ΚΕΕΛΠΝΟ
Γράφει ο κ. Σωτήριος Τσιόδρας, Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) δημοσίευσε πρόσφατα μια συστηματική ταχεία ανασκόπηση με τίτλο «Μειώνει ο εμβολιασμός για την COVID-19 τον κίνδυνο και τη διάρκεια του long-COVID συνδρόμου;» (Μάρτιος 2025), η οποία εξετάζει ένα κρίσιμο ερώτημα που αφορά στην διασύνδεση μεταξύ μιας στρατηγικής εμβολιασμού και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων στη ατομική και την δημόσια υγεία.
Η ανασκόπηση προσφέρει ισχυρά τεκμήρια ότι ο πλήρης εμβολιασμός κατά της COVID-19 μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης του μετα-COVID συνδρόμου (γνωστού και ως «long COVID») κατά περίπου 27% στον γενικό ενήλικο πληθυσμό. Η προστατευτική αυτή επίδραση διαπιστώθηκε σε έξι υψηλής ποιότητας μελέτες, παρά τη μεθοδολογική ετερογένεια και τις διαφορές στα κυκλοφορούντα στελέχη του ιού. Τα ευρήματα αυτά εναρμονίζονται με προηγούμενες συστηματικές ανασκοπήσεις (π.χ. Notarte et al., 2022, J Infect Public Health), επιβεβαιώνοντας τα πρόσθετα οφέλη του εμβολιασμού πέρα από την αποτροπή της οξείας νόσου.
Ωστόσο, η αναφορά αναδεικνύει κάποια κενά στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, ιδίως όσον αφορά τη διάρκεια των συμπτωμάτων, τους πληθυσμούς παιδιών και εφήβων και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Επιπλέον, υπογραμμίζονται οι μεθοδολογικές προκλήσεις στην έρευνα για το long-COVID όπως: α) οι διαφορές στον ορισμό κρούσματος, β) η περιορισμένη παρακολούθηση και γ) η έλλειψη ανάλυσης για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες σε πολλές μελέτες. Αυτές δυσχεραίνουν την αξιολόγηση των ευρημάτων, ιδιαίτερα σε ευάλωτες ομάδες όπως οι ομάδες με σημαντικές συννοσηρότητες.
Από την οπτική της δημόσιας υγείας, τα ευρήματα ενισχύουν τη θέση ότι ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 λειτουργεί διττά – προλαμβάνοντας όχι μόνο τη σοβαρή οξεία νόσο αλλά και τις επακόλουθες επιπτώσεις όπως το long-COVID σύνδρομο. Σύμφωνα με πολλές επιστημονικές μελέτες, η επίπτωση του συνδρόμου μειώνεται σταδιακά αλλά εξακολουθεί να επηρεάζει ένα σημαντικό ποσοστό των νοσούντων (τουλάχιστον 6% ενώ σε κάποιες μελέτες ξεπερνά και το 20%) και επιβαρύνει το σύστημα υγείας και την οικονομία. Η ενσωμάτωση αυτών των δεδομένων σε προγνωστικά μοντέλα εμβολιαστικής στρατηγικής μπορεί να βελτιώσει τη στοχευμένη πρόληψη, ιδίως σε ενήλικες υψηλού κινδύνου.
Πέραν των ανωτέρω, απαιτείται περαιτέρω επένδυση σε μακροχρόνιες, υψηλής ποιότητας μελέτες, που να ακολουθούν σταθερούς ορισμούς κρούσματος για το σύνδρομο long Covid, όπως αυτός που πρόσφατα προτάθηκε από την Εθνική Ακαδημία Επιστημών (National Academy of Sciences) των ΗΠΑ. Υπάρχουν αρκετές ερευνητικές προκλήσεις σε αυτόν τον τομέα όπως οι παρακάτω αναφερόμενες:
α) δεν υπάρχει ενιαίο, τυποποιημένο και ποσοτικά προσδιορισμένο τεστ (μέσω της μέτρησης συγκεκριμένων βιοδεικτών) για την επιβεβαίωση της διάγνωσης του μετά-COVID συνδρόμου,
β) είναι άγνωστοι εν πολλοίς, οι υποκείμενοι μηχανισμοί, ενώ οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την ανάπτυξη και την εξέλιξη του long COVID δεν έχουν πλήρως διερευνηθεί ιδιαίτερα για τα νεότερα στελέχη του ιού SARS-CoV-2 (αναφέρονται, ενδεικτικά, σε παλαιότερα στελέχη, η βαρύτητα της αρχικής λοίμωξης π.χ. νοσηλεία ή διασωλήνωση, ο μη εμβολιασμός, το γυναικείο φύλο, η μεγάλη ηλικία, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, και η ύπαρξη χρόνιων παθήσεων ή ανοσοκαταστολής),
γ) υπάρχει έλλειψη σε στρατηγικές έγκαιρης πρόβλεψης και πρόληψης, και
δ) υπάρχει έλλειψη σε στρατηγικές κλινικής διαχείρισης που απαιτούνται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και βελτίωση της συνολικής πρόγνωσης.
