Ενημερωτικό Δελτίο ΕΟΔΥ – Ιούλιος 2024

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Παναγιώτης Πασχαλάκης, πρόεδρος και ιδρυτής του Safe Water Sports

“H κολύμβηση οφείλει να είναι η Νο 1 δραστηριότητα των παιδιών από μικρή ηλικία” επισημαίνει ο κ. Π. Πασχαλάκης, πρόεδρος και ιδρυτής του του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού Safe Water Sports (SWS),  ο οποίος μας μιλά για τη συνεργασία με τον ΕΟΔΥ στην προώθηση της ασφάλειας των πολιτών στις θάλασσές μας. Ο κ. Π. Πασχαλάκης αναδεικνύει τις αιτίες των πνιγμών στην Ελλάδα, παρουσιάζει τις δράσεις του SWS και τονίζει την ανάγκη δημιουργίας μιας κολυμβητικής κουλτούρας στη χώρα μας από τα νηπιακά χρόνια.

 

Καλησπέρα σας και ευχαριστούμε που είστε μαζί μας σήμερα. Θα θέλαμε να συζητήσουμε για την πρόληψη των πνιγμών. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για την συνεργασία του ΕΟΔΥ με τoν SWS, την κατάσταση των πνιγμών παγκοσμίως και ιδιαίτερα στη χώρα μας;

O Safe Water Sports (SWS) είναι ένας Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός που έχει ως στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας στο υδάτινο περιβάλλον και την πρόληψη των πνιγμών. O SWS έχει υπογράψει Μνημόνιο Συνεργασίας με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας προκειμένου και οι δύο φορείς να αναπτύξουν ένα κοινό σχέδιο δράσης για την προώθηση της ασφάλειας των πολιτών στις θάλασσές μας και ιδιαίτερα των ηλικιωμένων ανθρώπων. Το σχέδιο δράσης αυτό περιλαμβάνει ενημερωτικές δράσεις για τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως και τη συνεργασία στη βάση του Ετήσιου Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων που εκδίδει κάθε χρόνο ο SWS.

Θεωρώ ιδιαίτερη σημαντική τη συνεργασία αυτή και την υποστήριξη του ΕΟΔΥ προκειμένου να ευαισθητοποιήσουμε την ευρύτερη κοινωνία μέσα από την ενημέρωση και την πρόληψη.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας εκτιμάται ότι κάθε χρόνο παγκοσμίως σημειώνονται περίπου 236.000 θάνατοι από πνιγμό. Στην Ελλάδα κατά μέσο όρο ετησίως καταγράφονται 360 θανάσιμα ατυχήματα στο υδάτινο περιβάλλον (θάλασσα και εσωτερικά ύδατα). Το 2023 καταγράφηκαν 400 θανάσιμα ατυχήματα στις θάλασσες, όπου το 83% των ανθρώπων αυτών ήταν ηλικίας άνω των 60 ετών.

Από 1/1/2024 έως 31/7/2024, έχουν καταγραφεί 234 θανάσιμα ατυχήματα στις θάλασσές μας.

 

Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν σε πνιγμούς και τι μπορούμε να κάνουμε για την πρόληψή τους;

Κύριος παράγοντας είναι η απουσία της κολυμβητικής παιδείας, ενώ για τους ανθρώπους της 3^ης ηλικίας οι βασικότεροι παράγοντες είναι: η υπερεκτίμηση των ικανοτήτων και αντοχών τους, η προσέλευση στις παραλίες τις πρωινές ώρες οπότε απουσιάζει ο ναυαγοσώστης (σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία το ωράριο ναυαγοσωστικής κάλυψης κάθε παραλίας είναι 10:00-18:00), καθώς και το ότι σε πολλές περιπτώσεις κολυμπούν μόνοι χωρίς την ύπαρξη ενός δεύτερου ανθρώπου που θα μπορούσε να βοηθήσει σε περίπτωση ανάγκης.

 

Ποιος θα μπορούσε να είναι ο ρόλος των ΜΚΟ στην πρόληψη των πνιγμών;

Οι ΜΚΟ μπορούν με τις δράσεις τους:

• να υποστηρίξουν τους εμπλεκόμενους φορείς της πολιτείας να επιτελέσουν το έργο τους περισσότερο οργανωμένα και αποτελεσματικά, ενισχύοντας την υδάτινη ασφάλεια.
• να βοηθήσουν τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο υδάτινο περιβάλλον να βελτιώσουν την οργάνωση και τον τρόπο δουλειάς τους, ώστε η ασφάλεια να αποτελεί πάντα την ύψιστη προτεραιότητα.
• να συμβάλλουν σε νομοθετικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του ευρύτερου θεσμικού πλαισίου που συνδέεται με την υδάτινη ασφάλεια.
• να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες σχετικά με την υδάτινη ασφάλεια.

