ΚΕΕΛΠΝΟ

Ενημέρωση σχετικά με την εξέλιξη της επιτήρησης και διερεύνησης περιστατικού διηθητικής ασπεργίλλωσης σε ασθενή του του Γενικού Αντικαρκινικού – Ογκολογικού Νοσοκομείου Αθηνών «Αγ. Σάββας»

Κλιμάκιο του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) πραγματοποίησε επιτόπια επίσκεψη στο  Γενικό Αντικαρκινικό – Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αγ. Σάββας», στις 17/07/2025, ύστερα από ενημέρωση από την Επιτροπή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΕΝΛ) του νοσοκομείου για τη διερεύνηση περιστατικού διηθητικής ασπεργίλλωσης σε ασθενή του Αιματολογικού Τμήματος. Στο πλαίσιο αυτό, μελετήθηκαν τα αποτελέσματα εκτεταμένου περιβαλλοντικού μυκητολογικού ελέγχου που είχε πραγματοποιηθεί από την ΕΝΛ και έγινε επίσκεψη σε κλινικές και τμήματα του νοσοκομείου καθώς και στους χώρους όπου λαμβάνουν χώρα εκτεταμένες εργασίες ανακαίνισης των χειρουργείων. Λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα δεδομένα και την έκταση των κατασκευαστικών εργασιών, έγιναν συστάσεις για τη λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων με στόχο την αποτροπή επικοινωνίας του αέρα από το εργοτάξιο με τα τμήματα του νοσοκομείου και την πρόληψη λοιμώξεων που μπορεί να συνδέονται με κατασκευαστικές εργασίες στο νοσοκομείο, όπως λεπτομερώς περιγράφονται στις σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες του ΕΟΔΥ (2019, 2007). Επίσης, προγραμματίστηκε η διενέργεια συστηματικού περιβαλλοντικού ελέγχου με καλλιέργειες για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων.

Σε συνέχεια των παραπάνω θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής:

Έχουν συνολικά πραγματοποιηθεί από τις 25/06/2025 έως και τις 19/08/2025, τέσσερις δειγματοληψίες στο πλαίσιο διευρυμένου μικροβιολογικού ελέγχου περιβάλλοντος προς έλεγχο διασποράς μυκήτων δυνητικά συνδεόμενων με κατασκευαστικές εργασίες, από 15 χώρους του νοσοκομείου, μερικοί από τους οποίους είναι εξωτερικοί χώροι. Από τα αποτελέσματα προέκυψε ανεύρεση μυκήτων όπως Aspergillus fumigatus και λοιπά είδη Aspergillus spp και Rhizopus arrhizus τα οποία αποτελούν ευκαιριακά παθογόνα χαμηλής λοιμογόνου δύναμης , κυρίως σε ασθενείς με αιματολογικά νεοπλάσματα, καθώς και γενικά σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή. Στις τελευταίες καλλιέργειες (18 & 19 Αυγούστου) δεν ανευρίσκονται στελέχη Rhizopus spp, στα νοσηλευτικά τμήματα ή άλλα σημεία εκτός της περιοχής όπου εκτελούνται οι κατασκευαστικές εργασίες, ενώ η συγκέντρωση των στελεχών Aspergillus spp βαίνει σταθερά μειούμενη.

Σημειώνεται  ότι  η ερμηνεία των αποτελεσμάτων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή καθώς:

• Στελέχη Aspergillus spp  ανευρίσκονται υπό φυσιολογικές συνθήκες στον αέρα, ενώ με βάση τα επιστημονικά δεδομένα από διεθνείς φορείς Δημόσιας Υγείας δεν υπάρχει καθορισμένο όριο φυσιολογικών τιμών συγκέντρωσης Aspergillus spp στον αέρα. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, επίπεδα μικρότερα των 10 CFU/m³ αέρα χαρακτηρίζονται ως χαμηλού κινδύνου  για  την εμφάνιση διηθητικής λοίμωξης από Aspergillus spp  σε νοσοκομειακό περιβάλλον με ασθενείς υψηλού κινδύνου (ΜΕΘ κλπ). Οι ανευρεθείσες τιμές από τα αποτελέσματα των επαναληπτικών καλλιεργειών εσωτερικών χώρων και κλινικών τμημάτων βρίσκονται σε επίπεδα χαμηλότερα των 10 CFU/m³ αέρα.
• Κατά τη διάρκεια κατασκευαστικών εργασιών είναι πιθανό να προκύψουν περιβαλλοντικές μεταβολές που αυξάνουν την συγκέντρωση Aspergillus spp και τον κίνδυνο μετάδοσής τους. Για το λόγο αυτό, απαιτείται αυξημένη επαγρύπνηση και επιτήρηση για την πιθανή εμφάνιση αερογενώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων σε σοβαρά ανοσοκατασταλμένους ασθενείς και λήψη προληπτικών μέτρων για τον ασφαλή αερισμό των χώρων νοσηλείας και διακίνησης των ασθενών.

Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, παραμένουν σε ισχύ οι συστάσεις για συνέχιση της αυστηρής εφαρμογής των μέτρων πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων καθ΄ όλη τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών, με έμφαση στην αποτροπή εισόδου αέρα και σκόνης από τις περιοχές των εργασιών προς τους χώρους νοσηλείας των ασθενών και περιορισμό της έκθεσης, ιδιαίτερα των νοσηλευόμενων ασθενών με σοβαρή ανοσοκαταστολή σε εξωτερικούς χώρους.

Ο ΕΟΔΥ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του νοσοκομείου και παρακολουθεί την πορεία των μικροβιολογικών διερευνήσεων στο περιβάλλον και τα αποτελέσματα της ενεργητικής επιτήρησης για ενδεχόμενη εμφάνιση νέου περιστατικού διηθητικής ασπεργίλλωσης.