Η παρούσα μελέτη έρχεται μέσω των δεδομένων που ανέλυσε να αναδείξει πως ο εμβολιασμός αποτελεί ουσιαστικό μέτρο πρόληψης του Long COVID. Προοπτικές μελέτες πρέπει να επιβεβαιώσουν αυτά τα οφέλη εξετάζοντας νεότερα στελέχη του ιού και χρησιμοποιώντας ακριβέστερους ορισμούς του συνδρόμου. Τα παρόντα ευρήματα μπορούν να αξιοποιηθούν για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού στον εμβολιασμό και για τον σχεδιασμό μελλοντικών παρεμβάσεων.
Ο κ. Γεώργιος Ραχιώτης, Καθ. Επιδημιολογίας και Επαγγελματικής Υγιεινής, στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, παρουσιάζει και σχολιάζει τα βασικά ευρήματα μελέτης για τις αιτίες θανάτου και τους παράγοντες κινδύνου που επηρέασαν το προσδόκιμο ζωής σε ευρωπαϊκές χώρες από το 1990 έως το 2021, με έμφαση στην επιβράδυνση της αύξησής του μετά το 2011 και την επίδραση της πανδημίας.
Το προσδόκιμο ζωής είναι ένας σημαντικός δείκτης της υγείας των πληθυσμών και παρουσιάζει αύξηση σε χώρες υψηλού εισοδήματος τουλάχιστον από τις αρχές του 20ου αιώνα. Τις τελευταίες δεκαετίες, η αύξηση στο προσδόκιμο ζωής στις χώρες υψηλού εισοδήματος οφείλονται στη μείωση των θανάτων από μη μεταδοτικές ασθένειες, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένες κατηγορίες καρκίνων, καθώς και στην μείωση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα.
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Lancet Public Health, το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση, συνολικά και με ανάλυση κατά αιτία θανάτου, η έκθεση σε παράγοντες κινδύνου και οι θάνατοι που αποδίδονται σε συγκεκριμένες αιτίες υπολογίστηκαν από το 1990 έως το 2021 για τις 16 χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) και τα τέσσερα έθνη του Ηνωμένου Βασιλείου που ήταν μέρος του ΕΟΧ κατά την έναρξή της λειτουργίας του. Οι χώρες ήταν η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ισλανδία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Σουηδία και τα έθνη του Ηνωμένου Βασιλείου της Αγγλίας, της Βόρειας Ιρλανδίας, της Σκωτίας και της Ουαλίας.
