκοσμίως, το 40% των παιδιών, το 33% των ενήλικων μη καπνιστών ανδρών και το 35% των ενήλικων μη καπνιστριών γυναικών εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα.
  • Στην Ευρώπη μόνο, 70.000-80.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή της κάθε χρόνο από ασθένειες που σχετίζονται με την έκθεση στο παθητικο κάπνισμα.
  • Ο κίνδυνος εμφάνισης λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος των βρεφών αυξάνεται κατά 1,22 φορές όταν ο ένας εκ των γονέων του παιδιού είναι καπνιστής ενώ ο κίνδυνος αυξάνεται κατά 1,62 φορές όταν και οι δύο γονείς είναι καπνιστές.
  • Ο κίνδυνος εμφάνισης της βρογχιολίτιδας στη βρεφική ηλικία αυξάνεται κατά 2,51 φορές στην περίπτωση που ένα μέλος της οικογένειας του παιδιού είναι καπνιστής.
  • Η συμβίωση με καπνιστή αυξάνει τις πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα ενός μη καπνιστή κατά 20-30%.
  • H έκθεση στον καπνό του τσιγάρου συνδέεται αιτιολογικά με την αύξηση, κατά 25%-30%, της νοσηρότητας και της θνησιμότητας από στεφανιαία νόσο καθώς και με την πιθανή αύξηση της επίπτωσης των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.