 

Μπορείτε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα δράσεων σας που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές;

Ο Οργανισμός μας έχει συμβάλει σε νομοθετικές πρωτοβουλίες  που αφορούν στην λειτουργία των σχολών ναυαγοσωστικής, στην ενίσχυση της ναυαγοσωστικής κάλυψης των παραλιών (χρονική επέκταση ωραρίου από 7 σε 8 ώρες ημερησίως και από τρεις μήνες σε τέσσερις, στην αύξηση των παραλιών που καλύπτονται ναυαγοσωστικά, στη μείωση της περιοχής ευθύνης του ναυαγοσώστη εκατέρωθεν του βάθρου που βρίσκεται (από 300μ ακτίνα σε 200μ), στην υποχρεωτική φυσική παρουσία του ναυαγοσώστη στις πισίνες ξενοδοχείων με βάθος μεγαλύτερο του 1,5 μέτρου κ.α.

Επίσης η δράση του Safe Water Sports και καθώς και η συνεργασία με όλους τους φορείς και υποστηρικτές έφεραν τα ακόλουθα αποτελέσματα:

• Το 2015, το 80% των επιχειρήσεων θαλασσίων σπορ & μέσων αναψυχής λειτουργούσαν χωρίς άδεια (και συνεπώς χωρίς την δυνατότητα ελέγχου από το Λιμενικό), ενώ σήμερα το 100% διαθέτει νόμιμη άδεια και ελέγχεται τακτικά
• Ο αριθμός των ναυαγοσωστών στις παραλίες αυξήθηκε κατά 20% και η πλήρωση των θέσεων αυτών στις παραλίες από 50% σε 92%
• Ο αριθμός των ελέγχων που γίνονται από το Λιμενικό πενταπλασιάστηκε (15.000 σε ετήσια βάση) χάρη στο Πληροφοριακό Σύστημα που δώρισε ο Safe Water Sports
• Δημιουργήσαμε το 1ο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την ασφάλεια στην πισίνα, τη θάλασσα και τα θαλάσσια σπορ και το 1^ο επίσημο Πρόγραμμα Ασφαλούς Κολύμβησης
• Δημιουργήσαμε το 1ο παρατηρητήριο ατυχημάτων και πνιγμών στην Ελλάδα στο οποίο καταγράφονται αναλυτικές πληροφορίες για όλα τα συμβάντα που γίνονται στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας, σε συνεργασία με το Λιμενικό και την Αστυνομία, το οποίο λειτουργεί με στοιχεία από το 2017 έως και σήμερα
• Δημιουργήσαμε το πρώτο πανευρωπαϊκό πρότυπο για την πιστοποίηση των επιχειρήσεων θαλασσίων σπορ
• Η Ελλάδα είναι η 1η χώρα σε όλο τον κόσμο που θέσπισε Εθνική Ημέρα για την πρόληψη των πνιγμών και θαλάσσιων ατυχημάτων

Κάθε χρόνο επίσης ενημερώνονται:

• 700.000 άτομα με τη χρήση κοινωνικών δικτύων (facebook, instagram, twitter)
• 100.000 νέοι χρήστες μέσα από την εφαρμογή Safe Water Sports app/web site
• παιδιά και ενήλικες μέσα από 3.000 προβολές τηλεοπτικών, ενημερωτικών video στην τηλεόραση
• με τη διανομή 50.000 φυλλαδίων σε εθνικές οδούς και ακτοπλοϊκές εταιρίες

 

Τι μπορεί να κάνει το κοινό για να στηρίξει αυτές τις προσπάθειες;

Το σημαντικότερο είναι η χώρα μας,  όπως συμβαίνει σε χώρες του εξωτερικού (Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Καναδάς, Αυστραλία κα), να αποκτήσει την κολυμβητική κουλτούρα και να καταλάβουμε ως κοινωνία πως η κολύμβηση οφείλει να είναι η Νο1 δραστηριότητα των παιδιών από μικρή ηλικία. Σκεφτείτε ότι ένας πνιγμός παιδιού χρειάζεται μόνο 20 δευτερόλεπτα.