Όλες οι χώρες παρουσίασαν μέση ετήσια αύξηση στο προσδόκιμο ζωής τόσο την περίοδο 1990-2011 (συνολικός μέσος όρος 0,23 έτη), όσο και την περίοδο 2011-2019 (συνολική μέση τιμή 0,15 έτη). Ο ρυθμός αύξησης, όμως, ήταν μικρότερος την περίοδο 2011–2019 σε σχέση με την περίοδο 1990–2011 σε όλες τις χώρες εκτός από τη Νορβηγία, όπου η μέση ετήσια αύξηση του προσδόκιμου ζωής αυξήθηκε από 0,21 έτη το 1990–2011 σε 0,23 έτη την περίοδο 2011-2019. Σε όλες τις χώρες, από το 1990 έως το 2011, το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε κυρίως λόγω μείωσης των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα (όπως έμφραγμα ή εγκεφαλικό) και νεοπλάσματα (όπως ο καρκίνος). Από το 2011 έως το 2019, η αύξηση των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα είχε το αντίθετο αποτέλεσμα: την μείωση του ρυθμού αύξησης του προσδόκιμου ζωής.. Στην περίοδο 2019-2021, όλες οι χώρες παρουσίασαν μείωση στο προσδόκιμο ζωής εκτός από την Ιρλανδία, την Ισλανδία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία, τη Δανία και το Βέλγιο ενώ οι θάνατοι από λοιμώξεις του αναπνευστικού και άλλες εκβάσεις που σχετίζονται με την πανδημία COVID-19 ευθύνονται για τη μείωση του προσδόκιμου ζωής κατά την περίοδο 2019-2021. Οι θάνατοι από καρδιαγγειακά το 2019 αποδίδονταν με ιεραρχική σειρά επίδρασης σε υψηλή συστολική αρτηριακή πίεση, διατροφικούς κινδύνους, υψηλή LDL χοληστερόλη, κάπνισμα, υψηλό Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI), επαγγελματικούς κινδύνους, υψηλή κατανάλωση αλκοόλ και άλλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλής φυσικής δραστηριότητας. Αντίστοιχα, η θνησιμότητα απο κακοήθεις νεοπλασίες αποδόθηκε – κατά ιεραρχική σειρά επίδρασης- στο κάπνισμα, διατροφικούς βλαπτικούς παράγοντες, επαγγελματικούς βλαπτικούς παράγοντες, υψηλό Δείκτη Μάζας Σώματος και υψηλή κατανάλωση αλκοόλ.
Οι χώρες που κατάφεραν να διατηρήσουν τα υψηλά επίπεδα στο προσδόκιμο ζωής μετά το 2011 (Νορβηγία, Ισλανδία, Βέλγιο, Δανία και Σουηδία) το πέτυχαν χάρη στη σταθερή μείωση της θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα και νεοπλάσματα, που υποστηρίχθηκε από μειωμένη έκθεση σε σημαντικούς βλαπτικούς παράγοντες στο πλαίσιο εφαρμογής κατάλληλων κυβερνητικών πολιτικών πρόληψης. Η συνεχιζόμενη αύξηση στο προσδόκιμο ζωής σε πέντε χώρες κατά την περίοδο 2019–21 αναδεικνύουν, ότι αυτές οι χώρες, πιθανόν, ήταν καλύτερα προετοιμασμένες να αντιμετωπίσουν την πανδημία COVID-19. Αντίθετα, οι χώρες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη επιβράδυνση στo ρυθμό αύξησης του προσδόκιμου ζωής μετά το 2011 συνέχισαν να καταγράφουν τις μεγαλύτερες μειώσεις στο προσδόκιμο ζωής την περίοδο 2019–2021. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι κυβερνητικές πολιτικές που βελτιώνουν την υγεία του πληθυσμού ενισχύουν επίσης την ανθεκτικότητα των πληθυσμών και των χωρών σε μελλοντικές πιθανές κρίσεις δημόσιας υγείας. Τέτοιες πολιτικές περιλαμβάνουν τη μείωση της έκθεσης του πληθυσμού σε σημαντικούς βλαπτικούς παράγοντες για καρδιαγγειακά νοσήματα και νεοπλάσματα, όπως τoυ καπνίσματος, της επιβλαβούς διατροφής, της χαμηλής σωματικής δραστηριότητας. Παράλληλα καθοριστικό παράγοντα αποτελεί και η εξασφάλιση πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας.
Σχετικά με την Ελλάδα, η μελέτη κατέγραψε μείωση του προσδόκιμου ζωής στην περίοδο 2019-2021 λόγω αυξημένης επίδρασης των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος που σχετίζονται με την λοίμωξη COVID19 εκβάσεων, αλλά και λόγω έλλειψης προόδου στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων και των κακοήθων νεοπλασιών. Επιβεβαιώνεται έτσι η αναγκαιότητα του εφαρμοσθέντος για πρώτη φορά στην Ελλάδα προγράμματος δευτερογενούς πρόληψης/προσυμπτωματικού ελέγχου κακόηθων νεοπλασιών και καρδιαγγειακών νοσημάτων ενώ παράλληλα προκύπτει η επιτακτική αναγκαιότητα της διασύνδεσής του με μια εντατικοποιημένη πρωτοβουλία, που θα στοχεύει στην πρωτοβάθμια πρόληψη. Σχετικά με το φορτίο της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου, αξίζει να επισημανθεί ότι η μελέτη κατέδειξε υψηλά επίπεδα έκθεσης στο κάπνισμα. Το εύρημα αυτό θα πρέπει να συνεκτιμηθεί και με τα αποτελέσματα πρόσφατης πανελλαδικής μελέτης του ΕΟΔΥ που ανέδειξε υψηλή συχνότητα καπνίσματος (39-40%) του Ελληνικού πληθυσμού, οριοθετώντας κατά συνέπεια την πρόληψη και έλεγχο του καπνίσματος ως μείζονα προτεραιότητα δημόσιας υγείας.
Σχετ:
O Γεώργιος Ραχιώτης γεννήθηκε το 1969. Μετά την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών του στα Τρίκαλα Θεσσαλίας, αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Μετεκπαιδεύτηκε στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, ενώ το 2002 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το 2004 απέκτησε την ειδικότητα της Ιατρικής Εργασίας.
Κατά το διάστημα 2004-2006 μετεκπαιδεύτηκε στο Τμήμα Ιατρικής Εργασίας και Περιβάλλοντος του Royal Brompton & Harefield NHS Trust και του Εθνικού Ινστιτούτου Καρδιάς & Πνευμόνων του Imperial College, στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Είναι Kαθηγητής Επιδημιολογίας και Επαγγελματικής υγιεινής στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την επιδημιολογία και πρόληψη των επαγγελματικών νοσημάτων, του καπνίσματος καθώς και τη μελέτη των κοινωνικών προσδιοριστών της υγείας με έμφαση στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην υγεία.
Έχει δημοσιεύσει 113 άρθρα σε διεθνή βιοιατρικά περιοδικά.
Με δεδομένη τη σημασία της Υγιεινής των Χεριών στην Πρόληψη και τον Έλεγχο των Λοιμώξεων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει καθιερώσει από το 2008 την 5η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα της Υγιεινής Χεριών.
Το φετινό θέμα της καμπάνιας του ΠΟΥ για την Παγκόσμια Ημέρα Υγιεινής Χεριών είναι “It might be gloves. It is always hand hygiene”.
Ο ΕΟΔΥ συμμετέχει στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Υγιεινής Χεριών με την προετοιμασία και διάθεση ενημερωτικού υλικού.
Τα βασικά μηνύματα για την Παγκόσμια Ημέρα Υγιεινής Χεριών, όπως διαμορφώθηκαν από τον ΠΟΥ, είναι τα εξής:
Η κατάλληλη υγιεινή των χεριών προλαμβάνει έως και το 50% των νοσοκομειακών λοιμώξεων που μπορούν να αποφευχθούν κατά την παροχή φροντίδας υγείας.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της φυματίωσης στον κόσμο, που δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) το Μάρτιο του 2025, η φυματίωση στα παιδιά κάτω των 15 ετών αυξήθηκε κατά 10% την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία: Συνολικά το 4,3% των νέων περιστατικών φυματίωσης και υποτροπών αφορούν σε παιδιά, έναντι 3,9% το 2022. Η αύξηση αυτή μεταφράζεται σε 650 περισσότερα περιστατικά φυματίωσης σε παιδιά κατά το έτος 2023, σε σύγκριση με το 2022.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID 19, η υποδιάγνωση και υποδήλωση της φυματίωσης απέκρυψε την πραγματική κλίμακα του προβλήματος. Στην αποδρομή της πανδημίας, παρατηρήθηκε αύξηση των περιστατικών φυματίωσης σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες παγκοσμίως. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις και οι επακόλουθες μετακινήσεις πληθυσμών και η συνεχιζόμενη προσφυγική κρίση συμβάλλουν επίσης στην αύξηση των κρουσμάτων.