Αρχικά θα πρέπει να είμαστε εμείς οι ίδιοι ενημερωμένοι για τα οφέλη της κολύμβησης και τους κανόνες ασφάλειας.  Οι γονείς θα πρέπει να πηγαίνουν το παιδί τους από μικρή ηλικία σε ένα κολυμβητήριο, ζητώντας από το ίδιο το κολυμβητήριο να πραγματοποιήσει το ‘’Πρόγραμμα Ασφαλούς Κολύμβησης’’ που έχει δημιουργήσει ο Οργανισμός το οποίο υλοποιείται δωρεάν από κολυμβητικούς συλλόγους αλλά έχει εγκριθεί και από το Υπ. Παιδείας, το Υφυπουργείο Αθλητισμού, την Κολυμβητική Ομοσπονδία Ελλάδος (ΚΟΕ) και την Πανελλήνια Ένωση Πτυχιούχων Φυσικής Αγωγής (ΠΕΠΦΑ) προκειμένου να υλοποιείται και στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων για τα σχολεία που κάνουν το μάθημα κολύμβησης στην Γ ‘ ή την Δ’ τάξη. Επίσης, πρέπει ο ίδιος ο γονιός να ενημερώνεται σχετικά με τους κανόνες ασφάλειας στη θάλασσα και τα θαλάσσια σπορ. Κάθε γονιός αρχικά μπορεί να ζητήσει από το σχολείο του και τον δάσκαλο να υλοποιήσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Safe Water Sports, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στα εγκεκριμένα Εργαστήρια Δεξιοτήτων του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

Επιπλέον, θα πρέπει όλοι μας να έχουμε ‘’κατεβάσει’’ τη μοναδική εφαρμογή για την ασφάλεια στη θάλασσα, το Safe Water Sports app, όπου ο πολίτης μπορεί να βρει χαρακτηριστικά παραλιών π.χ. αν έχει ναυαγοσώστη, αν είναι οργανωμένη, τις νόμιμες και πιστοποιημένες επιχειρήσεις θαλάσσιων μέσων αναψυχής, τους κανονισμούς για κάθε θαλάσσιο σπορ κ.ά.

Τέλος, τα άτομα τρίτης ηλικίας χρειάζεται να ενημερώνονται και να παρακολουθούν τα ειδικά σεμινάρια που πραγματοποιεί ο Οργανισμός σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ και τα ΚΑΠΗ της Ελλάδος. Κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων παρουσιάζονται χρήσιμες συμβουλές και οπτικοακουστικό υλικό για την ασφάλειά τους στη θάλασσα, είτε διαδικτυακά, είτε για τα ΚΑΠΗ της Αττικής, με φυσική παρουσία στο Πλωτό Μουσείο Νεράιδα με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση.

 

Πώς θα βοηθήσει η ύπαρξη του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου;

Η ύπαρξη ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου με τα δεδομένα της κάθε χώρας για τους πνιγμούς και τους τραυματισμούς σε θάλασσες και εσωτερικά ύδατα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη, στην ευαισθητοποίηση και στη βελτίωση των πολιτικών δημόσιας ασφάλειας. Κάθε ανάλογη εθνική δράση ευθυγραμμίζεται με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), ο οποίος συστήνει σε κάθε χώρα την ανάπτυξη ενός Εθνικού Σχεδίου για την ασφάλεια στο υδάτινο στοιχείο.

Αρχικά, το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο θα παρέχει μια σαφή και αξιόπιστη εικόνα της κατάστασης σε όλη την Ευρώπη. Με τη συγκέντρωση δεδομένων από διάφορες χώρες και περιοχές, μπορούμε να έχουμε μια συνολική άποψη για το πόσο συχνά και κάτω από ποιες συνθήκες συμβαίνουν οι πνιγμοί. Αυτό είναι απαραίτητο για την κατανόηση των διαφόρων παραγόντων που συντελούν στα περιστατικά αυτά. Στη συνέχεια τα δεδομένα μπορούν να αποκαλύψουν περιοχές υψηλού κινδύνου, επιτρέποντας στις αρχές να εφαρμόσουν στοχευμένα μέτρα πρόληψης. Για παράδειγμα, εάν παρατηρηθεί ότι οι πνιγμοί είναι πιο συχνοί σε παραθαλάσσιες περιοχές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, μπορεί να ενισχυθούν οι περιπολίες και η παρουσία ναυαγοσωστών. Επιπλέον, η δημοσίευση ενός τέτοιου παρατηρητηρίου θα αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κοινού με σκοπό οι πολίτες να ενημερώνονται για τους κινδύνους και τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνουν, το οποίο θα μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή συμπεριφοράς και στη μείωση των πνιγμών. Τέλος, θα ενισχυθεί η διεθνής συνεργασία και η ανταλλαγή καλών πρακτικών. Οι χώρες μπορούν να μάθουν η μία από την άλλη, να μοιραστούν επιτυχημένες στρατηγικές και να συνεργαστούν για την ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων πρόληψης και αντιμετώπισης των πνιγμών.