Ειδικά στα μικρά παιδιά, είναι συχνότερες οι σοβαρές μορφές φυματίωσης, όπως η κεγχροειδής (διάχυτη) μορφή και η φυματιώδης μηνιγγίτιδα. Επιπλέον, η διάγνωση της φυματίωσης στα παιδιά είναι πιο περίπλοκη από ό,τι στους ενήλικες, εξαιτίας της μη ειδικής φύσης των συμπτωμάτων και της μεγαλύτερης δυσκολίας της μικροβιολογικής επιβεβαίωσης του νοσήματος.
Σύμφωνα με την εκτίμηση του Περιφερειακού Γραφείου ΠΟΥ για την Ευρώπη (WHO/Europe), οι πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις και οι περικοπές της αμερικανικής ανθρωπιστικής βοήθειας αναμένεται να επηρεάσουν τον έλεγχο της φυματίωσης, ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, όπου τα ποσοστά φυματίωσης είναι μεγαλύτερα και η παιδική φυματίωση έχει υψηλότερη επίπτωση.
Η φετινή Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμού πραγματοποιήθηκε από τις 27/4 έως τις 3/5/ 2025 με κεντρικό μήνυμα «ο εμβολιασμός είναι ανθρώπινο δικαίωμα και είναι εφικτό να γίνει πραγματικότητα για όλους».
Ο ΕΟΔΥ, αναγνωρίζοντας την αξία των εμβολιασμών, προβαίνει σε πλήθος δράσεων με σκοπό την προαγωγή τους. Συγκεκριμένα:
Περισσότερα στο δελτίο τύπου:
Συζητώντας επιστημονικές λύσεις για την αντιμετώπιση της απειλής των κουνουπιών και άλλων διαβιβαστών σε παγκόσμιο επίπεδο
Γράφει ο
Δρ Αντώνιος Μιχαηλάκης
Ερευνητής -Εντομολόγος
Προϊστάμενος Εργ. Εντόμων & Παρασίτων Υγειονομικής Σημασίας
Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Αν. Μέλος του ΔΣ ΕΟΔΥ
Στην Ευρώπη τα προγράμματα για την ολοκληρωμένη διαχείριση των κουνουπιών βρίσκονται αντιμέτωπα με συνεχείς προκλήσεις που επιδεινώνονται τόσο από τις κλιματικές αλλαγές και τους οικονομικούς περιορισμούς όσο και από διάφορες κοινωνικές εξελίξεις. Γίνεται πλέον κατανοητό ότι τα «παραδοσιακά» προγράμματα που στόχευαν στη μείωση της όχλησης θα πρέπει τώρα να επανασχεδιαστούν με στόχο την πρόληψη επιδημιών. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να ενσωματώνουν επιστημονικά τεκμηριωμένες στρατηγικές, οι οποίες θα είναι βιώσιμες και λειτουργικές ακόμα και σε αστικά περιβάλλοντα, όπου η χρήση βιοκτόνων (ψεκασμοί) πρέπει να εξισορροπείται με την ασφάλεια των πολιτών.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι τα τελευταία έτη ο επιστημονικός κόσμος καταγράφει την προσαρμογή των κουνουπιών ακόμα και σε περιόδους του έτους που παραδοσιακά δεν ήταν δραστήρια. Το φαινόμενο αυτό έχει άμεση σχέση με την κλιματική αλλαγή και επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο με τη μεταφορά εισβλητικών ειδών κουνουπιών σε νέες περιοχές, ένα γεγονός που ενισχύεται και από την έντονη ανθρώπινη κινητικότητα (ένα παράδειγμα είναι το Ασιατικό κουνούπι τίγρης). Τα κουνούπια δεν είναι απλώς ενοχλητικά αλλά μπορούν επίσης να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις αλλά και να μεταδώσουν σοβαρές ασθένειες. Όμως, αυτή η απειλή δεν επηρεάζει μόνο την υγεία αλλά και την καθημερινή ζωή, τον τουρισμό και την οικονομία, ιδιαίτερα σε περιοχές με υψηλούς πληθυσμούς κουνουπιών.
Σε μια εποχή που η κλιματική αλλαγή και οι ανθρώπινες δραστηριότητες ευνοούν όχι μόνο την έντονη παρουσία των κουνουπιών αλλά και άλλων διαβιβαστών (π.χ. σκνίπες, τσιμπούρια κ.τ.λ.) απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση και επιστημονική μελέτη για την ολοκληρωμένη αντιμετώπισή τους. Ως εκ τούτου, η φετινή διοργάνωση του 9ου Διεθνούς Συνεδρίου SOVE στα Χανιά, ενός επιστημονικού συνεδρίου αφιερωμένου στους διαβιβαστές, έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο για την χώρα μας όσο και για την παγκόσμια επιστημονική οικογένεια. Η φιλοξενία του συγκεκριμένου συνεδρίου στη Ελλάδα δεν είναι μόνο μια ευκαιρία για ενημέρωση, αλλά και μια πρωτοβουλία δράσης, ενθαρρύνοντας συνεργασίες και καινοτόμες λύσεις για τη διαχείριση αυτών των κρίσιμων προκλήσεων που προκαλούν τα κουνούπια καθώς και οι υπόλοιποι διαβιβαστές.
Στόχος του συνεδρίου είναι η δικτύωση, η επιστημονική καινοτομία και η ενίσχυση της διεπιστημονικής συνεργασίας για την καταπολέμηση των παγκόσμιων κινδύνων που προκαλούν οι διαβιβαστές. Παράλληλα, θα λάβουν χώρα πολιτιστικές δραστηριότητες (εκδρομή, δεξίωση με κρητική κουζίνα και μουσική) που αναδεικνύουν την κρητική παράδοση.
Η ταυτότητα του συνεδρίου
Το 9ο Διεθνές Συνέδριο SOVE έχει τεθεί υπό την αιγίδα του ΕΟΔΥ και αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για όλους τους φορείς της χώρας που εμπλέκονται στη διαχείριση των κουνουπιών να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους. Μέσα από τις εργασίες του συνεδρίου οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τις σύγχρονες προσεγγίσεις στη διαχείριση διαβιβαστών, να συζητήσουν με ειδικούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και να ανταλλάξουν εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές.
Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στα Χανιά από τις 12 έως τις 17 Οκτωβρίου 2025.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του 9ου Διεθνούς Συνεδρίου SOVE www.sove.org/post/9th-international-congress-of-sove-oct-12-17-2025-in-chania-crete.
Στο πλαίσιο της Πολωνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για το πρώτο εξάμηνο του 2025, διοργανώθηκε στη Βαρσοβία από τις 22 ως τις 24 Απριλίου διευρωπαϊκή συνάντηση εμπειρογνωμόνων στην πρόληψη και τον έλεγχο του HIV, της φυματίωσης, της ηπατίτιδας και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ): EU/EEA Progress Toward Sustainable Development Goal 3.3: Taking Stock and Moving Forward on HIV, viral hepatitis, TB and STIs.
Ο ΕΟΔΥ συμμετείχε στις εργασίες της συνάντησης, κατά την οποία συζητήθηκαν οι τομείς που χρήζουν επείγουσας προσοχής για την αντιμετώπιση των παραπάνω νοσημάτων. Οι παρουσιάσεις και τα εργαστήρια που διενεργήθηκαν εστίασαν στην ανταλλαγή πληροφορίας και πρακτικών που ήδη εφαρμόζονται στις χώρες της ΕΕ για την υποστήριξη των ασθενών και την πρόληψη της μετάδοσης των λοιμώξεων αυτών από πλευράς δημόσιας υγείας.
Ήδη από το 2015, όλες οι χώρες του ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, δεσμεύτηκαν ως προς τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030, που περιλάμβαναν την ανάσχεση των επιδημιών του AIDS, της φυματίωσης, ηπατίτιδας Β και C και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Ωστόσο, στην αποδρομή της πανδημίας COVID 19, η πρόοδος στις χώρες της ΕΕ είναι άνιση. Παρά τις προσπάθειες, η καταπολέμηση αυτών των νοσημάτων εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, που περιλαμβάνουν —μεταξύ άλλων— τη βελτίωση των δυσμενών συνθηκών διαβίωσης για ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, την εξάλειψη του στιγματισμού και την προώθηση της γενικής υγείας, αλλά και της σεξουαλικής και της ψυχικής υγείας.