Χρήσιμοι σύνδεσμοι:

• Δελτίο τύπου: 25 Ιουλίου 2024. Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης Πνιγμού – Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (eody.gov.gr)
• ‘’Πρόγραμμα Ασφαλούς Κολύμβησης’’ https://safewatersports.com/el/2022-05-18-08-36-25
• Εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Safe Water Sports https://safewatersports.com/el/ekpaidefsi/379-ekpaideftiko-programma
• Facebook

---

Άσκηση επί χάρτου στον ΕΟΔΥ σχετικά με τη διαχείριση πιθανών κρουσμάτων Γρίπης των Πτηνών Η5Ν1 σε ανθρώπους

Άσκηση επί χάρτου  (tabletop exercise) πραγματοποίησε ο ΕΟΔΥ σχετικά με τη διαχείριση πιθανών κρουσμάτων της Γρίπης των Πτηνών Η5Ν1 προκειμένου να εξεταστεί η πληρότητα και η συνοχή του εθνικού σχεδίου αντιμετώπισης της Η5Ν1, που έχει εκπονηθεί από τον ΕΟΔΥ, καθώς και για να εδραιωθεί η συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. Στην άσκηση συμμετείχαν ως παρατηρητές εκπρόσωποι του Υπουργείου Υγείας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Περισσότερα:

Άσκηση επί χάρτου σχετικά με τη διαχείριση πιθανών κρουσμάτων Γρίπης των Πτηνών Η5Ν1 σε ανθρώπους

---

Η ορθολογική χρήση αντιβιοτικών σώζει ζωές – Οι δράσεις του ΕΟΔΥ για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής

Η Δρ Ελισάβετ Σταυροπούλου, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, φωτίζει το κρίσιμο πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής, εξηγεί με σαφήνεια πώς η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών προκαλεί απώλειες ζωών και συνοψίζει τις δράσεις του ΕΟΔΥ για την αντιμετώπιση του μείζονος αυτού θέματος δημόσιας υγείας.

Τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα για τη θεραπεία πολλών βακτηριακών λοιμώξεων και είναι γεγονός πως πριν από την ανακάλυψή τους η θνησιμότητα από τις πιο απλές λοιμώξεις ήταν πολύ υψηλή. Δυστυχώς, όμως, διανύουμε την εποχή της Μικροβιακής Αντοχής, της αντοχής δηλαδή που αναπτύσσουν οι μικροοργανισμοί στα αντιβιοτικά, καθιστώντας τα αναποτελεσματικά. Η Μικροβιακή Αντοχή ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μία από τις 3 κορυφαίες απειλές στην Δημόσια Υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι πλέον πραγματικότητα ότι άνθρωποι πεθαίνουν από παν-ανθεκτικές λοιμώξεις, εφόσον δεν υπάρχουν αντιβιοτικά που να μπορούν να τις θεραπεύσουν. To 2019, υπολογίστηκε πως η Mικροβιακή Aντοχή ευθύνονταν άμεσα για 1,27 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως εκ των οποίων 133.000 θάνατοι στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ. Επιπλέον, στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), το ετήσιο κόστος που επιφέρει η Μικροβιακή Αντοχή στα υγειονομικά συστήματα υπολογίζεται σε 1,1 δις ευρώ.

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής. Επομένως, η διατήρηση της αποτελεσματικότητας των αντιβιοτικών μέσω της ορθολογικής χρήσης τους είναι ευθύνη όλων μας και σώζει ζωές!

Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί πως πέραν της καταπολέμησης της Μικροβιακής Αντοχής,  η ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών μπορεί να μειώσει τις ανεπιθύμητες ενέργειες  που σχετίζονται με αυτά όπως πχ αλλεργικές αντιδράσεις, αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα, μεταβολές του υγιούς μικροβιώματος, γαστρεντερικές διαταραχές έως και ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα, λοίμωξη δηλαδή από το σπορογόνο βακτήριο Clostridioides difficile που αναπτύσσεται μετά από χορήγηση αντιβιοτικών.

Με βάση στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμώξεων (European Center for Disease Control-ECDC), η Ελλάδα     με αποτέλεσμα να είμαστε και από τις χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα Μικροβιακής Αντοχής.

Οι βασικοί κανόνες ορθολογικής χρήσης των αντιβιοτικών περιλαμβάνουν:

1. Μείωση της χρήσης αντιβιοτικών όπου δεν είναι απαραίτητα
   • Αποφυγή της χρήσης αντιβιοτικών σε ιογενείς λοιμώξεις όπως το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη, όπου δεν είναι αποτελεσματικά.
2. Σωστή διάγνωση και επιλογή αντιβιοτικού:
   • Εξασφάλιση ότι η διάγνωση της λοίμωξης είναι ακριβής και ότι υπάρχει πραγματική ανάγκη για αντιβιοτική θεραπεία.
   • Επιλογή του κατάλληλου αντιβιοτικού, λαμβάνοντας υπόψη το είδος του μικροοργανισμού,  την ευαισθησία του, αλλά και το αντιμικροβιακό φάσμα των αντιβιοτικών.
3. Κατάλληλη δοσολογία και διάρκεια θεραπείας:
   • Χορήγηση της σωστής δόσης του αντιβιοτικού για το κατάλληλο χρονικό διάστημα, ανάλογα και με το είδος της λοίμωξης.
   • Αποφυγή υπερβολικά μακροχρόνιας ή υπερβολικά σύντομης θεραπείας που μπορεί να μην είναι αποτελεσματική ή να ενθαρρύνει την ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών.

Σε επίπεδο ασθενούς, η λανθασμένη αντίληψη πως θα έχει γρηγορότερη ανάρρωση από οποιαδήποτε λοίμωξη εάν λάβει αντιβιοτικά και η πίεση που κατ’ επέκταση ασκείται στο θεράποντα ιατρό να συνταγογραφήσει αντιβίωση, είναι ένας από τους κύριους παράγοντες αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών. Επιπλέον, η «αυτοθεραπεία» αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στην Ελλάδα. Αξίζει να αναφερθεί πως σύμφωνα με μελέτεςστην χώρα μας, το ποσοστό των ασθενών που αποθηκεύουν αντιβιοτικά στα σπίτια τους για ώρα ανάγκης χωρίς να απευθυνθούν στον ιατρό τους, είναι πολύ υψηλότερο σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Για να καταπολεμηθεί αυτό, από το 2020, είναι σε ισχύ νομοθεσία [Ν. 4675/2020 (ΦΕΚ A 54 – 11.03.2020)] που απαγορεύει την προμήθεια των αντιβιοτικών χωρίς ιατρική συνταγή. Τέλος, ακόμα και σε περίπτωση ορθής συνταγογράφησης αντιβιοτικών επί ενδείξεων, η πρόωρη διακοπή τους από τον ίδιο των ασθενή μόλις αισθανθεί κλινική βελτίωση, μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής.

Από την πλευρά του ιατρού και του φαρμακοποιού, αφενός η πίεση που μπορεί να ασκείται από τους ασθενείς, αφετέρου ο φόβος μιας κακής έκβασης του ασθενούς σε συνδυασμό με την ανεπαρκή ενημέρωση και την δια βίου εκπαίδευση, μπορεί να οδηγήσουν σε μη ορθολογική χρήση αντιβιοτικών, είτε λόγω χορήγησης ενός αντιβιοτικού ενώ αυτό δεν ήταν απαραίτητο  είτε χορηγώντας προωθημένα αντιβιοτικά χωρίς να υπάρχει ένδειξη.

Τα ανωτέρω υποδεικνύουν πως είναι απαραίτητη η εκπαίδευση και ενημέρωση όλων των επαγγελματιών που εμπλέκονται στη χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων με τη συνεργασία επιστημονικών και επαγγελματικών φορέων με ταυτόχρονη ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού και κυρίως με την ανάπτυξη στρατηγικών αλλαγής συμπεριφοράς.

To 2017, o Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) όρισε το σύστημα ταξινόμησης αντιβιοτικών AWaRe που ανανεώνεται ανά διετία και κατατάσσει τα αντιβιοτικά ανάλογα με την επίδρασή τους στη ΜΑ, ώστε να τονιστεί η σημασία της ορθολογικής χρήσης τους. Έτσι, τα αντιβιοτικά χωρίζονται στις κατηγορίες «Access» (αντιβιοτικά ελεύθερης χορήγησης), «Watch» (αντιβιοτικά υπό επιτήρηση ή προστατευόμενα) και «Reserve» (αντιβιοτικά που θα πρέπει να χορηγούνται με περιορισμούς, βάσει ενδείξεων, με προσοχή και σύνεση).

Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με ορίζοντα το 2030 έχει θέσει μεταξύ άλλων τους παρακάτω στόχους, τους οποίους η Ελλάδα δεσμεύεται να πετύχει μέσω του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ):

• αύξηση της κατανάλωσης αντιβιοτικών της κατηγορίας «Access» σε τουλάχιστον 65% της συνολικής κατανάλωσης αντιβιοτικών
• συνολική μείωση της χρήσης των αντιβιοτικών κατά 20%.

Στο πλαίσιο αυτό, ο ΕΟΔΥ:

• Έχει θεσπίσει Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την καταπολέμηση της Μικροβιακής Αντοχής, όπου μεταξύ άλλων υπάρχει ειδική υπό-ομάδα εργασίας για την Ορθολογική Χρήση Αντιβιοτικών.
• Βρίσκεται στη διαδικασία επικαιροποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση της Μικροβιακής Αντοχής στην Ελλάδα στο πλαίσιο της Ενιαίας Υγείας, προσδιορίζοντας μετρήσιμους στόχους και με σαφές χρονοδιάγραμμα. Η ορθολογική χρήση αντιβιοτικών συμπεριλαμβάνεται μέσα σε αυτούς
• Συμμετέχει στο “EU – JAMRAI II”, μια ευρωπαϊκή συμμαχία για την καταπολέμηση της ΜΑ και των Λοιμώξεων που σχετίζονται με Φροντίδα Υγείας, με ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στα πακέτα εργασίας που αφορούν στην επιμελητεία αντιμικροβιακών, τη διαμόρφωση στρατηγικών αλλαγής συμπεριφοράς καθώς και στην βελτίωση πρακτικών πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων στο πλαίσιο της Ενιαίας Υγείας.
• Τέλος, μέσω προγράμματος από το Ταμείο Ανάκαμψης:
• Ενισχύει τα υπάρχοντα συστήματα επιτήρησης της κατανάλωσης των αντιμικροβιακών
• Επικαιροποιεί τις οδηγίες για την ορθολογική χρήση αντιμικροβιακών και τις αρχές επιμελητείας τους

Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο σύντομα να μην μπορεί να θεραπεύσει λοιμώξεις από κοινά βακτήρια. Η ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική θεραπεία λοιμώξεων και τη διατήρηση της ατομικής και Δημόσιας Υγείας. Όλοι μας φέρουμε ευθύνη και μπορούμε να σώσουμε ζωές. Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να αξιολογούν κάθε φορά αν η αντιβίωση είναι απαραίτητη, αν συνταγογραφείται η κατάλληλη ουσία στη σωστή δόση και για την σωστή διάρκεια. Οι ασθενείς, από την πλευρά τους, πρέπει να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των ιατρών και να μην αποπειρώνται να  «αυτοθεραπεύονται». Με την υπεύθυνη συμπεριφορά όλων μας, μπορούμε να συμβάλουμε στην καταπολέμηση της Μικροβιακής Αντοχής και να εξασφαλίσουμε ότι τα αντιβιοτικά θα παραμείνουν αποτελεσματικά για τη γενιά μας αλλά και τις επόμενες γενιές.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

• European Antimicrobial Resistance Collaborators. The burden of bacterial antimicrobial resistance in the WHO European region in 2019: a cross-country systematic analysis. Lancet Public Health. 2022 Nov;7(11):e897-e913. doi: 10.1016/S2468-2667(22)00225-0. Epub 2022 Oct 14. PMID: 36244350; PMCID: PMC9630253.
• Anderson M, Panteli D, Mossialos E. Strengthening the EU response to prevention and control of Antimicrobial Resistance (AMR): Policy priorities for effective implementation. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2024. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
• European Centre for Disease Prevention and Control. Antimicrobial consumption in the EU/EEA (ESAC-Net) – Annual Epidemiological Report 2022. Stockholm: ECDC; 2023.
• Sharland M, Cappello B, Ombajo LA, Bazira J, Chitatanga R, Chuki P, Gandra S, Harbarth S, Loeb M, Mendelson M, Moja L, Pulcini C, Tacconelli E, Zanichelli V, Zeng M, Huttner BD. The WHO AWaRe Antibiotic Book: providing guidance on optimal use and informing policy. Lancet Infect Dis. 2022 Nov;22(11):1528-1530. doi: 10.1016/S1473-3099(22)00683-1. PMID: 36309019.

 

 Η κ. Ελισάβετ Σταυροπούλου είναι Παθολόγος Λοιμωξιολόγος, διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Λωζανης και επιστημονική σύμβουλος Προέδρου ΕΟΔΥ.

---

Ηπατίτιδα C στα παιδιά: Με αφορμή την 28η Ιουλίου, Παγκόσμια Ημέρα Ιογενούς Ηπατίτιδας

Η ηπατίτιδα C δεν αφορά μόνον τους ενήλικες. Στα βρέφη μεταδίδεται από τη μητέρα ενώ στους εφήβους η μόλυνση μπορεί να προκύψει από τατουάζ, piercing σε μη ελεγχόμενα περιβάλλοντα ή σεξουαλικές πρακτικές υψηλού κινδύνου. Με αφορμή την 28η Ιουλίου, Παγκόσμια Ημέρα Ιογενούς Ηπατίτιδας, εστιάζουμε σε ένα θέμα που δεν έχει τύχει επαρκούς προσοχής, τις   στρατηγικές διάγνωσης όσο και θεραπείας της ηπατίτιδας C σε παιδιά και εφήβους.                 

 

Ηπατίτιδα C στα παιδιά

Τα τελευταία χρόνια γίνεται συστηματική προσπάθεια εξάλειψης της ηπατίτιδας C (HCV) παγκοσμίως, ιδιαίτερα λόγω της διαθεσιμότητας των σύγχρονων αμέσως δρώντων αντι-ιϊκών φαρμάκων, τα οποία έχουν επιτρέψει τη βελτίωση της συμμόρφωσης και την ευρύτερη πρόσβαση στη θεραπεία μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού. Διεθνώς, υπολογίζεται παρ΄ όλα αυτά ότι λιγότερο από 20% των πασχόντων έχουν διαγνωστεί και από αυτούς λιγότεροι από 10% έχουν λάβει αγωγή. Στην Ελλάδα, το ποσοστό των πασχόντων που έχουν λάβει αγωγή είναι υψηλότερο

(15-20%).

Συγκριτικά με τους ενήλικες, τα παιδιά έχουν τύχει λιγότερης προσοχής σε ό,τι αφορά τόσο τις στρατηγικές διάγνωσης όσο και θεραπείας. Αυτό οφείλεται κυρίως στα ανεπαρκή επιδημιολογικά δεδομένα και στον αρχικό περιορισμό στη χορήγηση των αντι-ιικών σκευασμάτων.

Μέχρι σήμερα 3 συνδυασμοί αμέσως δρώντων αντι-ιϊκών φαρμάκων έχουν λάβει έγκριση για χορήγηση στα παιδιά ηλικίας > 3ετών, τόσο από τον FDA όσο και από τον EMA. Παρ’ όλα αυτά ελάχιστες χώρες έχουν διατυπώσει οδηγίες για συστηματικό ανιχνευτικό έλεγχο και θεραπεία σε παιδιά και εφήβους.

Ποια είναι η συχνότητα της HCV στα παιδιά;

Δεν είναι επαρκώς αποσαφηνισμένη. Στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ εκτιμάται στο 0.05-0.36%.

Ποιος είναι ο τρόπος μετάδοσης στην παιδική ηλικία;

Η μετάδοση είναι κυρίως κάθετη, από τη μητέρα στο βρέφος, σε ποσοστό 5%. Η μετάδοση συμβαίνει κατά 30% ενδομητρίως και κατά 50-80% στον τοκετό.  Οι έφηβοι επιπλέον μπορεί να μολυνθούν όπως οι ενήλικες δηλαδή μέσω ενδοφλέβιας χρήσης ουσιών, τατουάζ και piercing σε μη ελεγχόμενα περιβάλλοντα, αλλά και μέσω σεξουαλικών πρακτικών υψηλού κινδύνου.

Ποιες είναι οι συνέπειες της μετάδοσης της HCV στα παιδιά;

25-40% των παιδιών που μολύνονται περιγεννητικά θα ιαθούν αυτόματα αό τη λοίμωξη μέσα στα πρώτα 4 έτη της ζωής τους.

Μέχρι την ενηλικίωση, το ποσοστό της αυτόματης ίασης αυξάνει στο 50%.

Τα υπόλοιπα παιδιά θα εκδηλώσουν χρόνια ηπατίτιδα, με κίνδυνο ανάπτυξης κίρρωσης και ηπατοκυτταρικού καρκινώματος αργότερα.

Πώς εκδηλώνεται κλινικά η χρόνια HCV;

Στα πρώτα χρόνια της ζωής τα παιδιά είναι στην πλειοψηφία τους ασυμπτωματικά. 50% αυτών μπορεί να εμφανίζουν αυξημένες τιμές ηπατικών ενζύμων.

Η εικόνα των ασθενών επιβαρύνεται στην ενήλικη ζωή. Νεότερες μελέτες δείχνουν ότι ποσοστό 30% των ασθενών θα αναπτύξουν κίρρωση, ενώ η θνητότητα ανέρχεται στο 3%.

Επιπλέον, τα παιδιά με χρόνια HCV λοίμωξη εμφανίζουν χαμηλότερο επίπεδο ποιότητας ζωής σε σχέση με τα υγιή παιδιά της ηλικίας τους.

Ποια είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος ανίχνευσης και διάγνωσης;

Μετά την ηλικία των 18 μηνών συστήνεται η μέτρηση αντισωμάτων έναντι του HCV.

Ποιοι είναι οι λόγοι προκειμένου ένα παιδί να λάβει θεραπεία για HCV;

1. Βελτίωση της ποιότητας ζωής τόσο των παιδιών όσο και των οικογενειών τους
2. Καλύτερη συμμόρφωση στην αγωγή
3. Μείωση της μεταδοτικότητας στους εφήβους
4. Μείωση του κόστους για τις υπηρεσίες υγείας, καθώς οι μακροπρόθεσμες επιπλοκές αυξάνονται στην ενήλικη ζωή.

Ποια παιδιά πρέπει να λάβουν θεραπεία;

Όλα τα παιδιά ηλικίας άνω των 3 ετών με χρόνια HCV μπορούν να λάβουν θεραπεία.

Πότε πρέπει να γίνει η έναρξη της θεραπευτικής αγωγής;

1. Άμεσα σε παιδιά με ίνωση ή κίρρωση, εξωηπατικές εκδηλώσεις ή παράγοντες επιβάρυνσης (πχ. μεταμόσχευση μυελού, ανοσοκαταστολή)
2. Το νωρίτερο δυνατόν προκειμένου να αποφευχθεί η οριζόντια μετάδοση σε άλλους στην εφηβική ηλικία

Ποια αγωγή λαμβάνουν τα παιδιά;

Τα άμεσα δρώντα αντι-ιικά φάρμακα πλεονεκτούν τόσο σε αποτελεσματικότητα όσο και σε ασφάλεια σε σχέση με τα παλαιότερα σχήματα που περιλάμβαναν ιντερφερόνη και είναι πλέον εγκεκριμένα για παιδιά άνω των 3 ετών.

Ποιος είναι ο θεραπευτικός στόχος στα παιδιά;

Ο στόχος της θεραπείας είναι το μη ανιχνεύσιμο γενετικό υλικό του ιού 12 εβδομάδες μετά την έναρξη της αγωγής.

Ανάγκη παραπομπής

Για τους λόγους αυτούς θεωρούμε απαραίτητη την αύξηση του βαθμού εγρήγορσης, την αύξηση της διάγνωσης στα παιδιά που ζουν σήμερα στην Ελλάδα και την άμεση παραπομπή των παιδιών προκειμένου να λάβουν αγωγή σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες.

Σχετικοί σύνδεσμοι:

• Δελτίο τύπου: 28η Ιουλίου, Παγκόσμια ημέρα Ιογενούς ηπατίτιδας. Ώρα για δράση: Έλεγχος – Θεραπεία – Εμβολιασμός – Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (eody.gov.gr)
• Facebook

---

Συνεργασία μεταξύ του ΕΟΔΥ, της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκη

Σε συμφωνία για τη σύναψη μνημονίου συνεργασίας προχώρησαν ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης για την προάσπιση, προαγωγή και ενδυνάμωση της Δημόσιας Υγείας στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, καθώς και την ανάδειξη του Περιφερειακού Εργαστηρίου Δημόσιας Υγείας (ΠΕΔΥ) ΑΜΘ σε επιχειρησιακό εργαλείο με τον σκοπό αυτό.

Το μνημόνιο συνεργασίας προβλέπει, μεταξύ άλλων, την εκπόνηση ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων με στόχο την προαγωγή της Δημόσιας Υγείας και την από κοινού συμμετοχή και σύμπραξη σε εθνικά και διεθνή προγράμματα πρόληψης και επιδημιολογικής επιτήρησης.

---

Αξίζουν την προσοχή σας

 

 

---

Πατήστε εδώ για να σας αποστέλλουμε το ενημερωτικό δελτίο στο email σας