Στο τέλος του 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), 820.000 άνθρωποι στην ΕΕ ζούσαν με HIV, 3,2 εκατομμύρια με ηπατίτιδα Β και 1,8 εκατομμύρια με ηπατίτιδα C. Παράλληλα, δεκάδες χιλιάδες διαγνώστηκαν με φυματίωση και ΣΜΝ, όπως η γονόρροια και η σύφιλη. Τα νοσήματα αυτά φαίνεται να αναβιώνουν σε ολόκληρη την Ευρώπη, παρότι υπάρχουν τόσο επιστημονική γνώση, όσο και εργαλεία δημόσιας υγείας για την πρόληψή τους.
Τα αποτελεσματικότερα μέτρα πρόληψης περιλαμβάνουν την προώθηση της εκπαίδευσης για την υγεία (health literacy), τον εμβολιασμό για την ηπατίτιδα Β, τον εμβολιασμό για τη φυματίωση για τις ομάδες υψηλού κινδύνου, καθώς και τη χρήση προφυλακτικού. Σημαντικά μέτρα αντιμετώπισης αποτελούν η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των πασχόντων και η ενεργητική αναζήτηση και θεραπεία δευτερογενών κρουσμάτων στο περιβάλλον των ασθενών, αλλά και η εξασφάλιση εύκολης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, συστηματικής θεραπευτικής παρακολούθησης όπου απαιτείται, και διαθεσιμότητα φαρμάκων και άλλων θεραπευτικών παρεμβάσεων. Οι δράσεις πρόληψης και έγκαιρης θεραπευτικής αντιμετώπισης αναμένεται να έχουν την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Συμπληρωματικά, είναι χρήσιμες και οι δράσεις μείωσης βλάβης (harm reduction), όπως τα προγράμματα ανταλλαγής βελόνων. Ειδικά για τις πληθυσμιακές ομάδες που διαβιούν σε συνθήκες σοβαρής επισφάλειας, είναι απαραίτητο να προβλέπεται υποστήριξη των βασικών αναγκών σε τροφή και στέγη, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ολοκλήρωση της απαιτούμενης θεραπευτικής παρέμβασης.
Στην ανάπτυξη των δράσεων αυτών συμμετέχουν αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη κρατικοί φορείς, μη κυβερνητικές οργανώσεις ενώ λαμβάνονται και πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα χρειαστεί στο άμεσο μέλλον να οργανωθούν συστήματα από κοινού προμήθειας προωθημένων φαρμάκων υψηλού κόστους (joint procurement) για την αύξηση της πρόσβασης στις νεότερες θεραπείες με παράλληλο περιορισμό του κόστους.
Επισημάνθηκε, τέλος η ανάγκη για τη διατήρηση επαρκούς υποδομής επιδημιολογικής επιτήρησης, δηλαδή ενός συστήματος καταγραφής και ανάλυσης των δεδομένων για τα λοιμώδη νοσήματα, με σκοπό την ακριβή αξιολόγηση των αναγκών, αλλά και της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων.
Ο ΕΟΔΥ εκπροσωπήθηκε από τον Καθηγητή Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ και μέλος ΔΣ ΕΟΔΥ, κ. Δημήτριο Παρασκευή, και την παθολόγο – λοιμωξιολόγο και στέλεχος ΕΟΔΥ κ. Σοφία Χατζηαναστασίου.
Στις 18 έως 20 Μαρτίου 2025, πραγματοποιήθηκε στη Μπανγκόκ, διηπειρωτική συνάντηση εργασίας με τίτλο «Multi-Country Workshop on Mainstreaming Antimicrobial Resistance through a Primary Health Care”, η οποία διοργανώθηκε από το Asia-Europe Foundation Public Health Network (ASEF PHN) και τον World Health Organization (WHO). Ο ΕΟΔΥ εκπροσωπήθηκε στη συνάντηση από την κυρία Μαρία Τσερώνη, Επίκουρη Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Λοιμώξεων, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ και Επιστημονικό Συνεργάτη στο Γραφείο Προέδρου του ΕΟΔΥ.
Κύριος σκοπός της συνάντησης ήταν να:
Συζητήθηκαν (με τη μορφή workshop) τα ακόλουθα πεδία, τα οποία έχουν προσδιοριστεί ως ιδιαίτερου ενδιαφέροντος:
Ως κοινές προκλήσεις για τις περισσότερες χώρες αναδείχθηκαν
Για κάθε μία από τις προκλήσεις συζητήθηκαν πιθανές παρεμβάσεις όπως: